Aπό τον Μάρτιο, η καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου Κατερίνα Ευαγγελάτου βρίσκεται ενώπιον μιας πρωτόγνωρης κατάστασης. Προσπαθεί να τη διαχειριστεί, με κόστος και για τον Πολιτισμό και για την ίδια.
Κυρία Ευαγγελάτου, τι έγινε τελικά με την παράσταση του Μιχαήλ Μαρμαρινού; Τι θα δούμε στο Φεστιβάλ;
«Σχετικά με τους «Ιχνευτές» τα πράγματα είναι ακριβώς όπως τα έθεσε ο Μιχαήλ Μαρμαρινός, με τον οποίο βρισκόμασταν σε διαρκείς συνεννοήσεις και τον ευχαριστώ για την απόλυτη κατανόηση. Θέλαμε πάρα πολύ να είναι στην Επίδαυρο φέτος, αλλά επειδή πρόκειται για ένα μεγάλο τόλμημα που σχεδιάστηκε για μια γεμάτη Επίδαυρο, προτιμήσαμε, με βαριά καρδιά, να μη χαθεί φέτος. Οιαδήποτε άλλη φήμη προσβάλλει τον θεσμό κι εμένα προσωπικά.
Οσο για το πρόγραμμα, θα ανακοινωθεί επισήμως σε λίγες μέρες, αφού ολοκληρωθούν οι συζητήσεις με όλους τους θεσμούς και το υπουργείο Πολιτισμού. Δεν θα είναι, φυσικά, αυτό που εξαγγείλαμε. Θα βασίζεται σε μια γόνιμη σύμπραξη με τους αδελφούς κρατικούς φορείς. Σε αυτές τις πρωτόγνωρες συνθήκες έχουμε έναν προσανατολισμό δημιουργικών συνεργειών με χαρακτήρα κοινωνικής προσφοράς».
Αρα μόνο κρατικές συνεργασίες;
«Θα περιλαμβάνει και όσα καταφέραμε να περισώσουμε από τις δικές μας, λιγοστές, παραγωγές, που ήταν εφικτό να γίνουν φέτος – Επίδαυρο, Μικρή Επίδαυρο, Ηρώδειο -, καθώς μετά τη ρητή οδηγία των λοιμωξιολόγων αποκλείονται οι κλειστοί χώροι, αλλά και ο προγραμματισμός εκδηλώσεων τον Σεπτέμβριο στην Πειραιώς».
Αποκλείονται και άλλοι χώροι;
«Δυστυχώς ναι, όπως για παράδειγμα ένα καφενείο, κλειστό, όπου θα παρουσιαζόταν ο «Αίας», ή άλλοι ανοιχτοί, όπως η έκταση στην Καισαριανή, έξω από το Χάραμα, με το αφιέρωμα στη Σωτηρία Μπέλλου – ο χώρος δεν περιορίζεται και υπήρχε κίνδυνος μεγάλης συνάθροισης.
Θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι κεντρική μέριμνα του ΔΣ, της Διοίκησης και εμού προσωπικά ήταν η διαχείριση των συνεπειών της πανδημίας να είναι ισότιμη και με γνώμονα τη στήριξη των καλλιτεχνών, σε μια συνθήκη την οποία δεν αποφασίσαμε εμείς. Ηταν μοιραία. Ως αυτόνομος Οργανισμός, πήραμε τις αποφάσεις μας, ακολουθώντας τις οδηγίες της επιτροπής λοιμωξιολόγων».
Αρα μεταφέρεται το καλοκαίρι του ’21;
«Δεν μπορώ να απαντήσω ακόμα με αριθμούς, αλλά διαισθάνομαι ότι η συντριπτική πλειονότητα των εκδηλώσεων θα πάει για το ’21, με την προσθήκη νέων παραγωγών».
Σ’ αυτές θα δοθεί σαν προκαταβολή το 30%. Στις υπόλοιπες;
«Θέλω να ελπίζω ότι θα τα καταφέρουν όλες. Είμαστε σε θέση να δώσουμε πολλές επιλογές ημερολογιακά, αφού το Φεστιβάλ θα έχει μεγαλύτερη διάρκεια. Η διάθεσή μας είναι να μη μείνει κανένας εκτός. Οποιες δεν πάνε του χρόνου θα είναι από επιλογή των επικεφαλής των σχημάτων ή των παραγωγών, γιατί πολλές φορές γκρεμίζονται τα πράγματα από άλλους λόγους. Για αυτές έχει καταστεί σαφές ότι το Φεστιβάλ, με τους νομικούς περιορισμούς του Δημοσίου, δεν επιτρέπεται να κάνει οιανδήποτε οικειοθελή παροχή.
Θεωρώ ότι η άμεση συμβασιοποίηση και η προκαταβολή είναι μια πολύ έντιμη λύση που προσπαθεί με ό,τι μέσα διαθέτουμε να αντιμετωπίσει τις κατεπείγουσες ανάγκες. Δυστυχώς, οι νόμοι είναι άκαμπτοι – δεν είμαι ευτυχής για αυτό. Είναι πλέον στα χέρια των επικεφαλής κάθε σχήματος αν θα δείξουν τη δουλειά που σχεδίαζαν».
