«Οξυγόνο στην πόλη και ανάσες στους Αθηναίους». Αυτή είναι, σε μία πρόταση, η κεντρική ιδέα του «Μεγάλου Περιπάτου», η πρεμιέρα του οποίου σημαδεύτηκε από κυκλοφοριακό χάος και έντονη πολιτική αντιπαράθεση. Ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης, στη συνέντευξή του στο «Βήμα της Κυριακής» δηλώνει, παρά τις αντιδράσεις που έχουν προκληθεί και τις οποίες αποδίδει στην έκπληξη όσων πίστευαν ότι το έργο δεν θα ξεκινούσε, αποφασισμένος να το ολοκληρώσει. Λέει ότι κατανοεί την οργή των οδηγών, ωστόσο στέλνει το μήνυμα ότι «δεν υπάρχει τζάμπα σχέδιο» και ότι η κατάσταση σε ενάμιση μήνα θα είναι πολύ καλύτερη. Ο κ. Μπακογιάννης επιστρέφει τα βέλη που δέχθηκε από ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ καλώντας τα δύο κόμματα να βρουν άλλο πεδίο αντιπαράθεσης, τονίζοντας ότι έχει τη στήριξη των παρατάξεων του Νάσου Ηλιόπουλου και του Παύλου Γερουλάνου. Χαρακτηρίζει, τέλος, «παραμύθι χωρίς δράκο» τα περί υπερβολικού κόστους του εγχειρήματος.
Πώς αισθανθήκατε την πρώτη μέρα της εφαρμογής του σχεδίου για τον «Μεγάλο Περίπατο» με το χάος που επέφερε στην καθημερινότητα της Αθήνας;
«Αποφασισμένος. Καταλαβαίνω την οργή και την αγανάκτηση των οδηγών. Δεν υπάρχει όμως τζάμπα σχέδιο. Γι’ αυτό άλλωστε αν και ο «Μεγάλος Περίπατος» έχει αποτελέσει, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, μέρος όλων των προγραμμάτων των υποψήφιων δημάρχων τις τελευταίες δεκαετίες, ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε. Θυμίζω πως για πρώτη φορά η Πανεπιστημίου εξαγγέλθηκε πως «γίνεται πάρκο» από τον Αντώνη Τρίτση πριν από 38 χρόνια. Αν διαβάσετε στο ρεπορτάζ του «Βήματος της Κυριακής» από τις 17 Οκτωβρίου του 1982, θα δείτε πως περιγράφει τα ίδια διλήμματα και τις ίδιες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε το 2020. Τι θα γίνει με την κυκλοφορία; Πού θα πάνε τα ΙΧ; Θα αποκτήσει επιτέλους δικαιώματα ο πεζός; Πώς θα εξανθρωπιστούν οι συνθήκες ζωής στο Κέντρο; Πώς θα μειώσουμε τον θόρυβο; Θα αναβαθμίσουμε επιτέλους το περιβάλλον; Και από τότε έχουμε μείνει κολλημένοι στον χρόνο. Ολα αλλάζουν και όλα τα ίδια μένουν. Στις υποδομές της πόλης αλλά και στον δημόσιο διάλογο. Προεκλογικά περιγράψαμε αναλυτικά στους Αθηναίους και στις Αθηναίες το πρόγραμμα μας. Ο «Μεγάλος Περίπατος» ήταν κομβικό σημείο του σχεδίου μας. Είναι έργο που πλέον υλοποιείται με τον πλέον καινοτόμο τρόπο που έχει υλοποιηθεί ποτέ έργο στην Ελλάδα. Μελετημένα, σταδιακά και ζωντανά. Μετριέται κάθε ώρα της ημέρας από εξειδικευμένους επιστήμονες. Μία βδομάδα μετά, η εικόνα είναι ήδη πολύ διαφορετική από την πρώτη μέρα, επιβεβαιώνοντας τα συμπεράσματα της κυκλοφοριακής μελέτης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου».
Δεν έπρεπε να το είχατε προβλέψει και να το αντιμετωπίσετε; Φάνηκε ότι οι πολίτες δεν ήταν επαρκώς ενημερωμένοι. Βγάλατε οδηγίες για εναλλακτικές διαδρομές, αλλά, όπως λέγεται, κατόπιν εορτής.
«Κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να ενημερώσουμε τους Αθηναίους. Εβδομάδες τώρα μιλάμε για τον «Μεγάλο Περίπατο». Ισως δεν μας πίστεψαν κάποιοι γιατί θεώρησαν πως, ως είθισται, θα μείνουμε στο «μακέτο». Οσον αφορά τις εναλλακτικές διαδρομές, δόθηκαν μέσα σε 12 ώρες από την εφαρμογή των ρυθμίσεων. Και αυτό έγινε γιατί έπρεπε να καταγραφούν και τα δεδομένα των πρώτων ωρών. Μιλάμε για τη μεγαλύτερη αστική παρέμβαση που έχει δει η πόλη. Δεν μπορεί να γίνει ερήμην των πολιτών. Χρειαζόμαστε τη συμμετοχή τους. Να τη ζήσουμε, να την αξιολογήσουμε και να τη βελτιώσουμε μαζί. Αυτή είναι και η ουσία της μεθοδολογίας που έχουμε υιοθετήσει. Η ιστορία δείχνει ότι όλα τα μεγάλα έργα στην Αθήνα αντιμετώπισαν τεράστιες αντιδράσεις. Απέχουμε όμως πολύ από το 1995, που, όταν ετέθη η πεζοδρόμηση της Ερμού, σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε εκείνη την περίοδο ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών σε συνεργασία με το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, οι χονδρέμποροι του Τριγώνου δήλωναν δυσαρεστημένοι σε ποσοστό 97% και οι έμποροι λιανικής δήλωναν αρνητική διάθεση για το έργο σε ποσοστό 50%. Αλλά και πέρα από την Αθήνα, αν κοιτάξετε τις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, από το Αμστερνταμ μέχρι το Παρίσι και τη Λισαβόνα, ίδιες ιστορίες θα σας διηγηθούν. Στην πραγματικότητα, σήμερα, είμαστε πολύ πιο μπροστά ως κοινωνία. Ναι, υπήρξε μια εύλογη ένταση λόγω της ταλαιπωρίας της Δευτέρας, στ’ αλήθεια όμως πιστεύω ότι ο κόσμος είναι ώριμος και έτοιμος να αγκαλιάσει μια άλλη, διαφορετική, νέα Αθήνα».
Ηταν, πράγματι, η κατάλληλη στιγμή, εν μέσω πανδημίας, να αρχίσουν οι παρεμβάσεις; Γιατί δεν περιμένατε τον Αύγουστο που η κίνηση είναι πιο περιορισμένη;
«Αν έχεις αποφασίσει να «σπάσεις αβγά», δεν υπάρχει «κατάλληλη στιγμή». Δεν έχετε χορτάσει δικαιολογίες και άλλοθι για να μην αλλάζει τίποτα; Τον Αύγουστο δεν θα είχαμε ρεαλιστικά δεδομένα κυκλοφορίας και η πραγματική εικόνα θα φαινόταν τον Σεπτέμβριο. Οπως αντίστοιχα την περασμένη Κυριακή, που ξεκίνησαν οι νέες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, δεν ακούστηκε τίποτα σε αντίθεση με τη Δευτέρα. Τι νόημα θα είχε; Εργο κάνουμε και το ζούμε όλοι στην εξέλιξή του. Με την ίδια λογική και το Βερολίνο που πρόσθεσε 22 χιλιόμετρα ποδηλατοδρόμων μέσα στην πανδημία ή οι Βρυξέλλες που αύξησαν κατά 40 χιλιόμετρα τους ποδηλατοδρόμους θα έπρεπε να περιμένουν τον Αύγουστο. Ας δούμε όμως και περιπτώσεις πιο κοντά σε εμάς, που επλήγησαν πολύ περισσότερο από την πανδημία. Η Ρώμη κατασκευάζει ήδη 150 χιλιόμετρα ποδηλατοδρόμου και η Βαρκελώνη 21. Μιλάμε για πόλεις που έχουν ποδηλατοδρόμους και πρόσθεσαν καινούργιους. Στο Κέντρο δεν έχουμε ούτε έναν βασικό ποδηλατόδρομο και τώρα παλεύουμε για συνολικά 3 χιλιόμετρα. Ο χρόνος που ξεκινάς ένα έργο στο οποίο πιστεύεις είναι πάντα «τώρα»».
