Ενα σφικτό σύστημα αξιολόγησης των μονάδων υγείας – δημόσιων και ιδιωτικών – προωθεί η ηγεσία του υπουργείου Υγείας με νομοσχέδιο που αναμένεται να κατατεθεί το επόμενο διάστημα στη Βουλή. Κομβική θέση στις δομικές αλλαγές που δρομολογούνται θα έχει ο Οργανισμός Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία που θα αναλάβει τον ρόλο του αξιολογητή.
Στόχος μεταξύ άλλων είναι να έχουν οι πολίτες πρόσβαση σε ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία – δεδομένα που προς το παρόν παραμένουν ερμητικά κλειστά, κρατώντας τους άμεσα ενδιαφερομένους αποκλεισμένους από την πληροφόρηση και συχνά ομήρους σε πελατειακές σχέσεις -, δίνοντάς τους έτσι τη δυνατότητα να επιλέγουν φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας με αντικειμενικά κριτήρια προς όφελός τους.
Οι συμβάσεις με ιδιώτες
Ειδικότερα το σχέδιο νόμου, που βρίσκεται στην τελική ευθεία της σύνταξής του και επιμελείται ο γενικός γραμματέας Γιάννης Κωτσιόπουλος – σε στενή συνεργασία με τον υπουργό Υγείας Βασίλη Κικίλια και τον υφυπουργό Βασίλη Κοντοζαμάνη -, προβλέπει τη σύσταση Ανώνυμης Εταιρείας με την επωνυμία Οργανισμός Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία ΑΕ και με διακριτικό τίτλο ΟΔΙΠΥ ΑΕ, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
Σκοπός του Οργανισμού είναι η βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών Υγείας με γνώμονα την ενίσχυση της ασφάλειας των ασθενών και συνεπακόλουθα ο στρατηγικός σχεδιασμός για την αναδιοργάνωση και αναβάθμιση των υπηρεσιών Υγείας με τελικό στόχο την ισότιμη πρόσβαση και την καθολική κάλυψη του πληθυσμού.
Παράλληλα, ο ΕΟΠΥΥ – υπό την ομπρέλα του οποίου λαμβάνουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη περισσότεροι από 10 εκατομμύρια ασφαλισμένοι – θα αποκτήσει ένα σημαντικό «εργαλείο» για τη σύναψη συμβάσεων με φορείς παροχής υπηρεσιών Υγείας, ανάλογα με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης.
Και καθώς στις αρμοδιότητες του ΟΔΙΠΥ θα είναι αφενός η καταγραφή των διαθέσιμων υπηρεσιών Υγείας του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και αφετέρου η αποτύπωση των αναγκών Υγείας του πληθυσμού, η γνωμοδότηση προς τον ΕΟΠΥΥ για την αναγκαιότητα συμβάσεων με ιδιωτικές υπηρεσίες Υγείας θα γίνεται έπειτα από την εφαρμογή ενός ειδικού «φίλτρου», συνυπολογίζοντας τα κενά αλλά και τη «βαθμολόγηση» των κατά τόπους παρόχων.
Υπενθυμίζεται άλλωστε ότι οι οικονομολόγοι της Υγείας αναφέρονται συχνά στη χαμένη ευκαιρία του ΕΟΠΥΥ να λειτουργήσει ως μονοψώνιο, δεδομένης της αδιαμφισβήτητης διαπραγματευτικής του ισχύος, αμείβοντας τις υπηρεσίες που αγοράζει με βάση την πραγματική τους αξία και δημιουργώντας παράλληλα ένα πλαίσιο υγιούς ανταγωνισμού που θα οδηγεί στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Bonus στους επιμελείς
Μάλιστα, στο ίδιο σχέδιο νόμου που βρίσκεται στην τελική ευθεία προβλέπονται χρηματικά bonus (κίνητρα) σε εκείνες τις δημόσιες δομές που καταγράφουν εξαιρετικές επιδόσεις, αλλά και σε όσες μπορεί να μην… αριστεύουν αλλά εκφράζουν τη διάθεση να υιοθετήσουν καλές πρακτικές. Αντιστρόφως ανάλογα προβλέπονται και κυρώσεις εφόσον διαπιστώνεται ότι δεν τηρούνται οι απαιτούμενες διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας των υπηρεσιών τους και συνεπακόλουθα υπάρχει κίνδυνος για την ασφάλεια των ασθενών.
Σε κάθε περίπτωση, το πεδίο δράσης του νέου Οργανισμού είναι τα νοσοκομεία του ΕΣΥ και των αποκεντρωμένων μονάδων αυτών, τα νοσοκομεία που διέπονται από ειδικές διατάξεις, λειτουργούν ως ΝΠΙΔ και εποπτεύονται από τον υπουργό Υγείας (όπως το «Παπαγεωργίου» Θεσσαλονίκης και το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο), αλλά και οι δημόσιες δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Επιπρόσθετα στο… μικροσκόπιό του μπαίνουν όλα τα ΝΠΙΔ που ασκούν δραστηριότητες στους τομείς Υγείας και κοινωνικής αλληλεγγύης και εποπτεύονται από την οδό Αριστοτέλους. Σημειώνεται δε ότι στη λίστα, και έπειτα από απόφαση του εκάστοτε υπουργού Υγείας, δύναται να εντάσσονται και άλλοι φορείς.
