Εν έτει 1982, ο Ζακ Λανγκ, τότε υπουργός Πολιτισμού της Γαλλίας – και ένας από τους καλύτερους υπουργούς που έχουν περάσει από τον πολιτισμό και όχι μόνο από τη Γαλλία -, καθιέρωσε την 21η Ιουνίου ως Ημέρα Γιορτής της Μουσικής. Πρόκειται για μια φιέστα που εξυμνεί τη μαγεία της μουσικής και που αγαπήθηκε αμέσως, αποκτώντας μάλιστα φανατικό κοινό. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι ενώ η γιορτή ξεκίνησε από τη Γαλλία, σήμερα, 38 χρόνια αργότερα, διοργανώνεται σε όλον τον πλανήτη. Κάθε χρόνο περισσότερες από 110 χώρες στις πέντε ηπείρους γιορτάζουν την ομορφιά της μουσικής την 21η Ιουνίου, ημέρα του θερινού ηλιοστασίου. Ανάμεσά τους και η δική μας χώρα, χάρη στην αφοσιωμένη, επίπονη εργασία που γίνεται σε ό,τι αφορά τον πολιτισμό (και όχι μόνο) από το προσωπικό του Γαλλικού Ινστιτούτου της Αθήνας.
Εφέτος, όμως, οι συνθήκες που όλος ο κόσμος ζει εξαιτίας της νόσου COVID-19 και των μέτρων που έχουν προκύψει ανάγκασαν το Γαλλικό Ινστιτούτο να περιορίσει τις συναθροίσεις και τις εορταστικές εκδηλώσεις, οι οποίες κάθε χρόνο, αυτή την περίοδο, ζωντάνευαν δρόμους, πλατείες και άλλους εξωτερικούς χώρους (πολιτισμού ή μη) της Αθήνας.
Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να μη λείψει από αυτή τη μουσική γιορτή την οποία τόσα χρόνια υποστηρίζει, το Ινστιτούτο αποφάσισε να δώσει βήμα σε αγαπημένους και γνωστούς καλλιτέχνες από τον χώρο του κινηματογράφου, της μουσικής και του θεάτρου για μια πρωτότυπη δράση. Οι καλλιτέχνες αυτοί, Γάλλοι στην πλειονότητά τους, θα μοιραστούν με το ελληνικό κοινό μουσικές και τραγούδια που αγάπησαν και με αυτόν τον τρόπο θα τιμήσουν την χώρα που καθιέρωσε αυτή τη γιορτή.
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Οι καλλιτέχνες που ανταποκρίθηκαν σε αυτό το αυθόρμητο μουσικό κάλεσμα, επτά τον αριθμό, έστειλαν στο Γαλλικό Ινστιτούτο της Αθήνας από μια playlist που περιλαμβάνει τα γαλλικά εκείνα τραγούδια που έχουν, για διάφορους λόγους, αγαπήσει. Συνεπώς, από αύριο Δευτέρα 15 Ιουνίου μέχρι και την Κυριακή 21 του μηνός, οι μουσικές επιλογές των Φανί Αρντάν, Εμανουέλ Μπεάρ, Ζιλιέτ Μπινός, Ολιβιέ Πι, Ρούφους Γουέινραϊτ, Ιντιλά και Ιμάνι θα ακούγονται από τα κοινωνικά δίκτυα του Ινστιτούτου σε συνεργασία με τον ραδιοφωνικό σταθμό Ρepper 96,6.
Σε μια προσπάθεια «ανακάλυψης» της σχέσης τόσο του Ζακ Λανγκ όσο και των αναφερθέντων παραπάνω καλλιτεχνών με τη μουσική, «Το Βήμα» προσέγγισε κάποιους από αυτούς στέλνοντας σε όλους πέντε συγκεκριμένες ερωτήσεις, όλες σχετικές με τη μουσική. Κάποιοι δεν απάντησαν σε όλες τις ερωτήσεις, όμως όλες οι απαντήσεις σίγουρα έχουν ενδιαφέρον. Και ανάλογο ενδιαφέρον έχουν οι ίδιες οι playlists.