Τελικά πότε προβλέπετε ότι θα ομαλοποιηθεί η κατάσταση;
«Η κατάσταση έχει ήδη ξεκινήσει να ομαλοποιείται. Σύμφωνα με τους συγκοινωνιολόγους, σε ενάμιση μήνα τα πράγματα θα είναι πολύ καλύτερα. Κάθε μέρα λαμβάνουμε δεδομένα, τα αναλύουμε, τα αξιολογούμε και προχωρούμε σε κινήσεις που βελτιώνουν την κατάσταση».
Δέχεστε, πάντως, την κριτική ότι προκειμένου να δείξετε έργο βιαστήκατε με αποτέλεσμα να υπάρχει ταλαιπωρία για τους πολίτες…
«Κατηγορηματικά όχι. Δεν περίμενα τον «Μεγάλο Περίπατο» για να δείξω έργο. Μπορούσαμε να είχαμε μείνει στην Ομόνοια που την αποδώσαμε μέσα σε εννέα μήνες και η οποία έτυχε μεγάλης αποδοχής από τον κόσμο. Τον «Μεγάλο Περίπατο» τον σχεδιάζουμε, τον μελετάμε και τον δουλεύουμε συγκροτημένα, οργανωμένα και ολιστικά από την 1η Σεπτεμβρίου με μια μεγάλη ομάδα συγκοινωνιολόγων, πολεοδόμων, χωροτακτών και βεβαίως αρχιτεκτόνων. Ταυτόχρονα ο Δήμος Αθηναίων είναι παρών σε κάθε γειτονιά δίνοντας τη μάχη της καθημερινότητας. Αλλά θα πρόδιδα τον ρόλο μου και την εντολή των πολιτών αν δεν χρησιμοποιούσαμε αυτή τη μεγάλη ευκαιρία που μας έδωσε ο κορωνοϊός προκειμένου να κάνουμε αυτό που έχει γίνει σε κάθε μεγάλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Να αποδώσουμε δηλαδή νέο δημόσιο χώρο στους πολίτες, αξιοποιώντας τις βέλτιστες διεθνώς καλές πρακτικές».
Δεν θα έπρεπε για μια τέτοιας έκτασης παρέμβαση να έχετε τη συναίνεση των παρατάξεων της αντιπολίτευσης στο Δημοτικό Συμβούλιο;
«Την έχουμε και από την παράταξη του κ. Ηλιόπουλου και από την παράταξη του κ. Γερουλάνου. Και αυτό είναι κάτι που τιμά όχι μόνο τις παρατάξεις, αλλά την πόλη. Οι ανακοινώσεις τόσο του ΣΥΡΙΖΑ όσο και του ΚΙΝΑΛ είναι σε αντίθεση με αυτές των αυτοδιοικητικών παρατάξεων που στήριξαν. Ξέρετε όμως κάτι; Αυτό είναι αισιόδοξο. Η αυτοδιοίκηση αποκτά φωνή και ρόλο που βάζει πάνω από το κομματικό συμφέρον το συμφέρον της πόλης».
Ναι, αλλά ΣΥΡΙΖΑ και Κίνημα Αλλαγής κάνουν λόγο για προχειρότητα.
«Κάνουν αντιπολίτευση νομίζοντας πως έτσι θα έχουν κομματικό όφελος. Ας βρουν άλλο πεδίο. Στην Αθήνα δεν υπάρχουν κόμματα. Υπάρχουν κάτοικοι, εργαζόμενοι, επισκέπτες. Τα προβλήματα δεν έχουν χρώμα, είναι κοινά. Οπως και οι λύσεις τους».
Ποια είναι, με απλά λόγια, η κεντρική ιδέα αυτού του σχεδίου. Ποιος είναι ο στόχος του;
«Οξυγόνο στην πόλη και ανάσες στους Αθηναίους. Με άλλα λόγια, η απελευθέρωση και επανάκτηση του δημόσιου χώρου. Η Αθήνα κατέχει τρία ευρωπαϊκά ρεκόρ. Εχει τα περισσότερα τετραγωνικά μέτρα κατοικιών, το λιγότερο πράσινο και την περισσότερη άσφαλτο – δηλαδή δρόμους. Πάντα κατά αναλογία με τους κατοίκους. Αφενός, πολυκατοικίες δεν μπορούμε να γκρεμίσουμε, αφετέρου ζούσαμε στην αυτοκρατορία του αυτοκινήτου, στο οποίο υποκλινόμαστε και περιοριζόμαστε για να έχει χώρο κατά αποκλειστικότητα. Εχει έρθει η ώρα να φέρουμε στην πόλη μια βιώσιμη ισορροπία των μετακινήσεων. Την ισορροπία να έχουν το δικαίωμα της ανεμπόδιστης κυκλοφορίας οι πεζοί, οι ποδηλάτες, οι επιβάτες και οι οδηγοί. Αυτό το έργο μάς δίνει 50.000 τ.μ. Δεν είναι πολυτέλεια, τα έχουμε ανάγκη. Σήμερα, εμείς συζητούμε αλλαγές που έκαναν μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες πριν από δέκα χρόνια. Πρέπει να γίνει η αρχή».
