Η κατάρρευση της υπερδύναμης

 

Ήταν φαίνεται θέα χρόνου να συμβεί. Η κρίση της πανδημίας επέδρασε σαν καταλύτης στις ΗΠΑ. Η εν ψυχρώ αδιανόητη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ από αστυνομικούς την πρηγούμενη εβδομάδα επέδρασε ως θρυαλλίδα και αποκάλυψε όλα τα βαθιά προβλήματα της χώρας. Περισσότερες από τις μισές πολιτείες έχουν παραδοθεί στις φλόγες, λεηλασίες, ταραχές, συγκρούσεις στους δρόμους βρίσκονται σε εξέλιξη, ο Ντόναλντ Τραμπ είναι πολιορκούμενος στον Λευκό Οίκο και προσπαθεί να διοικήσει την χώρα με tweets.

Ένα ανάλογο περιστατικό είχε συμβεί στις αρχές της δεκαετίας του 1990, με αφορμή τον άγριο ξυλαδαρμό από αστυνομικούς ενός ακόμη αφροαμερικανού, του Ρόντνεϊ Κινγκ. 

Υπάρχει όμως μία θεμελιώδης διαφορά. 

Η Αμερική σήμερα είναι μία χώρα που δείχνει να μην διαθέτει συντεταγμένη κυβέρνηση. Διοικείται από έναν Πρόεδρο ο οποίος κατ΄ ευφημισμό χαρακτηρίζεται λαϊκιστής, ενώ στην πραγματικότητα είναι ένας άνθρωπος δίχως καμία αίσθηση της πολιτικής. Αυτό κάνει την κατάσταση ανεξέλεγκτη και τις δυνατότητες εκτόνωσης της κρίσης εξαιρετικά δυσδιάκριτες. 

Στην πραγματικότητα οι ΗΠΑ είναι παραδομένες στο απόλυτο χάος. Η υγειονομική κρίση ανέδειξε όλα τα θεμελιώδη τους ζητήματα. Για όσους θυμούνται τους μαζικούς τάφους απόρων και αστέγων στο Χαρντ Άιλαντ της Νέας Υόρκης πριν από ενάμιση μήνα, τα οσα συμβαίνουν σήμερα είναι το επόμενο frame στην ταινία. 

Δεν είναι μόνο η βαθιά ριζωμένη ρατσιστική βία που τα προκαλεί. Φάνηκε πως αυτή ήταν μόνο η αφορμή. Είναι περισσότερο η αποκάλυψη μίας χώρας δίχως το παραμικρό δίκτυο κοινωνικής προστασίας. Μίας χώρας όπου εν μιά νυκτί και με αφορμή την πανδημία, δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι βρέθηκαν άνεργοι και έρμαια της φτώχειας, της πείνας, της ασθένειας. 

Μία χώρα ουσιαστικά δίχως σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, δίχως σύστημα ασφάλισης για όσους μένουν άνεργοι, δίχως τελικά πρόσβαση στις υγειονομικές δομές. 

Τα όσα συμβαίνουν σήμερα δεν είναι εύκολο να προβλέψει κάποιος πώς θα επιδράσουν στο πολιτικό πεδίο. Σε πέντε μήνες από σήμερα διεξάγονται οι προεδρικές εκλογές, στις οποίες ο Τραμπ διεκδικεί την επανεκλογή του. Θα το κάνει αυτό προσφεύγοντας έτσι κι αλλιώς σε διχαστικές πρακτικές, δεν πρόκεται να λογαριάσει τίποτε. 

Δεν είναι βέβαιο ότι ο διχασμός θα αποβεί εκλογικά εις βάρος του. Αν δεν έχει συμβεί κάτι άλλο έως τότε, το «Νόμος και Τάξη» που διατάσσει μέσω twitter, μπορεί και να επιδράσει καταλυτικά υπέρ του. 

Το θέμα είναι ότι όλα αυτά συμπίπτουν με μία παγκόσμια κρίση, στην οποία οι γεωπολιτικές αναδιατάξεις είναι βίαιες και ριζικές. 

Οι ΗΠΑ έχουν απεμπολήσει τον ρόλο της ηγέτιδος δύναμης του δυτικού φιλελεύθερου κόσμου. Εχουν μετατραπεί σε έναν εσωστρεφή πόλο, με εμμονικού τύπου αυτοαναφορικές πολιτικές και διαθέσεις. Τα όσα συμβαίνουν αυτήν την στιγμή δείχνουν ότι η κοινωνική αποσύνθεση επελαύνει με καταιγιστικούς ρυθμούς και πιθανώς θα έχει σαρωτική επίδραση. 

Το μίσος κυριαρχεί σε όλες τις πλευρές και μοιάζει να είναι αγεφύρωτο. Κια όλοι έχουν από ένα όπλο στο σπίτι…

 

Ο ορατός κίνδυνος αυτήν την στιγμή είναι μεγάλος. 

Λόγω ανεπάρκειας της ηγεσίας τους, οι ΗΠΑ είναι ήδη το μεγαλύτερο θύμα της πανδημίας παγκοσμίως. Κατά τα φαινόμενα, είναι μεγάλη η πιθανότητα να υποστούν και την πλέον θορυβώδη κατάρρευση σε οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο. 

Το πώς θα αντιδράσει η σημερινή ηγεσία και το πού θα αναζητήσει διέξοδο, είναι το κλειδί για τα όσα θα επισυμβούν. Και αν δεν σημειωθεί κάποια μεγάλη έκπληξη, η πάλαι ποτε ηγέτις του Ελεύθερου Κόσμου, μπορεί να μετατραπεί σε υπ’ αριθμόν 1 παράγοντα παγκόσμιας αποσταθεροποίησης.