Και με τους ξένους;
«Τα θεατρικά και τα χορευτικά ματαιώθηκαν, ήταν όλα για την Πειραιώς. Τα μεγάλα μουσικά δεν μπορούν να πετάξουν – έχουν ακυρώσει τις παγκόσμιες περιοδείες τους. Είμαστε σε συζητήσεις με όλους για το ’21 ή το ’22».
Εχετε υπολογίσει το κόστος;
«Δεν θα είναι ευκαταφρόνητο. Ακριβή στοιχεία θα μπορέσουμε να δώσουμε τις επόμενες εβδομάδες. Τώρα αποτυπώνουμε τις τεχνικές απαιτήσεις και τις τροποποιήσεις που πρέπει να γίνουν στους χώρους αυτούς για την υποδοχή κοινού και καλλιτεχνών – εναρμονισμένοι με τα νέα πρωτόκολλα. Για τη χωρητικότητα θα ακολουθήσουμε τις οδηγίες των ειδικών».
Οι προκαταβολές πότε θα δοθούν;
«Το συντομότερο μετά την υπογραφή των συμφωνητικών, για την άμεση στήριξη των καλλιτεχνών. Θεωρώ έντιμο και ουσιαστικό το σκεπτικό μας, χωρίς να είναι καθόλου αυτονόητο. Υπάρχει μια πανδημία. Δεν ήταν εύκολο να ξεπεράσουμε όλες αυτές τις νομικές ακαμψίες που διέπουν το Δημόσιο. Δούλεψε πολύς κόσμος στο Φεστιβάλ για να βρεθεί αυτή η δύσκολη οργανωτικά λύση, γιατί, εκτός των άλλων, έχουν ήδη κλειστεί πράγματα για του χρόνου. Προκύπτουν πολλά ζητήματα, πρακτικά και οικονομικά».
Θα αλλάζατε τον τρόπο διαχείρισης της κρίσης, ξεκινώντας από την ανακοίνωση του προγράμματος;
«Νομίζω ότι λειτούργησε θετικά, τονωτικά. Θέλαμε και για τους καλλιτέχνες και για την Πολιτεία να δείξουμε τι κάναμε. Οφείλαμε να είμαστε κοντά στους καλλιτέχνες. Επιπλέον, όταν διαχειρίζεσαι δημόσιο χρήμα έχεις μία παραπάνω ευθύνη να είσαι λεπτομερής απέναντι στα πεπραγμένα. Δεν δώσαμε ψεύτικες ελπίδες. Σε καμία περίπτωση δεν πιστεύαμε ότι τίποτα από αυτά δεν θα γίνει».
Βάλλεσθε προσωπικά;
«Νομίζω ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο για κάποιον να κατανοήσει τις ιδιαιτερότητες και τους περιορισμούς μιας τέτοιας θέσης, πολύ περισσότερο σε μια τέτοια τρικυμία, αν δεν βρεθεί στη θέση αυτή. Πιθανότατα και εγώ αν ήμουν έξω από τον χορό να μην μπορούσα να το αντιληφθώ. Γι’ αυτό καταλαβαίνω απολύτως και τη δυσθυμία και την καχυποψία, ίσως, που μπορεί να υπάρχει, γιατί βρισκόμαστε σε μια δύσκολη συνθήκη για τον Πολιτισμό και τις παραστατικές τέχνες, ειδικά. Από την άλλη, υπάρχουν άνθρωποι που συστηματικά αναζητούν εξιλαστήρια θύματα».
Αδικείσθε;
«Νιώθω αδικημένη από κάποιους, ευτυχώς όχι από όλους. Περισσότερο με απασχολεί να στηριχθούν οι συνεργαζόμενοι καλλιτέχνες. Να βγούμε δυνατοί και να τελειώσουμε γρήγορα με όλες τις συμβασιοποιήσεις, ώστε να είναι όλοι ήσυχοι ότι αυτά που λέμε τα τηρούμε.
Υπάρχει μια σκοτεινή ατμόσφαιρα αναφορικά με τη χειμερινή σεζόν, που μας βαραίνει. Είμαστε οι πρώτοι που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε τις επιπτώσεις αυτής της πανδημίας. Εκεί θεωρώ ότι γίνεται μια αδικία. Κάνουμε μεγάλο αγώνα. Είναι κρίμα να υπάρχουν ισοπεδωτικά σχόλια αν κάποιος δεν γνωρίζει την κατάσταση από μέσα. Κανείς δεν πρέπει να ξεχνά ότι υπάρχουν καλλιτέχνες εντός του Οργανισμού που πονάνε τον χώρο μας. Πολλές φορές αυτό συγκρούεται με τη θέση ευθύνης που έχεις. Δεν μπορείς όμως να ενεργείς μόνο ως καλλιτέχνης».
Είπατε κάποια στιγμή «τι μου ‘τυχε»;
«Εχω εξασκηθεί σε πολύ απρόβλεπτες καταστάσεις στη ζωή μου. Ούτε εδώ είναι η εξαίρεση. Είμαι πιστή στο ραντεβού μου με τη μοίρα – δεν το παίρνω προσωπικά, το λέω με χιούμορ. Είμαι κάπως σκληραγωγημένη. Θα ήθελα την επόμενη φορά να μιλάμε μόνο για Τέχνη, μου έχει λείψει».