Είμαι δημότης της Αθήνας. Ακούω τον δήμαρχο να με προτρέπει να χρησιμοποιήσω τα μέσα μαζικής μεταφοράς και τους επιστήμονες, λόγω κορωνοού, να τα αποφεύγω. Δεν δημιουργείται μια σύγχυση;
«Το αντίθετο. Ζωτικό δημόσιο χώρο χρειαζόμαστε λόγω κορωνοϊού. Ζωτικό δημόσιο χώρο δίνουμε. Δίνουμε λεωφορειολωρίδες. Τι σημαίνει αυτό; Μείωση χρόνου διαδρομής των μέσων μαζικής μεταφοράς, περισσότερα δρομολόγια, λιγότεροι επιβάτες ανά δρομολόγιο. Συνεπώς λιγότερος συνωστισμός. Ακόμη κι αν μπορούσαμε να αγοράσουμε 100 λεωφορεία αύριο το πρωί, δεν θα καταφέρναμε αυτό το αποτέλεσμα. Πού θα κινούνταν;».
Τι σας κάνει να πιστεύετε ότι οι ποδηλάτες, που συνήθως αποφεύγουν το Κέντρο, θα το χρησιμοποιήσουν; Εχετε μιλήσει μαζί τους;
«Εννοείται. Τους παρουσιάσαμε το σχέδιο, το συν-διαμορφώσαμε όχι μόνο μαζί τους, αλλά με το σύνολο των ενεργών πολιτών. Εχοντας πει αυτό, πείτε μου εσείς πώς θα μπορούσαν να μην αποφεύγουν το Κέντρο, αφού δεν υπήρχε ποδηλατόδρομος; Ποδηλάτες είναι, δεν είναι καμικάζι αυτοκτονίας. Κοιτάξτε, στην ουσία του ερωτήματός σας βρίσκεται η απαξίωση του Κέντρου, η υποβάθμισή του. Ολοι απέφευγαν το Κέντρο. Αυτό είναι το στοίχημα αυτής της δημοτικής αρχής. Το Κέντρο να γίνει βιώσιμο, προσβάσιμο, απολαυστικό και γιατί όχι, της μόνιμης «μόδας»».
Πώς θα αστυνομευθούν και από ποιους οι πεζόδρομοι στο Κέντρο ώστε να αποφευχθεί, γιατί υπάρχει και αυτή η οπτική, η αύξηση της παραβατικότητας…
«Από πότε η πεζοδρόμηση συνδέεται με την αύξηση της παραβατικότητας; Αυξήθηκε η παραβατικότητα στην Ερμού ή στη Δ. Αρεοπαγίτου; Η παραβατικότητα εξαρτάται από το πόσο καλά και συντονισμένα κάνουμε τη δουλειά μας. Και επειδή, για πρώτη φορά στην Αθήνα λειτουργεί το συντονιστικό κέντρο Δημοτικής και Ελληνικής Αστυνομίας, μου δίνετε την ευκαιρία να πω ένα μεγάλο «ευχαριστώ» σε όλους αυτούς τους ανθρώπους που καταβάλλουν μια τεράστια προσπάθεια και έχουν καταφέρει να είναι πολύ καλύτερη η εικόνα από τον περασμένο Ιούνιο. Δεν έχουμε τελειώσει με την παραβατικότητα σε καμία περίπτωση, αλλά γίνεται μια πολύ σοβαρή και απόλυτα συντονισμένη προσπάθεια. Και για αυτό μπορούν να σας βεβαιώσουν οι κάτοικοι της Αθήνας, όχι μόνο εγώ».
