Η κατάρρευση της απασχόλησης και ιδιαιτέρως της εποχικής εργασίας αποτελεί την πλέον οφθαλμοφανή συνέπεια της υγειονομικής κρίσης που προκάλεσε η πανδημία του κορωνοϊού στην αγορά εργασίας.
Όλα τα στοιχεία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ και του ΟΑΕΔ καταγράφουν τη δραματική πτώση των προσλήψεων το πρώτο πεντάμηνο του έτους, ενώ Ινστιτούτα, Ευρωπαϊκοί και Διεθνείς οργανισμοί προβλέπουν εκρηκτική άνοδο της ανεργίας εντός του έτους.
Ωστόσο, ερωτηματικά προκάλεσαν σε ορισμένους τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας που δείχνουν μείωση του ποσοστού της ανεργίας το πρώτο τρίμηνο του 2020. Το ποσοστό ανεργίας που κατέγραψε η ΕΛΣΤΑΤ ανήλθε σε 16,2%, έναντι 16,8% του προηγούμενου τριμήνου.
Βεβαίως αυτό εξηγείται, αφενός από το γεγονός ότι στο πρώτο τρίμηνο δεν περιλαμβάνεται ο Απρίλιος όπου καταγράφηκε η πλήρης κατάρρευση της εποχικής απασχόλησης, αλλά και αφετέρου από τον διαφορετικό τρόπο με τον οποίο μετρά την ανεργία η Στατιστική Υπηρεσία.
Άλλωστε η ίδια η Στατιστική Υπηρεσία στην ανακοίνωσή της σημειώνει ότι δεν προσμετρά ως οικονομικά ενεργό πληθυσμό όσους δηλώνουν ότι δεν αναζητούν πια εργασία. Η καταγραφή της κατηγορίας αυτής, αυξήθηκε το πρώτο τρίμηνο του έτους, όπως αυξήθηκαν και οι αναστολές συμβάσεων που – επίσης – δεν προσμετρώνται στην ανεργία.
Αντιθέτως, η πραγματική εικόνα της αγοράς εργασίας καταγράφεται στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, με 259.233 λιγότερες θέσεις εργασίας στο ισοζύγιο προσλήψεων – αποχωρήσεων, το πρώτο πεντάμηνο σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Πρόκειται για το «χειρότερο πεντάμηνο από το 2001 και μετά». Οι προσλήψεις κατέρρευσαν με 518.065 λιγότερες θέσεις σε σχέση με την περσινή αντίστοιχη περίοδο. Μόνο τον μήνα Μάιο οι επιπλέον θέσεις εργασίας (προσλήψεις – αποχωρήσεις) ήταν 32.975 έναντι 105.284 τον ίδιο μήνα του 2019.
Τη δραματική αυτή εικόνα συμπληρώνει ο ΟΑΕΔ, ο οποίος τον Απρίλιο κατέγραψε αύξηση της εγγεγραμμένης ανεργίας κατά 21,73%, δηλαδή κατά 211.526 άτομα, σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2019. Οι εγγεγραμμένοι άνεργοι ανήλθαν στα 1.185.013 άτομα, αυξημένοι κατά 53.367 ή 4,72% και σε σχέση με τον Μάρτιο. Ακόμη μεγαλύτερη είναι η αύξηση των επιδοτούμενων ανέργων, η οποία φτάνει στο 35,09%, με τα στοιχεία να δείχνουν ότι οι άνεργοι που εισπράττουν το επίδομα ανεργίας αυξήθηκαν κατά 49.980 άτομα.
Πού οφείλονται οι διαφορές;
Γιατί υπάρχουν όμως υπάρχουν αυτές οι διαφορές στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ σε σχέση με τον ΟΑΕΔ και την ΕΡΓΑΝΗ; Την απάντηση δίνει ο διοικητής του Οργανισμού κ. Σπ. Πρωτοψάλτης σε πρόσφατο άρθρο του.
«Πρόκειται για διαφορετικούς δείκτες, που καταρτίζονται µε διαφορετικές μεθοδολογίες και αντιστοιχούν σε διαφορετικούς πληθυσμούς», σημειώνει ο κ. Πρωτοψάλτης. Και εξηγεί:
«Η ανεργία (στις µηνιαίες αναφορές) είναι εποχικά προσαρμοσμένη, ενώ τα στοιχεία εγγεγραµµένων ανέργων του ΟΑΕΔ δεν έχει νόηµα να υποστούν εποχική προσαρµογή. Επίσης, ενώ η ΕΛΣΤΑΤ προσµετράει µόνο όσους δεν εργάζονται, αναζητούν εργασία και είναι άµεσα διαθέσιµοι να αναλάβουν εργασία, στο µητρώο του ΟΑΕΔ εγγράφεται οποιοσδήποτε δηλώσει άνεργος και αναζητά εργασία, αλλά η ενεργή αναζήτηση και διαθεσιµότητα για εργασία δεν επιβεβαιώνονται συστηµατικά, παρά µόνο σποραδικά, σε ελάχιστες περιπτώσεις και χωρίς επιπτώσεις. Αυτό σηµαίνει πως ένας άνεργος που δεν αναζητά εργασία µπορεί να είναι εγγεγραμμένος άνεργος στον ΟΑΕΔ, αλλά η ΕΛΣΤΑΤ τον προσμετρά ως ανενεργό (εκτός εργατικού δυναμικού) και όχι ως άνεργο, βάσει του σχετικού ορισμού του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας».
Όμως – με όποιο τρόπο κι αν μετρηθεί – η ανεργία αναμένεται να σημειώσει εκρηκτική άνοδο εντός του 2020. Σε αυτό συμφωνούν όλες οι οργανισμοί που ασχολούνται με την αγορά εργασίας. Η άνοδος της ανεργίας στη χώρα εκτιμάται ότι θα πλησιάσει το 22% ή ακόμη και θα το ξεπεράσει. Το ύψος της ανεργίας ποικίλει αναλόγως με τα σενάρια γύρω από την εξέλιξη του μεγέθους της ύφεσης που θα υποστεί η οικονομία εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πιστεύει ότι το ποσοστό ανεργίας στη χώρα μας θα ανέλθει στο 19,9% το 2020, ενώ το 2021 θα είναι χαμηλότερο του 2019 κατά μισή ποσοστιαία μονάδα (16,8%). Την πιο απαισιόδοξη πρόβλεψη κάνει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο το οποίο εκτιμά ότι η ανεργία θα ανέλθει στο 22% το 2020 και θα μειωθεί σε 19% το 2021.
Εφιαλτικές προβλέψεις
Ιδιαίτερη σημασία έχει και η πρόβλεψη της ΔΟΕ (Διεθνής Οργάνωση Εργασίας) η οποία αναφέρεται γενικά στις επιπτώσεις της πανδημίας. Πέραν των άλλων, η ΔΟΕ εκτιμά ότι το μισό του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού (1,6 δισ. εργαζόμενοι) κινδυνεύει με κατάρρευση του βιοτικού του επιπέδου. Οι μισθοί των εργαζομένων της ανεπίσημης οικονομίας σε όλο τον κόσμο, τον πρώτο μήνα της κρίσης, μειώθηκαν κατά 60%, ενώ η μείωση των ωρών εργασίας – το δεύτερο τρίμηνο του 2020 – έφθασε το 10,5% και ισοδυναμεί με απώλεια 305 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης.
