O οργανισμός επιτήρησης του ΟΗΕ για τα πυρηνικά, κάλεσε το Ιράν να συνεργαστεί πλήρως και να πάψει να αρνείται στον οργανισμό την πρόσβαση σε δύο ύποπτες πρώην πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Η υποστήριξη μιας λύσης που τέθηκε στο τραπέζι από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις αποτελεί την πρώτη τέτοιου είδους κριτική που έχει ασκήσει εδώ και οκτώ χρόνια στο Ιράν ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας και έρχεται τη στιγμή που οι υπουργοί εξωτερικών της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Βρετανίας ετοιμάζονται να συναντηθούν την Παρασκευή στο Βερολίνο για να συζητήσουν το ζήτημα των πυρηνικών.
Ο γενικός γραμματέας του ΔΟΑΕ, Ραφαέλ Γκρόσι, έχει αναφέρει επανειλημμένως τις αρνήσεις του Ιράν να επιτρέψει την πρόσβαση στις δύο εγκαταστάσεις, ενώ ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, έχει κατηγορήσει το Ιράν για παρακώλυση άνευ προηγουμένου.
Η Κίνα, η οποία συχνά βρίσκεται πίσω από το Ιράν στον ανταγωνισμό για τα πυρηνικά, αυτή τη φορά πήρε το μέρος του επικρίνοντας την λύση του ΔΟΑΕ και υπονοώντας ότι η εντεινόμενη σύγκρουση της Κίνας με τη Δύση πλέον έχει επεκταθεί και στο ζήτημα των πυρηνικών του Ιράν.
Σε προετοιμασία για τη σύνοδο της Παρασκευής, ο υπουργός εξωτερικών της Γαλλίας, Ζαν-Ιβ Λε Ντριαν, τόνισε ότι δεν επιθυμεί να δει την Ευρώπη να εγκαταλείπει πλήρως την συμφωνία για τα πυρηνικά του 2015. Η Γαλλία, η Γερμανία και η Βρετανία θεωρητικά εξακολουθούν να έχουν τη δυνατότητα να θέσουν το ζήτημα της μη συμμόρφωσης του Ιράν στον επίσημο μηχανισμό αντιπαραθέσεων της συμφωνίας για τα πυρηνικά, μια διαδικασία που όμως θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατάρρευση της συμφωνίας.
Μέχρι στιγμής οι χώρες (Ε3) έχουν αναφέρει ότι δεν επιθυμούν να κλιμακώσουν το ζήτημα φέρνοντάς το ενώπιον του συμβουλίου ασφαλείας του ΟΗΕ.
Το Ιράν έχει ήδη κάνει επανειλημμένα βήματα απομάκρυνσης από τη συμφωνία, όμως έχει επιτρέψει τη συνέχιση των διαδικασιών επιθεώρησης, με εξαίρεση τις συγκεκριμένες δύο εγκαταστάσεις. Ισχυρίζεται ότι το αίτημα πρόσβασης στις δύο μικρές ερευνητικές εγκαταστάσεις διαρρηγνύει το καταστατικό του ΔΟΑΕ και προκύπτει από ψευδή στοιχεία της Ισραηλινής κατασκοπείας. Ο ΔΟΑΕ από την πλευρά του δηλώνει ότι πιστεύει ότι υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν την εκκαθάριση των εγκαταστάσεων και ότι αυτό ενδεχομένως συνδέεται με μυστικές δραστηριότητες στο διάστημα πριν την σύναψη της συμφωνίας για τα πυρηνικά.
Τι αναφέρουν οι Ε3
Σε δήλωσή τους πριν τη σύσκεψη του Βερολίνου, οι Ε3 αναφέρουν ότι οι συζητήσεις τους θα εστιάσουν στη σημασία της εύρεσης διπλωματικής λύσης στην αποκλιμάκωση των εντάσεων, στο γεγονός ότι το Ιράν είναι υπόλογο για την αποσταθεροποιητική του δραστηριότητα στην περιοχή, αλλά και για στην «τήρηση μιας ανοιχτής πόρτας για το Ιράν, προκειμένου να βρει έναν ειρηνικό τρόπο να προχωρήσει».
Οι ΗΠΑ ασκούν επίσης πιέσεις στους Ε3 να μην άρουν το εμπάργκο του ΟΗΕ στις πωλήσεις όπλων στο Ιράν. Το εμπάργκο αναμένεται να λήξει το φθινόπωρο ως μέρος της αρχικής συμφωνίας για τα πυρηνικά, όμως οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ότι είνα αδιανόητη η άρση του εμπάργκο από το συμβούλιο ασφαλείας του ΟΗΕ τη στιγμή που το Ιράν δεν συμμορφώνεται με τους όρους της συμφωνίας και συνιστά κίνδυνο μεγάλου μεγέθους για την ασφάλεια της περιοχής. Οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν από τη συμφωνία το 2018, και θεωρούν ότι υπάρχουν ελάχιστες έως καμία πιθανότητες το Ιράν να επαναδιαπραγματευτεί τη συμφωνία πριν ολοκληρωθούν οι προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ τον Νοέμβριο.
Οι Ε3 δεν έχουν φτάσει ακόμη σε μια κοινή θέση για το εμπάργκο στα όπλα, όμως ο πρώην υπουργός εξωτερικών της Βρετανίας, Τζέρεμι Χαντ έχει δηλώσει ότι πιστεύει πως μπορούν να επιτραπούν οι πωλήσεις όπλων στο Ιράν.
Ανησυχίες από την πλευρά του ΔΟΑΕ
Όσον αφορά το ζήτημα των επιθεωρήσεων, ο γενικός γραμματέας του ΔΟΑΕ εκφράζει εδώ και εβδομάδες παράπονα πως οι επιθεωρητές του δεν έχουν πρόσβαση στις δύο εγκαταστάσεις. Έχει αναφέρει πως το γεγονός αυτό επηρεάζει αρνητικά την ικανότητα του οργανισμού να διαλευκάνει και να επιλύσει τα εκκρεμή του ερωτήματα. Επιπλέον, έχει τονίσει ότι η απουσία συνεργασίας συνεπάγεται ότι «ο οργανισμός δεν είναι σε θέση να παρέχει αξιόπιστες διαβεβαιώσεις για την απουσία αδήλωτων πυρηνικών υλικών και δραστηριοτήτων σε αυτές τις περιοχές του Ιράν».
Το ζήτημα έχει κυριαρχήσει στις συζητήσεις του συμβουλίου. Ο εκπρόσωπος της Σαουδικής Αραβίας στον ΔΟΑΕ, πρίγκιπας Καλίντ Μπιν Σουλτάν, έχει τονίσει: «Για περισσότερους από τέσσερις μήνες, το Ιράν συνεχίζει να παρουσιάζει παράλογες δικαιολογίες για την άρνησή του στο αίτημα του ΔΟΑΕ να επιτραπεί σε δύο επιθεωρητές ο έλεγχος για αδήλωτα πυρηνικά υλικά και δραστηριότητες στις τοποθεσίες βάσει των ασφαλιστικών μηχανισμών και των επιπλέον πρωτοκόλλων εντός του ΔΟΑΕ».
«Το γεγονός αυτό ενισχύει τις αμφιβολίες για τις προθέσεις του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν και τους στόχους που προσπαθεί να επιτύχει», κατέληξε ο πρίγκιπας.
Πηγή: www.theguardian.com
