Μια σκληρή γνωμοδότηση για το αιολικό έργο των 486 MW σε 14 βραχονησίδες της εταιρείας «Κυκλαδικά Μελτέμια» έχει ταράξει τα …νερά στο Αιγαίο. Η αρνητική εισήγηση της Διεύθυνση Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) προς τη Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΔΙΠΑ) έχει προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις, με την τοπική κοινωνία και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις να εκφράζουν την ικανοποίησή τους και την αγορά πράσινης ενέργειας να παρακολουθεί αμήχανη τις εξελίξεις.
Σε κάθε περίπτωση, οι πιο ψύχραιμες φωνές του οικολογικού χώρου αναφέρουν στο «Βήμα» ότι δεν είναι ώρα για πανηγυρισμούς. «Καταρχάς πρόκειται για γνωμοδότηση και παρότι είναι αρνητική δεν έχει ληφθεί ακόμη η τελική απόφαση. Επίσης, δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως νίκη απέναντι στα αιολικά, αλλά ως μια προειδοποίηση ώστε να προωθηθεί η ορθή χωροθέτησή τους, βάσει ενός κατάλληλου χωροταξικού και θεσμικού πλαισίου, το οποίο θα πρέπει να ενσωματώνει τις ανάγκες της βιοποικιλότητας σε κάθε περιοχή, δίχως να αποτελεί τροχοπέδη για τις αναγκαίες επενδύσεις Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), που θα στηρίξουν τη στροφή της χώρας προς ένα καθαρό ενεργειακό μείγμα. Επείγει η αναθεώρηση του ειδικού χωροταξικού για τις ΑΠΕ», επισημαίνουν.
Η αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου τεκμηριώνοντας την εισήγησή της επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου, εκτιμά τις πιθανές επιπτώσεις από την υλοποίησή του ως σημαντικές και βλαπτικές για τα οικοσυστήματα των νησίδων: «Η υπηρεσία μας εκτιμά δεόντως ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ύπαρξης σημαντικών επιπτώσεων για τα προστατευόμενα είδη ορνιθοπανίδας και τύπων οικοτόπων, ούτε υπάρχει σε μεγάλο βαθμό η βεβαιότητα ότι η εν λόγω επέμβαση δεν θα επηρεάσει την περιοχή σε σχέση με την ακεραιότητά της και ότι δεν θα οδηγήσει σε οριστικό εκτοπισμό των ειδών ορνιθοπανίδας από τις νησίδες». Όπως αναφέρουν πηγές του ΥΠΕΝ, λόγω της σοβαρότητας του θέματος, μετά τη ΔΙΠΑ, θα αξιολογηθεί και από το Κεντρικό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης.
106 ανεμογεννήτριες και διασύνδεση με το Λαύριο
Το υπό εξέταση έργο αποτελείται από τρεις Αιολικούς Σταθμούς Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) συνολικής ισχύος 486 MW. Ο επενδυτής σχεδιάζει την εγκατάσταση συνολικά 106 ανεμογεννητριών στις νησίδες Κούνουποι, Σύρνα, Πλακίδα, Μεσονήσι, Μεγάλο Σοφράνο, Παχεία Ανάφης, Μακρά, Λιάδι, Κίναρος, Λέβιθα, Οφιδούσσα, Κανδελιούσσα, Περγούσσα, Παχειά Νισύρου των Περιφερειακών ενοτήτων Καλύμνου, Θήρας και Κω της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Επίσης, στο έργο περιλαμβάνονται η κατασκευή 14 λιμενικών έργων (από 1 σε κάθε νησίδα), η κατασκευή κατοικιών και άλλων χώρων για τους εργαζόμενους, βιολογικών καθαρισμών αστικών λυμάτων, δεξαμενών καυσίμων και άλλες υποδομές στις νησίδες Σύρνα, Μεγάλο Σοφράνο, Λέβιθα, Περγούσσα, Παχειά Νισύρου.
