Θα περίμενε κανείς ότι μετά από όλο το θόρυβο που έχει δημιουργηθεί, τις μαζικές κινητοποιήσεις των κατοίκων, τα αποτελέσματα των δύο ερευνών, του «Δημόκριτου» και του Αστεροσκοπείου, τις τοποθετήσεις των βουλευτών όλων των κομμάτων αλλά και των αυτοδιοικητικών παραγόντων της ευρύτερης περιοχής, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα είχε ήδη λάβει μέτρα για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην περιοχή της Δραπετσώνας από τη συνεχιζόμενη λειτουργίας των εγκαταστάσεων της Oil One.
Άλλωστε, πια δεν υπάρχουν αμφιβολίες για την πηγή της δυσοσμίας και των επικίνδυνων αέριων ρύπων. Τα πορίσματα του «Δημοκρίτου» συσχετίζουν τις ημέρες έντονης δυσοσμίας με εκπομπές συγκεκριμένων ρύπων και με συγκεκριμένη διεύθυνση ανέμων προς τους σταθμούς μέτρησης και υποδεικνύουν δραστηριότητες πετρελαιοειδών και επεξεργασίας αποβλήτων, δηλαδή αυτές ακριβώς που έχει και ο Oil One. Την ίδια ώρα, έγγραφο του Αστεροσκοπείου με τα αποτελέσματα των δικών του μετρήσεων σημειώνει την παρουσία βενζολίου, μιας επικίνδυνης και αποδεδειγμένα καρκινογόνου ουσίας σε συγκεντρώσεις πάνω από τα επιτρεπτά όρια, επισημαίνοντας ότι έρχονται και από βιομηχανικές δραστηριότητες και σε τοποθεσία κοντά στο σταθμό μέτρησης και προς την κατεύθυνση που είναι οι εγκαταστάσεις της Oil One.
Όταν ο κ. υπουργός δεν θέλει να πάει στη Βουλή να απαντήσει επίκαιρη ερώτηση
Ωστόσο, παρότι υπήρχε επίκαιρη ερώτηση της βουλευτού του ΚΚΕ κ. Διαμάντως Μανωλάκου που του απευθυνόταν, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστής Χατζηδάκης επέλεξε να μην την απαντήσει και στη βουλή εμφανίστηκε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Δημήτρης Οικονόμου.
Αντί λοιπόν να σταθεί στα πορίσματα των ερευνών του «Δημόκριτου» και του Αστεροσκοπείου, ο κ. Οικονόμου υποστήριξε στη Βουλή ότι αυτά δεν υποδεικνύουν πηγή: «Υπάρχει μια έρευνα και μια μελέτη την οποία έχει αναθέσει η Περιφέρεια Αττικής -και σήμερα έγινε η παρουσίαση – η οποία επίσης δεν εντοπίζει με συγκεκριμένο τρόπο την πηγή των οσμών. Έχετε δίκιο ότι αναφέρει ότι το βενζόλιο ξεπερνάει στην ευρύτερη περιοχή το ελάχιστο όριο, αλλά για τις οσμές δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος εντοπισμός της πηγής, ούτε για το βενζόλιο υπάρχει συγκεκριμένος εντοπισμός της πηγής».
Αυτά τα λέει ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας για μια έρευνα που έχει αναλυτική αποτύπωση και καταγραφή των ανέμων που φυσούν σε συσχέτιση με τις μετρήσεις συγκεκριμένων ρύπων που δείχνουν με σαφήνεια ότι οι υψηλές τιμές καταγράφονται όταν φυσάνε άνεμοι από τις εγκαταστάσεις της Oil One και η οποία σαφώς συσχετίζει τις εκπομπές των οσμηρών ενώσεων και του βενζολίου με βιομηχανικές εγκαταστάσεις πετρελαιοειδών και αποβλήτων, δηλαδή τη δραστηριότητα της Oil One.
Και σαν μην έφτανε αυτό, έσπευσε να δημιουργήσει και μια αίσθηση ασάφειας προσθέτοντας ότι «Πετρελαιοειδή υπάρχουν βέβαια στην περιοχή και άλλα».
Γιατί θέλει να αναθέσει σε άλλο εργαστήριο τις μετρήσεις το Υπουργείο;
Σοβαρά ερωτηματικά προκαλεί και η δήλωση του υφυπουργού ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος θα αναθέσει σε άλλο εργαστήριο να κάνει ουσιαστικά νέες μετρήσεις, αντί να συνεχιστούν οι έρευνες που ήδη έχουν γίνει.
Ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Οικονόμου: Τι θα κάνει το Υπουργείο Περιβάλλοντος; Τι κάνει ήδη; Υπάρχουν πολύ λίγα εργαστήρια που έχουν τα ειδικά όργανα μέτρησης των οσμών. Δεν είναι καθόλου εύκολο αυτό πρακτικά. Είναι το αστεροσκοπείο, είναι ο Δημόκριτος, είναι το ΑΠΘ. Αναθέτουμε, λοιπόν στο ΑΠΘ να πάρει όλο το υλικό που υπάρχει -δεν θα το ξεκινήσει εξ αρχής- και αφού το αξιολογήσει θα γίνουν αυτοψίες και εγκατάσταση σταθμών μέτρησης και μέσα στις μονάδες. Ως τώρα οι μετρήσεις που έχουν γίνει ήταν έξω από τις μονάδες. Ήταν και αυτός ένας λόγος που δεν είναι εύκολο να εντοπιστούν οι ακριβείς πηγές.
Από το ΑΠΘ θα γίνουν μετρήσεις και μέσα στις μονάδες. Αυτό θα γίνει μέσα στο προσεχές διάστημα. Να μην δεσμευτώ, αλλά μέσα στους επόμενους δύο μήνες θα έχει γίνει. Με βάση το τι θα προκύψει, θα προβούμε στις επόμενες κινήσεις που θα περιλαμβάνουν, ανάλογα με το τι θα εντοπιστεί, κατασταλτικά μέτρα, κυρώσεις και οτιδήποτε άλλο χρειαστεί.»
Αναρωτιέται κανείς γιατί πρέπει να υπάρξει νέα ερευνητική ομάδα που θα αναλάβει; Γιατί δεν πρέπει να συνεχιστεί η προηγούμενη έρευνα; Γιατί πρέπει να ξεκινήσει ουσιαστικά από την αρχή μια έρευνα, πράγμα που εκτός των άλλων θα σημαίνει ότι η ρύπανση στην περιοχή θα συνεχίζεται και θα έχουμε ξανά περιστατικά όπως αυτά με το 2ο Δημοτικό Σχολείο; Μήπως για κάποιο λόγο δεν άρεσαν τα προηγούμενα αποτελέσματα στην προηγούμενη ηγεσία; Δεν θα ήταν προτιμότερο απλώς να προστεθεί και το δυναμικό του ΑΠΘ στις έρευνες που ήδη είναι σε εξέλιξη; Μήπως κάποιοι αναζητούν ένα εύσχημο πρόσχημα για να μην αναλάβουν την πολιτική ευθύνη που έχουν να απομακρύνουν ρυπογόνες βιομηχανίες που δεν μπορούν να λειτουργούν μέσα στον αστικό ιστό της περιοχής;
Ένα υπουργείο που επιμένει ότι «δεν ξέρει την πηγή των ρύπων»
Ενδεικτική πάντως μιας ορισμένης απροθυμίας αναμέτρησης με το πρόβλημα ήταν η επιμονή του κ. υφυπουργού να υποστηρίζει στη διάρκεια της συζήτησης στη Βουλή ότι «υπάρχει μια αίσθηση και υπάρχουν και εκτιμήσεις από έρευνες ότι έχουμε πρόβλημα οσμών λιγότερο βενζολίου σίγουρα, γιατί είναι και αυτό που μπορεί να μετρηθεί πιο εύκολα. Δεν ξέρουμε ακριβώς την πηγή. Αφού δεν ξέρουμε την πηγή ακριβώς, δεν τίθεται θέμα να κλείσουμε μια επιχείρηση ή δύο επιχειρήσεις ή τρεις επιχειρήσεις. Για να κλείσει μια επιχείρηση ή για να βάλεις συγκεκριμένα πρόστιμα, πρέπει να έχεις διαπιστωτικές πράξεις οι οποίες καταλογίζουν στη συγκεκριμένη επιχείρηση την ευθύνη».
Με βάση τη νομοθεσία δραστηριότητες όπως αυτές της Oil One δεν έχουν θέση στα «Λιπάσματα»
Αντίστοιχα, δεν μπορούμε να υπογραμμίσουμε ότι ως προς τι θα γίνει με την περιοχή ο κ. υφυπουργός φάνηκε να προσπερνά το ζήτημα ότι αυτή τη στιγμή με βάση την ισχύουσα νομοθεσία και το Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας στην περιοχή δεν μπορούν να υπάρχουν δραστηριότητες όπως αυτές της Oil One.
Είπε χαρακτηριστικά: «Αυτή τη στιγμή υπάρχει ήδη σχεδιαστικό πλαίσιο το οποίο προσδιορίζει τι πρέπει να γίνει στην περιοχή. Το ρυθμιστικό σχέδιο της Αθήνας αναφέρει συγκεκριμένα ότι πρέπει να δημιουργηθεί στην περιοχή, σε εξακόσια σαράντα στρέμματα περίπου -τόσο δεν είπατε και εσείς, νομίζω;- ένας πόλος με χρήσεις πολιτισμού, εκπαίδευσης, υγείας, αθλητισμού, πρασίνου και αναψυχής, επίσης με χρήσεις άμεσα συνδεόμενες με τις λιμενικές δραστηριότητες και με μέγιστο συντελεστή 0,15. Το ίδιο λέει και το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο.
