Πώς επηρέασε η πανδημία τη ζωή μας; Θα μπορέσει κάποτε ο άνθρωπος να προβλέψει το μέλλον; Υπάρχουν όρια στην εξέλιξη της επιστήμης και των υπολογιστών; Η τεχνητή νοημοσύνη θα ξεπεράσει κάποτε το δημιουργό της; Θα αποκτήσει συνείδηση ή συναίσθημα; Αυτές ήταν μερικές μόνο από τις πολλές και εξαιρετικά ενδιαφέρουσες ερωτήσεις που κλήθηκαν να απαντήσουν οι παγκοσμίου φήμης Καθηγητές και Μέλη της Ολομέλειας της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» Κωνσταντίνος Δασκαλάκης και Χρίστος Παπαδημητρίου, συνομιλώντας με μαθητές του 7ου Λυκείου Τρικάλων.
Σε μια αξέχαστη εμπειρία ζωής, η Ευτυχία, η Μαρία, η Άννα, η Παρασκευή, η Μιχαέλα και η Στεφανία, μαθήτριες που συμμετέχουν στο εργαστήριο εκπαιδευτικής ρομποτικής του σχολείου, συζήτησαν την Δευτέρα 22 Ιουνίου, μέσω τηλεδιάσκεψης, με τους διακεκριμένους Καθηγητές για περισσότερο από μια ώρα, στο πλαίσιο πρωτοβουλίας που πραγματοποίησε η Επιτροπή «Ελλάδα 2021».
Οι αλγόριθμοι και το πνεύμα της εποχής
«Για μένα και τον Κωστή Δασκαλάκη η πληροφορική είναι η ζωή μας. Είναι το επάγγελμά μας και η αποστολή μας. Είναι όμως και το πνεύμα της εποχής μας, το πνεύμα του αιώνα. Πέρα από το τρομερό ενδιαφέρον που έχει η ενασχόληση με αυτήν, έχει και τρομερή ευθύνη», είπε ο κ. Παπαδημητρίου. Υπογράμμισε δε τη χαρά του για το γεγονός ότι η πλειοψηφία των μαθητών του Λυκείου που συμμετείχαν στην τηλεδιάσκεψη ήταν κορίτσια. «Τα Τρίκαλα σε αυτό φαίνεται πως είναι πιο μπροστά από όλη την υφήλιο» είπε χαρακτηριστικά.
Μιλώντας στα παιδιά, ο κ. Δασκαλάκης τόνισε πόσο σημαντικό είναι για τους πολίτες του σήμερα και του αύριο να γνωρίζουν τα βασικά στοιχεία των αλγόριθμων, καθώς η ζωή μας θα κατακλύζεται, ολοένα και περισσότερο, από αυτούς. «Είναι πολύ σημαντικό να ξέρουμε όλοι τους μηχανισμούς με βάση τους οποίους λειτουργούν οι αλγόριθμοι, καθώς είναι πλέον πολύ σημαντικοί στην καθημερινότητά μας. Από τις ειδήσεις που διαβάζουμε στο διαδίκτυο μέχρι το λεωφορείο χωρίς οδηγό των Τρικάλων. Οι μηχανισμοί αυτοί πρέπει να διδάσκονται στο σχολείο. Πρέπει ακόμη να αντιληφθούμε τους κινδύνους που διατρέχει η δημοκρατία από την κακή χρήση των αλγόριθμων, τους κινδύνους που διατρέχει η υγεία μας ή άλλες πλευρές της καθημερινότητας μας από την κακή χρήση πληροφοριών. Αλλά και να σκεφτούμε πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία για να φτιάξουμε ένα καλύτερο κόσμο γύρω μας. Για να είμαστε ολοκληρωμένοι πολίτες και να αλλάξουμε το κόσμο γύρω μας, πρέπει να ξέρουμε πως λειτουργούν οι αλγόριθμοι» ανέφερε ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης.