Στο project προβλέπεται και διασύνδεση των αιολικών εγκαταστάσεων με υπόγεια και υποβρύχια καλώδια μέσης και υψηλής τάσης, μεταξύ τους και προς τους σταθμούς ανύψωσης τάσης στις νησίδες Σύρνα, Μεγάλο Σοφράνο, Μακρά Ανάφης, Κίναρο, Λέβιθα, Οφιδούσα, Κανδελιούσσα, Περγούσσα. Τέλος, περιλαμβάνεται και υποβρύχιο καλώδιο 245 χλμ, για την διασύνδεση της Γραμμής Μεταφοράς 150kV των τριών ΑΣΠΗΕ με το Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης Λαυρίου.
Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση της αρμόδιας υπηρεσίας, οι 14 νησίδες όπως και η θαλάσσια περιοχή γύρω από αυτές προστατεύονται ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας και ως Ειδικές Ζώνες Διατήρησης καθώς εμπίπτουν σε προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000. Όπως επισημαίνεται, οι μελετητές δεν αφιέρωσαν κάποιες ημέρες ανά νησίδα αλλά μόνο λίγες ώρες κάθε φορά και άρα υπολείπονται δραματικά των απαιτούμενων από τη νομοθεσία ημερών και επομένως έχουν καλύψει πλημμελώς το θέμα της τεκμηρίωσης της οικολογικής αξίας των εξεταζόμενων τόπων.
Μάλιστα σε ορισμένα σημεία η γνωμοδότηση του ΥΠΕΝ γίνεται ιδιαιτέρως σκληρή όταν αναφέρεται σε «καταστροφή τμήματος του οικοτόπου», καθώς η απώλεια φτάνει έως και το 25% της έκτασης κάθε νησίδας. Επίσης, εντοπίζονται παραλείψεις στην αποτύπωση σε χάρτες της κατανομής των ειδών, στον προσδιορισμό ή την παράθεση των κρίσιμων ενδιαιτημάτων των ειδών κλπ.
Ακόμη, η μελέτη θεωρείται ελλιπής διότι δεν αξιολογεί τις σωρευτικές επιπτώσεις που θα προκληθούν από συναφή έργα στην άμεση και ευρύτερη περιοχή. ‘Oπως αναφέρεται, δεν αξιολογούνται νέα έργα σε άλλες νησίδες που βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με το υπό εξέταση έργο, τα οποία έχουν λάβει άδεια παραγωγής από τη ΡΑΕ, ή βρίσκονται σε διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ή έχουν υποβάλλει αίτημα για άδεια παραγωγής. «Μαζί με τις 106 της υπό εξέταση ΜΠΕ, προβλέπεται συνολικά η τοποθέτηση 289 ανεμογεννητριών στην ίδια περιοχή του Αιγαίου Πελάγους, δηλαδή επάνω στον μεταναστευτικό διάδρομο και επάνω σε κρίσιμα ενδιαιτήματα της ορνιθοπανίδας», σημειώνεται στην εισήγηση της Διεύθυνσης Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας.
Στη 14 νησίδες φιλοξενούνται αποικίες μαυροπετρίτη, μύχου, αρτέμη, φωλιάζουν αιγαιόγλαροι και θαλασσοκόρακες, στη θαλάσσια περιοχή υπάρχουν λιβάδια Ποσειδωνίας (αποτελούν οικοτόπους προτεραιότητας για την ΕΕ), φύονται σπάνια ενδημικά είδη φυτών κλπ. Εκτός από τα είδη ορνιθοπανίδας που χαρακτηρίζουν τις νησίδες ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας, οι νησίδες παίζουν σημαντικό ρόλο ως σταθμοί για τα μεταναστευτικά πτηνά. Κύριο χαρακτηριστικό και των 14 νησίδων αποτελεί το αδιατάρακτο του φυσικού περιβάλλοντος από την ανθρώπινη παρουσία.
Σε κάθε περίπτωση, όπως ανέφερε την περασμένη Παρασκευή ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, καθηγητής Κωνσταντίνος Αραβώσης, σε διαδικτυακό σεμινάριο με θέμα την ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) εντός των Προστατευόμενων Περιοχών του Δικτύου Natura 2000 «το ΥΠΕΝ θα μεριμνήσει ώστε η ανάπτυξη των ΑΠΕ να μην γίνει εις βάρος της βιοποικιλότητας, η οποία αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο για τη χώρα μας, σύμφωνα με τις επιταγές των Ευρωπαϊκών Οδηγιών αλλά και του Συντάγματος και των νόμων της χώρας μας».
