Δεν διδάχτηκα σχεδόν τίποτα στο σχολείο που να με έκανε να αγαπήσω την τέχνη. Δημοτικό στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης και τέλος Λυκείου στα μέσα της δεκαετίας του ’80. Στα Νέα Ελληνικά κάτι ανώδυνα ποιήματα ελάσσονων ποιητών, μέσα στη φυσιολατρία και στις πληκτικές ρίμες, ανίκανα να σε αναστατώσουν, ανίκανα να σε συγκινήσουν, ανίκανα να σου δείξουν τρόπους και να σου φουρτουνιάσουν το μυαλό.
Ενας φιλόλογος στο Γυμνάσιο μας έλεγε να ψάξουμε τον Σαββόπουλο και τον Μικρούτσικο. Σταματούσε εκεί, τι άλλο να έκανε; Και ο καθηγητής της Κοινωνιολογίας στο Λύκειο μας προέτρεπε να διαβάσουμε Μπρεχτ, να μελετήσουμε τα θεατρικά του. Μόνοι μας, εκείνου δεν του επιτρεπόταν τόση παρέκκλιση από την επιστήμη του και τη διδακτέα ύλη.
Τουλάχιστον αυτοί οι δύο προσπάθησαν να μας βάλουν μικρές φωτιές. Αναβαν σπίρτα και τα έσβηναν αμέσως γιατί τους φύλαγε και ο φόβος. Από εκεί και πέρα δεν πήρα τίποτα. Ισως ευτυχώς. Θα ήταν πολύ εύκολο μέσα στο περιβάλλον του καταναγκασμού, του ανταγωνισμού και της στείρας αποστήθισης να τοποθετούσα και την τέχνη μέσα στο πλαίσιο της υποχρεωτικής αποστήθισης της κλίσης μετοχών στα Αρχαία. (Τα οποία παρεμπιπτόντως με γοήτευαν ως ήχος, δομή και σκέψη και αδυνατώ να καταλάβω για ποιον λόγο στις μέρες μας όσοι αντέδρασαν στη μείωση των καλλιτεχνικών μαθημάτων έφεραν σε αντιδιαστολή τα «άχρηστα» Αρχαία. Γιατί πρέπει να βρίσκουμε πάντα κάποιον εχθρό και να μη διδάσκονται όλα;)
Δεν διδάσκεται η τέχνη. Και δεν διδάσκεται γιατί δεν διδάσκονται οι ανάγκες. Μπορείς να διδάξεις κάποιον να διψά; Επίσης πιστεύω απόλυτα πια πως δεν την έχουν ανάγκη όλοι. Εχω γνωρίσει – θα ακουστεί φοβερό κλισέ αυτό – παππούδες και γιαγιάδες σε χωριά που δεν διάβασαν ποτέ ένα βιβλίο, δεν είδαν ποτέ κανένα θεατρικό και την εκπαίδευσή τους στο αίσθημα και στην ανοιχτωσιά της σκέψης θα τη ζηλεύαμε πολλοί. Μόνο τραγούδια από τα μέρη τους και χορούς στα πανηγύρια. Τελεία.
Αυτή την τροφή την κυνηγάς μόνος σου.
Φυσικά και θα προτιμούσα να υπάρχουν αρκετές ώρες, από το Δημοτικό ακόμα, που θα ήταν αφιερωμένες μόνο στο τραγούδι μας, στις ζωγραφιές, στα ωραία ποιήματα και στα όμορφα βιβλία.
Αλλά δεν γνωρίζω κανέναν μεγάλο καλλιτέχνη που να έχει δηλώσει πως χρωστάει κάτι στα σχολικά του χρόνια. Και κανέναν λάτρη της τέχνης, ανεξάρτητα αν είναι ο ίδιος δημιουργός ή όχι.
Οι περισσότερες ώρες καλλιτεχνικών μαθημάτων δεν έχουν να κάνουν τόσο με την τέχνη, όσο με την ψυχολογία των παιδιών. Τα βάζει σε ένα περιβάλλον αλληλεγγύης, αγάπης, συνεργασίας, συγκίνησης, ποιοτικού ελεύθερου χρόνου. Είναι ένα «μαζί» κόντρα στο «ο καθένας μόνος του» που επιβάλλει το ελληνικό σχολείο των απανωτών εξετάσεων και αξιολογήσεων.
Δεν παραγνωρίζω τη λειτουργία του σχολείου ως απόκτηση βάσεων στη μόρφωση, αλλά τις πραγματικές εξετάσεις σου τις δίνεις αργότερα. Και τότε πρέπει να είσαι έτοιμος και «φιλοσοφημένος». Για να μη θεωρήσεις τις ήττες σου το τέλος του κόσμου, αλλά ούτε τις νίκες σου ως μια ποιότητα που σε ξεχωρίζει οριστικά από τους υπόλοιπους. Με τον εαυτό μας μόνο μετριόμαστε. Προσπαθούμε να γίνουμε όσο καλύτεροι μπορούμε, να αναπτύξουμε χαρίσματα και δεξιότητες. Ομως ο άνθρωπος ορίζεται και από όλα εκείνα στα οποία δεν είναι καλός. Δεν υπάρχουν «άχρηστα» μαθήματα.