Τα έργα σε Λυκαβηττό, Εθνικό Κήπο και οι… ζαρντινιέρες
Δίνετε μεγάλη σημασία στον Μεγάλο Περίπατο. Ομως στους μικρούς περιπάτους οι πολίτες της Αθήνας έρχονται αντιμέτωποι με αδιάβατα και κατεστραμμένα πεζοδρόμια…
«Οσοι μένουν στις γειτονιές της Αθήνας, όσοι τις περπατάνε και δεν τις επικαλούνται απλώς, γνωρίζουν πως κυριολεκτικά την ίδια μέρα που ξεκινούσε ο Μεγάλος Περίπατος, τα συνεργεία μας επιχειρούσαν συντονισμένα στην Αμερικής και στη Φυλής, κάναμε αντιγκράφιτι στην Πατησίων, ανακαινίζαμε εκ βάθρων 19 παιδικές χαρές, κατεδαφίζαμε εγκαταλελειμμένα επικίνδυνα ακίνητα, υπογράφαμε σύμβαση για την αποκατάσταση του Μουσείου Βενιζέλου στο Πάρκο Ελευθερίας. Μιλώντας για τα τεχνικά, ενδεικτικά σας αναφέρω: έχουμε ήδη δημοπρατήσει έργα 24 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση πεζοδρομίων και 40 εκατ. ευρώ για ασφαλτικά και στις επτά Δημοτικές Κοινότητες. Τα μεγαλύτερα μετά από πολλά χρόνια. Προχωράμε με μεγάλα έργα στον Λυκαβηττό και στον Εθνικό Κήπο. Επισκευάζουμε δρόμους και πεζοδρόμια σε 2.038 σημεία όπως τα έχουν αναφέρει οι πολίτες από το 2017 και, για να μη σας κουράσω, μιλάμε για ένα τεχνικό πρόγραμμα 264 εκατ. ευρώ που έρχεται για τα πεζοδρόμια, τους δρόμους, τις πλατείες και τους δημόσιους χώρους μας».
Δέχεστε την κριτική ότι το κόστος του έργου είναι υπερβολικό. Δεν είναι πράγματι ακριβή μια ζαρντινιέρα των 5.000 ευρω;
«Σίγουρα, αν συζητούσαμε για τη ζαρντινιέρα της αυλής μας, ναι. Αλλά εδώ δεν μιλάμε για αυτό. Μιλάμε για πρότυπο αστικό εξοπλισμό: σύνθετες μεταλλικές κατασκευές, σχεδόν ενός τόνου, που περιλαμβάνουν ζαρντινιέρες διαμέτρου 2,5 μέτρων και παγκάκια στην περίμετρο, μήκους 3,5 μέτρων και καλύπτονται από αντιγκράφιτι υλικό. Και θέλουμε τέτοιες κατασκευές που δεν γίνονται πολεμοφόδια σε επεισόδια. Που δεν είναι αναλώσιμο υλικό για τη θητεία ενός δημάρχου για να τα πετάμε μετά όπως κάναμε μέχρι σήμερα σπαταλώντας ξανά και ξανά υπερ-πολλαπλάσια χρήματα. Θέλουμε κατασκευές που θα μείνουν για χρόνια και θα μείνουν ως προίκα στην πόλη. Γιατί όταν γίνουν τα μόνιμα έργα του Μεγάλου Περιπάτου, αυτός ο εξοπλισμός θα ομορφύνει τις γειτονιές από άκρη σε άκρη της πόλης. Και κάπου εδώ, κλείνει το παραμύθι που διακίνησαν κάποιοι, χωρίς δράκο».
Ανησυχείτε, μετά και τις εικόνες των τελευταίων ημερών στην πλατεία Βικτώριας, ότι τα πάρκα και οι πλατείες της Αθήνας θα ξαναζήσουν «μέρες του 2015»;
«Ανησυχώ πάρα πολύ. Ανησυχώ γιατί αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν χρήματα, δεν έχουν φαγητό, δεν ξέρουν ελληνικά και κάπου πρέπει να κοιμηθούν. Κάπου πρέπει να πάνε και αυτό το «κάπου» δεν μπορεί να είναι η πλατεία Βικτωρίας ή οποιαδήποτε πλατεία της πόλης. Ας δείξουμε επιτέλους σεβασμό στους κατοίκους αυτής της πόλης. Είμαστε σε συνεργασία με το αρμόδιο υπουργείο και με τους διεθνείς οργανισμούς και προσπαθούμε να συμβάλουμε με κάθε μέσο και με κάθε τρόπο στην επίλυση του προβλήματος».