Τα κριτήρια αξιολόγησης
Για την αξιολόγηση των νοσοκομείων του ΕΣΥ και των υπόλοιπων μονάδων παροχής υπηρεσιών Υγείας ο νομοθέτης προβλέπει ως βασικά «εργαλεία» αναγνωρισμένα και αντικειμενικά κριτήρια για την αποτίμηση του έργου των δομών Υγείας σε έξι νευραλγικούς τομείς:
l Ασφάλεια: με γνώμονα την ασφάλεια των ληπτών υπηρεσιών Υγείας.
l Αποτελεσματικότητα: με μετρήσιμους δείκτες που αποδεικνύουν ότι οι εφαρμοζόμενες θεραπείες των ασθενών βασίζονται σε βέλτιστες κλινικές πρακτικές που επιτυγχάνουν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.
l Ανταποκρισιμότητα – ασθενοκεντρική προσέγγιση: στόχος είναι αφενός να ανταποκρίνονται οι υπηρεσίες Υυγείας στις ανάγκες των ληπτών υπηρεσιών Υγείας και αφετέρου η φροντίδα των ασθενών να παρέχεται με συμπόνια, σεβασμό και με γνώμονα τη διασφάλιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
l Προσβασιμότητα: θα διερευνάται κατά πόσο η φροντίδα Υγείας παρέχεται στον σωστό χρόνο και τόπο και είναι οικονομικά ανεκτή από τους λήπτες υπηρεσιών Υγείας, ώστε μεταξύ άλλων να… σβήσουν σταδιακά οι λίστες αναμονής αλλά και το φαινόμενα αισχροκέρδειας.
l Χρηστή διοίκηση: οι δομές πρέπει να διοικούνται με τρόπο ώστε να διασφαλίζονται η παροχή υψηλής ποιότητας και η ανθρωποκεντρική φροντίδα, η οποία βασίζεται στη διαφάνεια, στη συνεχή βελτίωση, στην καινοτομία και στην ισονομία.
l Διαχείριση πόρων: οικονομικών και ανθρώπινων με τρόπο που διασφαλίζει την ποιότητα, την αποτελεσματικότητα και τη βιωσιμότητα του Οργανισμού.
Τα στάδια των ελέγχων
Η αξιολόγηση – που θα επαναλαμβάνεται κάθε τουλάχιστον τρία χρόνια ώστε να εξετάζεται κατά πόσο αντιμετωπίστηκαν οι αδυναμίες και αποκλίσεις που επισημάνθηκαν κατά τον προηγούμενο έλεγχο, αλλά και η πορεία εφαρμογής των ανάλογων μέτρων – θα διεξάγεται σε δύο στάδια. Κατά την πρώτη φάση, η αξιολόγηση θα είναι εσωτερική καθώς θα πραγματοποιείται από τους ίδιους τους φορείς (μέσω των Γραφείων Ποιότητας ή του υπεύθυνου τμήματος που ορίζεται από τη διοίκηση κάθε φορέα). Το δεύτερο στάδιο εν τούτοις θα είναι το κρισιμότερο, καθώς ο έλεγχος θα γίνεται από επιτροπή που θα αποτελείται από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες (θα τηρείται Μητρώο Εμπειρογνωμόνων) και το έργο της θα συντονίζεται από μόνιμο υπάλληλο του Οργανισμού. Σημαντική δε λεπτομέρεια, που δεν παρέλειψε να συμπεριλάβει ο νομοθέτης, είναι ότι τα αποτελέσματα της κρίσης θα λαμβάνονται υπ’ όψιν και κατά τη βαθμολόγηση του έργου των διοικητών του ΕΣΥ.Στις «task force» του Οργανισμού θα δίνεται «ελευθέρας» ώστε να επισκέπτονται τους υπό αξιολόγηση φορείς ακόμη και χωρίς προειδοποίηση, να εξετάζουν οποιοδήποτε πρόσωπο μπορεί να παρέχει στοιχεία, να έχουν δικαίωμα πρόσβασης σε έγγραφα και φακέλους που άπτονται του αντικειμένου της αξιολόγησης και να ζητούν εγγράφως πληροφορίες σχετικά με το αντικείμενο της αξιολόγησης.
Χαρτογράφηση όλων των υπηρεσιών κάθε χρόνο
Στο σχέδιο νόμου, που βρίσκεται ένα βήμα πριν από την κατάθεση στη Βουλή, προβλέπεται ότι σε ετήσια βάση θα γίνεται χαρτογράφηση των διαθέσιμων υπηρεσιών Υγείας, τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα. Η ανάδειξη κενών ή ελλείψεων θα συμβάλει στην αναπροσαρμογή του στρατηγικού σχεδιασμού.
Παράλληλα, στις αρμοδιότητες του νέου Οργανισμού συμπεριλαμβάνεται η καταγραφή και η διατήρηση μητρώου με όλους τους δημόσιους και ιδιωτικούς παρόχους που έχουν πιστοποιήσει τις παρεχόμενες υπηρεσίες, επιβραβεύοντας εκείνες με τις καλύτερες επιδόσεις.