>Υπάρχει μια προσωπική ιστορία ή μια ανάμνησή σας που να συνδέεται με κάποιο από τα τραγούδια της playlist σας;
Φανί Αρντάν: «Τα τραγούδια της playlist μου είναι χαραγμένα για πάντα στη μνήμη μου, αλληλένδετα με τη ζωή μου, τόσο με καλές όσο και με δύσκολες στιγμές».
Ιμάνι: «Ναι με το τραγούδι «T’ es beau» της Πολίν Κλοζέ. Το ανακάλυψα όταν επέστρεψα στη Γαλλία για να εγκατασταθώ ύστερα από οκτώ χρόνια στις ΗΠΑ. Ονειρευόμουν να γίνω τραγουδίστρια. Δεν είχα πια κανέναν γνωστό στη Γαλλία, ήμουν μόνη και λίγο χαμένη. Αυτό το τραγούδι και οι στίχοι του με συγκλόνισαν από την πρώτη φορά που το άκουσα! Εκλαψα.. από συγκίνηση και από την απογοήτευσή μου που δεν ήμουν εγώ η καλλιτέχνις που το είχε γράψει (γέλιο). Ηταν τόσο όμορφο, συγκινητικό! Είναι ό,τι αγαπώ στη μουσική».
Ρούφους Γουέινραϊτ: «Οταν ήμουν πολύ μικρός, είχα εμμονή με την Aνι Λένοξ και τη Nίνα Σιμόν. Αλλά φυσικά η μουσικός που είχε τη μεγαλύτερη επιρροή πάνω μου είναι η μητέρα μου Κέιτ Μακ Κάριγκλ».
Ζακ Λανγκ: «Η διασκευή του Γιόχαν Παπακωνσταντίνου του «Les mots bleus» του Κριστόφ που ανακάλυψα όταν ο Κριστόφ πέθανε. Και ενώ ήμουν πολύ λυπημένος, αυτό ήταν βάλσαμο στην καρδιά μου. Το ταλέντο αυτού του αγοριού με πείθει ότι η νέα γενιά είναι γεμάτη δημιουργικότητα και μπορεί να διαχειριστεί την κληρονομιά των πιο σπουδαίων, από τους οποίους δεν έχει τίποτα να ζηλέψει!».
>Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας μια ανάμνησή σας που να είναι άμεσα ή στενά συνδεδεμένη με τη μουσική γενικότερα;
Φανί Αρντάν: «Η γιαγιά μου έπαιζε πιάνο, ο παππούς μου βιολί. Επαιζαν μαζί, γέλαγαν, έκλαιγαν και εγώ ήμουν δέκα χρονών και τους παρακολουθούσα. Μια μαγική εμπειρία».
Ιντιλά: «Τα γυρίσματα για το βιντεοκλίπ του «Love story» έγιναν σε φυσικούς χώρους, πήγαμε στην Ισλανδία, στη μέση των παγετώνων. Τραγουδούσα το playback μου πάνω σε ένα πραγματικό παγόβουνο όταν έχασα την ισορροπία μου. Επεσα μέσα στο νερό, οι μετεωρολογικές συνθήκες ήταν σκληρές, χιόνιζε και είχα παγώσει. Η ομάδα του γυρίσματος ήρθε να με βοηθήσει. Ανησυχούσαν, μου πρότειναν να σταματήσουμε το γύρισμα, αλλά θυμάμαι ακόμα πως τους είπα χαμογελώντας και τουρτουρίζοντας πως αρνιόμουν να σταματήσει το γύρισμα και μεμιάς ξανανέβηκα στο παγόβουνο. Γέλασαν όλοι με τη ξεροκεφαλιά μου».
Ολιβιέ Πι: «Συνάντησα δύο φορές τον Κλοντ Νουγκαρό, και τις δύο φορές η ίδια σκηνή. Ορθιοι σε ένα μπαρ στο Παρίσι. Και τις δύο φορές μιλήσαμε για την τέχνη του τραγουδιού, και τις δύο φορές μου μίλησε για τον πατέρα του».
