Είναι αμείλικτοι οι οίκοι αξιολόγησης, ακόμη κι αν οι εκτιμήσεις τους αφορούν χώρες με νταήδες ηγέτες, όπως είναι η Τουρκία.
Σε έκθεση που δημοσίευσε, η Moody’s προβλέπει ραγδαία αύξηση των κόκκινων δανείων των τουρκικών τραπεζών και αναθεωρεί προς το ζοφερότερο τις παλαιότερες εκτιμήσεις της για την οικονομική ανάπτυξη στη χώρα. Θα υπέθετε κανείς ότι η γειτονική χώρα σύντομα θα χτυπήσει την πόρτα του ΔΝΤ. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, έχει ιδιαίτερους λόγους για να το αποφύγει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σημειώνει σε ανάλυσή του στην ιστοσελίδα Foreign Policy ο πρώην βουλευτής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος της Τουρκίας Αϊκάν Ερντεμίρ.
«Το πρόβλημα των κόκκινων δανείων θα επιδεινωθεί σημαντικά το 2020. Η αποφυγή του ρίσκου από τους ξένους επενδυτές θα μεταφραστεί σε περιορισμένη πρόσβαση στις αγορές για τις τουρκικές τράπεζες, που εν μέρει όμως θα αντισταθμιστεί από την πτώση της ζήτησης για δάνεια» εκτιμούν οι ειδικοί του οίκου αξιολόγησης.
Η κρίση της λίρας
Η Τουρκία ενθαρρύνει τις χορηγήσεις δανείων από τις κρατικές τράπεζες για να τονώσει τη ρευστότητα και την κατανάλωση, αλλά οι ιδιωτικές τράπεζες αδυνατούν να τα βγάλουν πέρα με τη μείωση του βασικού επιτοκίου της λίρας στο 8,25% από την απολύτως ελεγχόμενη από τον Ερντογάν Κεντρική Τράπεζα. Σημειωτέον ότι λόγω ύφεσης ο πληθωρισμός είναι στο 10,9% από το 24% που είχε φθάσει πέρυσι τον Ιούλιο.
Η Moody’s θεωρεί ότι τα χαμηλότερα από τον πληθωρισμό επιτόκια δεν θα αποτρέψουν την ύφεση. Τουναντίον, αναθεώρησε από το 1,4% στο 5% τη συρρίκνωση του τουρκικού ΑΕΠ εφέτος – ύφεση 5% προβλέπει και το ΔΝΤ.
Το πρόβλημα των τουρκικών τραπεζών οξύνεται από την ενδημική νομισματική κρίση. Η ισοτιμία της λίρας υποχώρησε στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο των 7,269 λιρών ανά δολάριο στις αρχές Μαΐου, προτού ανακάμψει στις 6,80 λίρες. Ηδη όμως από την αρχή του έτους έχει χάσει το 13% της αξίας της έναντι του αμερικανικού νομίσματος, ενώ η πτώση της την τελευταία τριετία φθάνει το… 90%.
«Παυσίπονα»
Η διαρκής υποτίμηση της λίρας και οι αλλεπάλληλες πλην άκαρπες προσπάθειες του Ερντογάν να τη στηρίξει έχουν ως αποτέλεσμα να «στεγνώσουν» τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Τουρκίας, την ώρα που οι υποχρεώσεις της χώρας σε συνάλλαγμα έχουν εκτιναχθεί στα 300 δισ. δολάρια. Ευλόγως θα περίμενε κανείς να προσφύγει η Αγκυρα στο ΔΝΤ. Αλλά ο τούρκος πρόεδρος προτιμά τα άμεσης δράσης πλην βραχύβια γιατροσόφια παρά μια μακροπρόθεσμη θεραπεία στο συναλλαγματικό πρόβλημα της χώρας του.
Προτίμησε πρόσφατα, για παράδειγμα, να επεκτείνει με την κυβέρνηση του Κατάρ το πρόγραμμα ανταλλαγής λίρας – ριάλ (swap line), μια ρύθμιση που αύξησε τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας από τα 5 στα 15 δισ. δολάρια.
«Ο Ερντογάν θα μπορούσε κάλλιστα να πετύχει μια συμφωνία με το ΔΝΤ, ανάλογη με εκείνη που είχε συνάψει η Τουρκία το έτος 2000 και την είχε βοηθήσει να ορθοποδήσει την προηγούμενη δεκαετία» σημειώνει ο Αϊκάν Ερντεμίρ.
Μεταρρυθμίσεις
«Κάτι τέτοιο όμως θα υποχρέωνε τον τούρκο πρόεδρο όχι μόνο να δεχθεί ένα πρόγραμμα διαρθρωτικών αλλαγών που θα του επέβαλλε το Ταμείο, αλλά να υιοθετήσει επίσης έναν διαφανή και δημοκρατικό τρόπο διακυβέρνησης. Δεν θα μπορούσε να διαχειρίζεται, για παράδειγμα, το Κρατικό Ταμείο (Sovereign Wealth Fund) που έχει δημιουργήσει κατά τα πρότυπα της Νορβηγίας ή της Σαουδικής Αραβίας, ως έναν παράλληλο προϋπολογισμό, ανεξέλεγκτο από το Κοινοβούλιο και το Ελεγκτικό Συνέδριο» υπογραμμίζει ο πρώην βουλευτής της τουρκικής αξιωματικής αντιπολίτευσης, που τα τελευταία χρόνια ζει στις ΗΠΑ.