Τι μας έμαθε η πανδημία
Όπως ήταν επόμενο, ένα από τα πρώτα ερωτήματα που έθεσαν οι «μικροί επαναστάτες της γνώσης» στους δύο μεγάλους επιστήμονες αφορούσε την πανδημία και τις συνέπειές της.
«Μάθαμε πολλά πράγματα και επιστημονικά. Κυρίως, όμως, αντιληφθήκαμε την θνητότητά μας, μάθαμε ότι δεν είμαστε άτρωτοι. Όλοι προσπαθούμε να σκεφτούμε πώς θα βγει κάτι καλό από αυτή την ιστορία και νομίζω ότι υπάρχει μεγάλη ελπίδα να βγει ο κόσμος καλύτερος. Για παράδειγμα, η Αμερική, μετά από 150 χρόνια, αποφάσισε τώρα να αντιμετωπίσει τον ρατσισμό. Μια παρόμοια ευκαιρία είναι η πανδημία για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή» ανέφερε ο κ. Παπαδημητρίου. «Το σύστημα ήρθε στα όριά του. Στις ΗΠΑ το σύστημα τα πήγε άσχημα. Οι πολιτικοί ολιγώρησαν, δεν πήραν γρήγορες και καλές αποφάσεις. Για μένα ως επιστήμονα είναι λίγο απογοητευτικό. Εκεί που θα περίμενες μια ενιαία φωνή, βλέπεις διαφορετικές φωνές. Είμαι αισιόδοξος ότι μετά την κρίση θα αλλάξουμε, αλλά ο άνθρωπος πάντοτε σε απογοητεύει με την ικανότητά του να ξεχνάει. Οπότε πρέπει όλοι μας να θυμόμαστε» είπε ο κ. Δασκαλάκης.
Η τεχνητή νοημοσύνη και ο κίνδυνος μιας κυβέρνησης από… ρομπότ
Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να αντιμετωπίσει και να λύσει απαιτητικά μαθηματικά προβλήματα ή παράδοξα στα θεμέλια της λογικής; «Εγώ πιστεύω στη συνεργασία. Οι αλγόριθμοι ήδη χρησιμοποιούνται συνεπικουρώντας επιστήμονες σε μαθηματικές αποδείξεις. Πιστεύω στην συνεργασία ανθρώπου και μηχανής στην επίλυση δύσκολων προβλημάτων» ανέφερε ο κ. Δασκαλάκης, απαντώντας σε σχετική ερώτηση μαθήτριας, για να προσθέσει λίγο αργότερα: «Θα πρέπει να μην είμαστε τεχνοκράτες, αλλά να σκεφτόμαστε την υπεύθυνη χρήση της τεχνολογίας».
«Αυτό που μας χωρίζει από τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας είναι ότι σήμερα δεν υπάρχει λόγος οι μηχανές να έχουν αυτοσυνείδηση. Εάν δώσουμε εντολή σε ένα ρομπότ να προσέξει να μην πάθει κάτι ο βραχιόνάς του, τότε βρισκόμαστε σε λάθος κατεύθυνση. Δεν υπάρχει τεχνολογικό πλεονέκτημα στο να πάμε προς αυτήν την κατεύθυνση. Δεν θα λύσουμε κάποιο πρόβλημα, αντιθέτως, θα δημιουργήσουμε προβλήματα», τόνισε από τη μεριά του ο κ. Παπαδημητρίου, απαντώντας στο «επικίνδυνο», όπως το χαρακτήρισε ερώτημα, εάν η τεχνητή νοημοσύνη θα αποκτήσει κάποτε συναίσθημα ή ένστικο αυτοσυντήρησης.
