Παρόλο που 14 ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη MiG-29 Fulcrum και βομβαρδιστικά Sukhoi Su-24 Fencer παραδόθηκαν τον Μάιο από τη Ρωσία στις δυνάμεις του LNA του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, δεν έχουν ακόμη χρησιμοποιηθεί στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης, εγείροντας ερωτήματα ποιος ακριβώς πιλοτάρει τα εν λόγω μαχητικά.
Άρθρο του Forbes εξηγεί πόσο σημαντική είναι αυτή η πτυχή, καθώς θα μπορούσε να φωτίσει πλευρές της ρωσικής εμπλοκής στον λιβυκό εμφύλιο.
Όπως αναφέρει, τον Μάιο, τα πολεμικά αεροσκάφη πέταξαν από τη Ρωσία και έκαναν ενδιάμεση στάση στη βάση Χαμεντάν στο Ιράν. Στη συνέχεια, πέταξαν στη ρωσική βάση Χμέιμιμ στη δυτική Συρία, όπου φωτογραφίες που κυκλοφόρησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν ξεκάθαρα ότι δεν έχουν διακριτικά. Αεροσκάφη της ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας τα συνόδευσαν στη συνέχεια στην αεροπορική βάση Αλ Τζούφρα της Λιβύης, η οποία ελέγχεται από τον Εθνικό Λυβικό Στρατό (LNA) υπό τον Χαφτάρ.
Η ανάπτυξη αυτών των αεροσκαφών φέρνει μνήμες από τη μυστική στρατιωτική ανάπτυξη της Ρωσίας στη Συρία πριν η Μόσχα ξεκινήσει να συμμετέχει ανοιχτά στον εμφύλιο πόλεμο στη χώρα στο πλευρό του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ περί τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2015. Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση, η Ρωσία έδειξε γρήγορα ότι εμπλέκεται ανοιχτά και επίσημα και συμμετέχει στην αντιπαράθεση. Τώρα, στην περίπτωση της Λιβύης τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά.
Η εμπλοκή της Ρωσίας
Στη Λιβύη, η Ρωσία στηρίζει τον LNA του Χαφτάρ που ελέγχει την ανατολική χώρα. Οι δυνάμεις του πρόσφατα υπέστησαν σημαντικές ήττες από την αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ και στηριζόμενη από την Τουρκία Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (GNA) με έδρα την πρωτεύουσα, Τρίπολη.
Τις τελευταίες εβδομάδες, μετά από διαδοχικές αποτυχίες στο πεδίο των μαχών, ο LNA ζήτησε κατάπαυση του πυρός. Ο GNA αρνήθηκε, επαναλαμβάνοντας ότι θα εκδιώξει τον LNA και θα καταλάβει την στρατηγικής σημασίας πόλη της Σύρτης καθώς και την αλ Τζούφρα.
Σύμφωνα με το Forbes, αν η Ρωσία ήθελε να εμποδίσει τον GNA να σημειώσει νέες νίκες σε βάρος του αντίπαλου, η ανάπτυξη των μαχητικών αεροσκαφών θα μπορούσε να γίνει με πολύ πιο εμφανή τρόπο. Εφόσον τα MiG-29 and Su-24 φέρουν τα διακριτικά της ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας στέλνουν ένα πιο καθαρό και σαφές μήνυμα ότι οποιαδήποτε επίθεση εναντίον τους θα προκαλούσε την οργή και την αντίδραση της Ρωσίας.
Η Μόσχα επίσημα διαψεύδει ότι μετέφερε αυτά τα πολεμικά αεροσκάφη στη Λιβύη, ισχυριζόμενη ότι τα μαχητικά αυτά που εμφανίστηκαν τον Μάιο στην Αλ Τζούφρα είναι επισκευασμένα αεροσκάφη της παλαιάς Λιβυκής Πολεμικής Αεροπορίας.
Μιλώντας στο Forbes ο συνταγματάρχης Κρις Καρνς, επικεφαλής δημοσίων σχέσεων της Στρατιωτικής Διοίκησης των ΗΠΑ για την Αφρική (AFRICOM), σημειώνει ότι «Λίβυοι δεν είχαν ποτέ MiG-29 ή Su-24 στο στόλο τους, οπότε όποιος λέει ότι «έφτιαξαν τα παλιά τους αεροσκάφη» δεν παρουσιάζει αντιπροσωπευτικά τα γεγονότα».
Ποιος πιλοτάρει τα αεροσκάφη
Ασαφές παραμένει ποιος ακριβώς πιλοτάρει αυτά τα αεροσκάφη. Είναι απίθανο οι πιλότοι να είναι μέλη του LNA, ειδικά αν σκεφτεί κανείς πόσος χρόνος χρειάζεται για να εκπαιδευτούν πλήρως. Εάν πρόκειται για ρώσους πιλότους, είναι επίσης απίθανο να πετούν επίσημα, ειδικά αν τα μαχητικά παραμένουν χωρίς διακριτικά.
Μερικοί υποθέτουν ότι οι πιλότοι των αεροσκαφών ενδέχεται να ανήκουν σε ρωσική, φαινομενικά μη κρατική, ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία, και να είναι πρώην πιλότοι της πολεμικής αεροπορίας της Ρωσίας που προσελήφθησαν από την εταιρεία.
«Υπάρχει ανησυχία ότι πετούν αυτά τα ρωσικά αεροσκάφη άπειροι μισθοφόροι μη κρατικής ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρείας, οι οποίοι δεν συμμορφώνονται με το Διεθνές Δίκαιο. Δηλαδή δεν δεσμεύονται από τους παραδοσιακούς νόμους των ένοπλων συγκρούσεων» δήλωσε στο Forbes ο διευθυντής επιχειρήσεων της AFRICOM, Μπραντφορντ Γκέρινγκ.
Κάτι τέτοιο μπορεί να σημαίνει ότι, αν οποιοδήποτε από αυτά τα αεροσκάφη καταρριφθεί ή καταστραφεί από πλήγματα του GNA στην αλ Τζούφρα, η Ρωσία μπορεί να μην απαντήσει ανοιχτά, αλλά να παραμείνει στην επίσημη γραμμή της περί μη εμπλοκής. Με τέτοιο τρόπο έχει δράσει στο παρελθόν η ιδιωτική στρατιωτική ομάδα Βάγκνερ, σε μέρη όπως η Συρία και η Ουκρανία, αλλά και στην ίδια τη Λιβύη.
Η ανάπτυξη ρωσικών αεροσκαφών στη Λιβύη σήμερα θα μπορούσε κάλλιστα να μοιάζει με την κεκαλυμμένη σοβιετική επιχείρηση στην Αίγυπτο αλλά και με πολύ πιο πρόσφατες δραστηριότητες της ομάδας Βάγκνερ. Κατά συνέπεια, δεν θα πρέπει να αναμένει κανείς από τη Μόσχα να πάρει την ευθύνη ή να πιστωθεί οτιδήποτε που αφορά τα αεροσκάφη της που βρίσκονται στη Λιβύη στο άμεσο μέλλον.