Ζακ Λανγκ: «Εχουμε όλοι μια πολύ ιδιαίτερη και προσωπική σχέση με τη μουσική. Είναι ένα εσωτερικό ταξίδι, ακόμα κι όταν την ακούμε πολλοί μαζί, χορεύουμε με αυτήν. Οπως είπε και ο Μποντλέρ, «η μουσική σκάβει τον ουρανό». Για τη δημιουργία της Γιορτής της Μουσικής θελήσαμε να ενώσουμε τους ερασιτέχνες αυτής της νέας ορμής της γαλλικής πολιτιστικής ζωής. Το να προσκαλέσουμε τον καθένα να βγει στον δρόμο, την πρώτη μέρα του καλοκαιριού, την πιο μικρή νύχτα, την εποχή των ερώτων και των συναντήσεων…».
>Ποιο είναι το μουσικό γκρουπ ή ο/η τραγουδιστής/στρια που σημάδεψε την εφηβεία σας;
Φανί Αρντάν: «Οι Rolling Stones. Αγαπούσα τόσο τη μουσική τους όσο και τη στάση ζωής τους».
Ιντιλά: «Είναι τόσο πολλοί (γέλιο). Αλλά ανάμεσα σε όλους θα αναφέρω τον Μάνου Τσάου, τον Μάικλ Τζάκσον, τον Ζακ Μπρελ και τη Γουαρντά».
Ζακ Λανγκ: «Αγαπούσα πάντα τον Σαρλ Αζναβούρ, οι στίχοι και τα τραγούδια του είναι πάντα υπέροχα, γεμάτα νόημα και συναισθήματα. Σε τελείως διαφορετικό στυλ, πάντα αγαπούσα πολύ ένα τραγούδι της Μπερτέ Σιλβά, το «Les roses blanches», αυτό το τραγούδι ακουγόταν σε όλη την παιδική μου ηλικία και μου θυμίζει τόσο γλυκές αναμνήσεις».
>Ποιο τραγούδι εξακολουθείτε να σιγομουρμουρίζετε;
Φανί Αρντάν: «Την Κομμουνιστική Διεθνή: «Στον αγώνα ενωμένοι»».
Ιντιλά: «Αυτές τις μέρες συχνά-πυκνά είναι το «Dance Monkey» της Tones and I».
Ιμάνι: «Αυτή την εποχή έχω μέσα στο μυαλό μου κυρίως το «I’ m still standing» του Elton John, γιατί είναι ένα από τα τραγούδια που θα συμπεριληφθεί στο νέο μου πρότζεκτ διασκευών με ένα φωνητικό σύνολο από 8 φωνές και βιολοντσέλα. Πρόκειται για ένα πολύ πρωτότυπο μουσικό θέαμα αυτό που ετοιμάζω και θα ξεκινήσουμε τις εμφανίσεις στις αρχές του 2021 (στην Αθήνα τον Απρίλιο 2021). Κάθε τραγούδι αυτού του πρόζεκτ με διακατέχει ολοκληρωτικά καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της δημιουργικής φάσης».
Ρούφους Γουέινραϊτ: «Συνήθως ξεκινώ να σιγοτραγουδώ όταν μου έρχεται μια νέα ιδέα για τραγούδι ή μελωδία».
Ολιβιέ Πι: «Ναι, το «Les passantes» του Μπρασέν».
Ζακ Λανγκ: «Το «Y’ a d’ la joie» του Σαρλ Τρενέ».
>Ποιο είναι το σάουντρακ ταινίας που θα μείνει για πάντα χαραγμένο στη μνήμη σας;
Φανί Αρντάν: «Η μουσική του Ζορζ Ντελερί στην «Περιφρόνηση» («Le mépris») του Ζαν-Λικ Γκοντάρ».
Ιντιλά: «Το soundtrack του «Μονομάχου» («Gladiator») είναι για μένα ένα αριστούργημα. Οι μελωδίες είναι υπέροχες και πολύ «deep». Το τραγούδι της ταινίας «Now we are free» σε εκτέλεση της Lisa Gerrard είναι για εμένα ένα διαχρονικό και οικουμενικό τραγούδι».
Ρούφους Γουέινραϊτ: «Θα έλεγα ότι είναι οτιδήποτε έγραψε ο Nίνο Ρότα για τον Φελίνι. Πάνω απ’ όλα ίσως είναι το σάουντρακ της «Γλυκιάς ζωής» («La Dolce Vita»)».