Έρχεται η συνέχεια του Logicomix
Από τη συζήτηση δεν έλλειψαν βεβαίως και οι χιουμοριστικές στιγμές. «Πολλές φορές με ρωτάνε αν φοβάμαι μήπως κάποια μέρα μας κυβερνάνε ρομπότ; Η μόνη απάντηση που μπορώ να δώσω είναι η εξής: Όποιος τρέμει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, προφανώς δεν προσέχει αρκετά ποιοι μας κυβερνάνε σήμερα. Το λέω αυτό με όλο το σεβασμό στο Δήμαρχο» ανέφερε ο κ. Παπαδημητρίου, προκαλώντας άφθονο γέλιο σε όλους τους συμμετέχοντες. Μεταξύ αυτών και ο Δήμαρχος Τρικκαίων κ. Δημήτρης Παπαστεργίου ο οποίος εμφανίστηκε εξαιρετικά ετοιμόλογος και άδραξε την ευκαιρία για να απαντήσει. «Παρότι και εγώ ανησυχώ για εκείνους που διοικούν, όταν αυτοί είναι ηλεκτρολόγοι μηχανικοί όπως ο υποφαινομενος τότε καμιά φορά τα πράγματα είναι καλύτερα» είπε.
Η τηλεδιάσκεψη έβγαλε ωστόσο και… είδηση. Ο καθηγητής Χρίστος Παπαδημητρίου αποκάλυψε ότι βρίσκεται στη διαδικασία συγγραφής της συνέχειας του Logicomix, του περίφημου κομικ που είχε κυκλοφορήσει πριν από 12 χρόνια μαζί με τον Απόστολο Δοξιάδη για τη ζωή του μαθηματικού Μπέρτναρντ Ράσελ και είχε γίνει μπεστ σέλερ.
Η ρομποτική στην εκπαίδευση
Τα τελευταία χρόνια, το εργαστήριο εκπαιδευτικής ρομποτικής του 7ου Λυκείου Τρικάλων, πραγματοποιεί ένα σπουδαίο έργο. Με το μεράκι και την αφοσίωση της Καθηγήτριας πληροφορικής Ελευθερίας Καραγιώργου και του Διευθυντή του Σχολείου Αγαθοκλή Αζέλη, το εργαστήριο έχει λάβει μέρος σε δεκάδες εκδηλώσεις στην Ελλάδα και την Ευρώπη, ενώ έχει διακριθεί σε δύο Ολυμπιάδες ρομποτικής. Τα παιδιά με τις γνώσεις, την ευρηματικότητά τους και την καθοδήγηση των διδασκόντων έχουν κατασκευάσει πολλά ρομπότ και έχουν προχωρήσει στη δημιουργία ακόμη περισσότερων ηλεκτρονικών εφαρμογών.
«Σας τιμά που διψάτε για γνώση. Να ξέρετε ότι μπορείτε να κάνετε κάτι στη ζωή σας το οποίο ίσως αλλάξει όχι μόνο τη δική σας αλλά και τη ζωή πολλών ανθρώπων. Κάποτε και αυτοί με τους οποίους μιλήσατε ήταν παιδιά σαν και εσάς. Να έχετε θάρρος, να εκτιμάτε τον εαυτό σας και να μην διστάζετε ποτέ να θέτετε ερωτήματα σε σπουδαίους ανθρώπους» τόνισε η Προεδρος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη, μιλώντας στους μαθητές του 7ου Λυκείου Τρικάλων, τους οποίους επισκέφθηκε μια ημέρα μετά την τηλεδιάσκεψη.
Με αφορμή τις επετειακές εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, ο Δήμος Τρικκαίων έχει καταθέσει μια σημαντική πρόταση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», η οποία επιχειρεί να συνδέσει το παρελθόν με το παράθυρο στο μέλλον. Αφορά την εισαγωγή του μαθήματος της ρομποτικής στο ωρολόγιο πρόγραμμα της 5ης και 6ης Δημοτικού, μια πρωτοβουλία που επιδοκιμάστηκε και από τους δύο Καθηγητές που συμμετείχαν στην τηλεδιάσκεψη.