Υπάρχει, λοιπόν, ένα σχεδιαστικό πλαίσιο το οποίο θα ακολουθήσουμε. Δεν αναφέρει το σχεδιαστικό πλαίσιο ότι πρέπει όλη η περιοχή να γίνει ελεύθερος χώρος κ.λπ., αλλά δίνει συγκεκριμένες κατευθύνσεις, προφανώς σε μια κατεύθυνση πολύ θετική. Σε αυτή την κατεύθυνση θα κινηθούμε. Μπορεί να τροποποιήσουμε και λίγο αυτή την κατεύθυνση, αλλά πρέπει να είμαστε μέσα στο πλαίσιο των κατευθύνσεων που υπάρχουν στον σχεδιασμό. Δεν θα κάνουμε κάτι διαφορετικό.»
Μόνο που η ισχύουσα νομοθεσία είναι σαφέστατη: Το ρυθμιστικό σχέδιο της Αθήνας προβλέπει για την περιοχή: «Οργανωμένη πολεοδομική ανασυγκρότηση – ανάπτυξη στο παραλιακό μέτωπο εξακοσίων σαράντα (640) στρεμμάτων του δήμου Κερατσινίου – Δραπετσώνας, αξιοποιώντας πλεονεκτήματα της θέσης λόγω γειτνίασης με το λιμένα Πειραιά, σύμφωνα με τις εξής κατευθύνσεις:
α) Δημιουργία ενός πόλου υπερτοπικής εμβέλειας για την αναβάθμιση του δυτικού Πειραιά, με χρήσεις πολιτισμού, εκπαίδευσης, υγείας, αθλητισμού, πράσινου και αναψυχής. Έμφαση δίνεται στην ενίσχυση χρήσεων, αυτού του χαρακτήρα, άμεσα συνδεδεμένων με τη λειτουργία του αστικού ιστού και στην χωροθέτηση συμπληρωματικών χρήσεων της αναψυχής προς το θαλάσσιο μέτωπο.
β) Εξασφάλιση σημαντικών αδόμητων χώρων για κοινόχρηστες χρήσεις και χρήσεις αναψυχής στην κατεύθυνση αποκατάστασης της συνέχειας μεταξύ γειτονικής ενδοχώρας και παραλιακού μετώπου με τη δημιουργία εκτεταμένου πάρκου κοινόχρηστου πρασίνου, που θα προκύψει στο μεγαλύτερο ποσοστό από την εφαρμογή εργαλείων πολιτικής γης και εισφορών, όπως αυτά καθορίζονται από την πολεοδομική μελέτη ανάπλασης που εκπονείται από το δήμο Κερατσινίου – Δραπετσώνας. Η χρήση αναψυχής θα εφαρμοστεί μετά την εξειδίκευσή της από την πολεοδομική μελέτη. Ο μέγιστος συντελεστής δόμησης που είναι δυνατόν να καθοριστεί από την πολεοδομική μελέτη ορίζεται σε 0,15 επί της συνολικής έκτασης.
γ) Προστασία και ανάδειξη των μνημείων βιομηχανικής αρχαιολογίας με επανάχρησή τους με συμβατές στις ανωτέρω χρήσεις δραστηριότητες, οι οποίες ανάγονται στην ιστορικότητα, τον πολιτισμό και τις παραδόσεις της περιοχής.
δ) Εξασφάλιση αποτελεσματικής προσπέλασης με μέσα σταθερής τροχιάς για την εξυπηρέτηση του Πειραιά, αλλά και για τη σύνδεση της περιοχής με το δήμο Κερατσινίου – Δραπετσώνας».
H ίδια νομοθετική ρύθμιση κάνει σαφές ότι στην περιοχή αυτή μπορούν να υπάρχουν μόνο «χρήσεις πολιτισμού, εκπαίδευσης, υγείας, αθλητισμού, πράσινου και αναψυχής».
Είναι σαφές ότι πουθενά δεν υπάρχει αναφορά σε «χρήσεις άμεσα συνδεόμενες με τις λιμενικές δραστηριότητες», όπως υποστήριξε ο κ. υφυπουργός, διατύπωση που θα άνοιγε το δρόμο ουσιαστικά σε βιομηχανικές δραστηριότητες.
Η πολιτική ευθύνη
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας υποτίθεται ότι πρέπει να είναι στην πρώτη γραμμή της προστασίας του περιβάλλοντος, της αντιμετώπισης της ρύπανσης, της μετάβασης σε ένα πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης. Αυτό, όμως, απαιτεί πράξεις και συγκεκριμένες δράσεις. Στο παρελθόν πληρώσαμε ακριβά την ασυλία που μπορεί να απολάμβαναν ρυπογόνες βιομηχανίες. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν έχει καμιά θέση στην εποχή της «πράσινης ανάπτυξης». Γιατί στη Δραπετσώνα έχουν όντως δικαίωμα στη ζωή.