Ολιβιέ Πι: «Το «Τριστάνος και Ιζόλδη» του Βάγκνερ όπως το χρησιμοποίησε ο Λαρς φον Τρίερ στην ταινία «Μελαγχολία»».
Ζακ Λανγκ: «Οχι μόνο ένα, αλλά πολλά! Ασφαλώς τα σάουντρακ που έχει συνθέσει ο Μισέλ Λεγκράν και ιδιαίτερα για τις ταινίες του Ζακ Ντεμί «Des chansons légères, à ne pas prendre à la légère» (ελαφρά τραγούδια που δεν τα παίρνεις στα ελαφρά). Οπως συμβαίνει πάντα στις δημιουργίες του Ντεμί, πίσω από τις ταινίες του, γεμάτες μουσική και χρώματα, διαβάζουμε επίσης την τραγικότητα της καθημερινότητας. Αγαπώ πολύ επίσης και τα 14 λεπτά της μεγαλοπρεπούς μουσικής του Ζορζ Ντελερί για την «Περιφρόνηση» («Le mépris») του Γκοντάρ. Πόση μελαγχολία σε αυτή την ορχήστρα μέσα στην οποία βυθίζονται οι εικόνες του Μισέλ Πικολί και της Μπριζίτ Μπαρντό. Η υπέροχη σύνθεση του Κάρλος Ντ’ Αλέσιο για το «India song» της Mαγκερίτ Ντιράς είναι για εμένα ένα κομμάτι ανθολογίας. Σε αυτή την ταινία η μουσική έχει τον κεντρικό ρόλο: δίπλα σε αυτή την τόσο όμορφη μελωδία, που ερμηνεύεται απλά με ένα πιάνο, υπάρχουν οι απίστευτες φωνές της ίδια της Ντιράς και της Ντελφίν Σεϊρίνγκ. Αργότερα θα την τραγουδήσει και η Ζαν Μορό».
Ποιοι έδωσαν τις playlists
Φανί Αρντάν
Διάσημη γαλλίδα ηθοποιός της οποίας καριέρα και ζωή συνδέθηκαν με τον συμπατριώτη της σκηνοθέτη Φρανσουά Τριφό. Πρωταγωνίστησε στο αριστούργημά του «Η γυναίκα της διπλανής πόρτας» αλλά και στο κύκνειο άσμα το «Οπωσδήποτε την Κυριακή». Η Αρντάν εξακολουθεί να είναι ενεργή στο σινεμά και προσφάτως την είδαμε στην επιτυχία «Ραντεβού Belle Epoque» δίπλα στον Ντανιέλ Οτέιγ. Μαζί με τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ έχει εμφανιστεί και στο θέατρο στην Ελλάδα, παίζοντας σε παραλλαγή της «Λυσιστράτης» στο πλαίσιο του «Θεάτρου Πέρα από τα Ορια».
Ιμάνι
Γεννήθηκε στα τέλη δεκαετίας του 1970 ως Νατζιά Μλατζάο στη Μαρτίγκ της Νότιας Γαλλίας και η καταγωγή της είναι από τις Κομόρες. Στη διάλεκτο σουαχίλι «Ιμάνι», το ψευδώνυμό της, σημαίνει «πίστη» και όντως από τη στιγμή που, έχοντας περάσει από τον χώρο του αθλητισμού μπήκε σε εκείνον της μουσικής ποπ, έχει παραμείνει πιστή στην τέχνη της. Πολύ δημοφιλής στη Γαλλία αλλά και στην Ελλάδα, όπου το πρώτο της άλμπουμ «The shape of a broken heart» έγινε ανάρπαστο όταν κυκλοφόρησε το 2011.
Ρούφους Γουέινραϊτ
Το 2015, το ανέβασμα της όπεράς του «Prima Donna», αμυδρά εμπνευσμένης από τη ζωή της Μαρίας Κάλλας στο Θέατρο Ηρώδου Αττικού, είχε κάνει τεράστια επιτυχία. Ο αμερικανοκαναδός συνθέτης, τραγουδιστής και περφόρμερ, γιος της διάσημης τραγουδίστριας της φολκ μουσικής Κέιτ Μακ Γκάριγκλ (της οποίας τον θάνατο είχε θρηνήσει σε συναυλία του στο θεάτρο του Λυκαβηττού φορώντας ένα ζευγάρι μαύρα φτερά), τρέφει ιδιαίτερα συναισθήματα για τη χώρα μας, την οποία σε παλαιότερη συνέντευξή του στο BHMAgazino είχε αποκαλέσει «χώρα prima donna».
