Μπροστά σε μια νέα ακαδημαϊκή χρονιά με πολλές ανατροπές θα βρεθούν σύντομα οι πρωτοετείς των ΑΕΙ της χώρας, που ξεκινούν αύριο την εξεταστική τους «μάχη» για την είσοδο στα προγράμματά τους. Τις ανατροπές φέρνει η υγειονομική απειλή που έσπειρε στον πλανήτη η πανδημία του κορωνοϊού, αφού πολλά ΑΕΙ σε όλον τον κόσμο, και μεταξύ αυτών τα ανώτατα ιδρύματα των ΗΠΑ, κατευθύνονται σε ένα «ψηφιακό» ακαδημαϊκό μέλλον για το επόμενο εξάμηνο των μαθημάτων τους. Ωστόσο, δεν θα ήταν άστοχο να μιλήσουμε και για ελπίδες.

Κι αυτό γιατί στη χώρα μας θα ξεκινήσει μια πιθανώς… ενδιαφέρουσα ακαδημαϊκή χρονιά. «Κοινά πτυχία» από τα προγράμματα διαφορετικών επιστημών, όπως γίνεται στα πανεπιστήμια του εξωτερικού, θα δίνονται σύντομα και στην Ελλάδα, ενώ η διαδικασία αυτή θα αρχίσει να «στήνεται» επιστημονικά τους επόμενους μήνες.

Το τέλος του «πολέμου»

Μαθηματικά και Βιολογία, Ιατρική και Φιλοσοφία, Κοινωνιολογία και Πληροφορική; Ο «πόλεμος» των επιστημών φτάνει στο τέλος του, με καθεμία από αυτές να «μπολιάζει» πλέον επιστημονικά την άλλη και τους νέους να έχουν μπροστά τους πολύ περισσότερες (και σίγουρα πιο ενδιαφέρουσες) επιλογές για την επαγγελματική τους ζωή. Τα λεγόμενα «joint degree», τα οποία θα θεσμοθετηθούν για πρώτη φορά στη χώρα μας, θα μπορούν να δίνονται από διαφορετικά τμήματα των ίδιων πανεπιστημίων, από διαφορετικά πανεπιστήμια της χώρας, αλλά και από τη συνεργασία ελληνικών πανεπιστημίων με άλλα ευρωπαϊκά ιδρύματα.

Θα μπορούν να διοργανώνονται και μεταξύ ελληνικών και αμερικανικών ΑΕΙ στην περίπτωση των ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών που θεσπίστηκαν με το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας που ψηφίστηκε την περασμένη εβδομάδα, καθώς σε αυτά θα μπορούν να χρεώνονται και δίδακτρα.

Βέβαια, η ελληνική ανώτατη εκπαίδευση έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει στην προσπάθεια «αυτοκάθαρσής» της, καθώς δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πρόσφατη «πανεπιστημιοποίηση» των ΤΕΙ χωρίς κριτήρια ή πραγματική αξιολόγηση έχει γεμίσει τα ανώτατα ιδρύματα της χώρας με δεκάδες αμφίβολης ποιότητας προγράμματα σπουδών.

Ετσι, τα ελληνικά πανεπιστήμια δεν θα πρέπει να λειτουργήσουν στην περίπτωση των νέων «κοινών πτυχίων» ή ακόμη χειρότερα των νέων προπτυχιακών προγραμμάτων στα Αγγλικά, όπως λειτούργησαν στο θέμα των μεταπτυχιακών σπουδών. Γιατί είναι γνωστό ότι υπήρξαν περιπτώσεις ομάδων καθηγητών που ήθελαν απλά να αυξήσουν το κύρος τους ή τον μισθό των μελών τους ιδρύοντας ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών σε ειδικότητες όπου ίσως δεν απαιτούνταν.

Τα ελληνικά «joint degree»

Τα νέα ελληνικά «joint degree» και τα ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών είναι αυτά που θα χτίσουν το νέο brand της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης και κατ’ επέκταση πρέπει να οργανωθούν με σοβαρότητα, μελέτες βιωσιμότητας και σκοπιμότητας. Αλλωστε, οι υπεύθυνοι για τη διοργάνωσή τους θα κληθούν να προσελκύσουν συνεργασίες και φοιτητές και από άλλες χώρες του κόσμου.

Στην τελική μορφή τους, αναμένεται ότι τα νέα «κοινά πτυχία» θα μπορούσαν να αρχίσουν να δέχονται φοιτητές και φοιτήτριες την ακαδημαϊκή χρονιά 2021-22 ή 2022-23.

Τι λέει για όλα αυτά ο αρμόδιος για τα ΑΕΙ υφυπουργός Παιδείας κ. Βασίλης Διγαλάκης; «Με την ψήφιση των διατάξεων για τα ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών, θεσμοθετήσαμε και τα προγράμματα διπλής ειδίκευσης, τα οποία ενισχύουν τη διεπιστημονικότητα, ενισχύουν τις συνεργασίες, ενισχύουν την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των πόρων που έχει το ελληνικό πανεπιστήμιο» αναφέρει μιλώντας στο «Βήμα». «Δίνουμε με αυτόν τον τρόπο στα πανεπιστήμιά μας τις δυνατότητες να είναι ανταγωνιστικά απέναντι στα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, καθώς ο συνδυασμός δύο ή περισσότερων επιστημονικών κλάδων είναι απαραίτητος για να αντιμετωπιστούν τα σύνθετα προβλήματα του 21ου αιώνα. Τις δυνατότητες αυτές σκοπεύουμε να επεκτείνουμε και στα ελληνόγλωσσα προγράμματα, με τον νόμο-πλαίσιο για την ανώτατη εκπαίδευση που θα φέρουμε το επόμενο διάστημα» καταλήγει.

Τα παραπάνω θα ενταχθούν στον επόμενο νόμο του υπουργείου Παιδείας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, στον οποίο και θα μπουν οι βάσεις για όλα όσα δεν εφαρμόστηκαν εφέτος λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού: δηλαδή τον καθορισμό από τα ΑΕΙ του αριθμού των εισακτέων τους ως μέρος των 4ετών «συμφωνιών-συμβολαίων» που θα υπογράφουν με το κράτος και τη δυνατότητά τους να ορίζουν ένα ελάχιστο πλαφόν στη βαθμολογία των πρωτοετών φοιτητών τους σε μαθήματα αυξημένης βαρύτητας που θα ορίζονται ανά επιστήμη.

Κατά τα άλλα, με τον ίδιο νόμο θα οριστεί διπλό σύστημα διοίκησης των πανεπιστημίων από τη Σύγκλητο και τα Συμβούλια προσωπικοτήτων που θα ξανασυγκροτηθούν στο εσωτερικό τους, και δυνατότητα εσωτερικής κινητικότητας των φοιτητών μεταξύ των ιδρυμάτων τους.