Ιντιλά
Το πραγματικό όνομά της είναι Αντίλα Σεντράια και γεννήθηκε στη Γαλλία, κόρη ινδών μεταναστών. Ιντιλά είναι το μεσαίο της όνομα και το επέλεξε ως καλλιτεχνικό της προκειμένου να διατηρήσει σε πρώτο πλάνο τις ινδικές ρίζες της. Μπήκε στον χώρο της δισκογραφίας το 2010 και τρία χρόνια αργότερα, τον Δεκέμβριο του 2013, το τραγούδι της «Derniere danse» έκανε πάταγο ανεβάζοντας στα ύψη τη δημοφιλία και το κασέ της. Το τραγούδι μιλά για την προσπάθεια μιας νεαρής μετανάστριας να πολεμήσει τον ρατσισμό.
Ολιβιέ Πι
Μεγάλη μορφή του θεάτρου στη Γαλλία, σκηνοθέτης, ηθοποιός αλλά και καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ της Αβινιόν (από το 2014), συνεργάστηκε εφέτος με τον βαρύτονο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Τάση Χριστογιαννόπουλο στο ανέβασμα του «Βόιτσεκ». Επίσης, πριν από τρία χρόνια είχε ανεβάσει «Προμηθέα Δεσμώτη» και «Ικέτιδες» του Αισχύλου στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου. Οι παραπάνω είναι μόνο τρεις από τις αρκετές θεατρικές δουλειές που ο Πι έχει υπογράψει στην Ελλάδα, με την οποία διατηρεί ιδιαίτερη σχέση από το 2008 ως σήμερα.
Ζιλιέτ Μπινός
Μια από τις λίγες γαλλίδες ηθοποιούς του κινηματογράφου που έχουν τιμηθεί με το Οσκαρ (Β’ γυναικείου ρόλου για τον «Αγγλο ασθενή»), η Ζιλιέτ Μπινός είναι αυτή τη στιγμή μια από τις διασημότερες σταρ της πατρίδας της παγκοσμίως. Από τη δεκαετία του 1980 μέχρι τις μέρες μας έχει εμφανιστεί σε πάνω από 70 ταινίες, ανάμεσά τους ορισμένες κλασικές, όπως οι «Αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι» του Φίλιπ Κάουφμαν, «Τρία χρώματα: Μπλε» του Κριστόφ Κισλόφσκι και «Μοιραίο πάθος» του Λουί Μαλ.
Εμανουέλ Μπεάρ
Με ταινίες όπως η «Ωραία καβγατζού» του Ζακ Ριβέτ, «Μια καρδιά τον χειμώνα» του Κλοντ Σοτέ, «Επικίνδυνη αποστολή» του Μπράιαν Ντε Πάλμα και «Σε ζηλεύω» του Κλοντ Σαμπρόλ, η γαλλίδα ηθοποιός (και με ελληνικές ρίζες, καθώς η γιαγιά της Μπεάρ ήταν Ελληνίδα) έζησε μεγάλες δόξες στη δεκαετία του 1990, την πιο δημιουργική περίοδό της. Λιγότερο δημοφιλής τα τελευταια χρόνια εκτός Γαλλίας, η Μπεάρ μόλις τελείωσε την 65η ταινία της «L’ étreinte» του Λουντοβίκ Μπερζερί, προγραμματισμένη για διανομή μέσα στην τρέχουσα χρονιά.
Ζακ Λανγκ
Γνωστός για την αγάπη του προς τη χώρα μας, την οποία επισκέπτεται με συχνότητα, ο πρώην υπουργός Πολιτισμού και Παιδείας της Γαλλίας στις κυβερνήσεις του Φρανσουά Μιτεράν, στενός φίλος της (τότε ομολόγου του) Μελίνας Μερκούρη και εξαιρετικά φιλότεχνος, ο Ζακ Λανγκ είναι ο άνθρωπος που εμπνεύστηκε την Ημέρα Γιορτής Της Μουσικής. Μάλιστα, το 1985, χάρη στη δική του μεσολάβηση, η Αθήνα ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 1985 ήταν η πρώτη εκτός Γαλλίας χώρα στην οποία πραγματοποιήθηκε η Γιορτή της Μουσικής.
Τα playlists των καλλιτεχνών
Φανί Αρντάν
Gauguin (Lettre à Jacques Brel), Μπαρμπαρά
Gigi l’ amoroso, Νταλιντά
Oh malheureuse Iphigénie (Iphigénie en Tauride, Gluck), Μαρία Κάλλας
Il est cinq heures, Paris s’ éveille, Ζακ Ντιτρόν
Il faut toujours un perdant (Hey), Χούλιο Ινγκλέσιας
Marguerite, Ρισάρ Κοτσιάντε
Et maintenant, Ζιλμπέρ Μπεκό
Ρούφους Γουέινραιτ
Quelqu’ un ma dit, Κάρλα Μπρούνι
Novembre toute l’ année, Μπενζαμέν Μπιολέ
Βoat song, Γούντκιντ
Adieu mon cœur, Μάρθα Γουέινραϊτ
Les enfants pales, Βενσάν Ντελέρμ
Le chat du café des artistes, Σαρλότ Γκενσμπούρ
Everybody hurts, Μις Κίτιν
Ιμάνι
T’ es beau, Πολίν Κροζέ
Il y a, Βανέσα Παραντί
Déjeuner en paix, Στεφάν Αϊχέρ
Les voleurs d’ eau, Ανρί Σαλβαντόρ
L’ encre de tes yeux, Φρανσίς Καμπρέλ
Ne me quitte pas, Ζακ Μπρελ
L’ amour à la machine, Αλέν Σουσόν
L’ autre finistère, Les Innocents
Ιντιλά
Reste, Maître Gims feat., Στινγκ
Facile, Καμέλια Τζορντάνα
La Grenade, Κλάρα Λουσιανί
Balance ton quoi, Ανζέλ
Toutes les machines ont un coeur, Μάιγ
eleğim, Soolking feat., Dadju
Djadja, Αϊα Νακαμούρα
Parle à ta tête, Ιντιλά
Ζιλιέτ Μπινός
Papaoutai, Στρομέ
Ballade pour Izia, Ζακ Ιζελέν
Ta douleur, Καμίλ
Andy, Les Rita Mitsouko
Je vous trouve un charme fou, Οσί (ντουέτο με Γκαετάν Ρουζέλ)
Balance ton quoi, Ανζέλ
Τout doucement, Μπιμπιέ
De là-haut, Πομ
Les mots bleus, Κριστόφ
Ολιβιέ Πι
Les nuits d’une demoiselle, Ζαν Σεράλ
La chieuse des vacances, Ζαν Πλαντ
Dans ma rue, Zaz
Les Berceaux, Πατρισιά Πετιμπόν
Procrastination, Ζιλιέτ
Pour vous aimer, Ζιλιέτ Γκρεκό
Johnny tu n’ es pas un ange, Ανζελίκ Κιτζό
Εμανουέλ Μπεάρ
Madame rêve, Αλέν Μπασούν
Avec le temps, Λεό Φερέ
Lettre à France, Μισέλ Πολναρέφ
Nous dormirons ensemble, Ζαν Φερά
Les paradis perdus, Κριστόφ
Il n’y a plus d’ après, Γκι Μπεάρ
La chanson d’ Hélène, Ρόμι Σνάιντερ
Ζακ Λανγκ
Acid Eiffel, Λοράν Γκαρνιέ
Les mots bleus, Γιόχαν Παπακωνσταντίνου
La javanaise, Τζέιν Μπίρκιν
Grave, Εντι Ντε Πρέτο
Week-End à Rome, Ετιέν Νταό
69, année érotique, Σερζ Γκενσμπούρ, Τζέιν Μπίρκιν
Marcia Baila, Les Rita Mitsouko
Sur une chanson en français, Paradis
Nuit 17 à 52, Christine and the Queen
Lemon, Μπασάρ Μαρ-Καλίφα
