Οταν βρεθείς στην καρδιά του Λακωνικού και αποφασίσεις να βγεις από το σεμνό λιμάνι του Νότου στο πέλαγος, μαζί σου παίρνεις τις αμφιβολίες της πλεύσης. Η γοητεία της θάλασσας, άγραφο προσκλητήριο. Να ταξιδέψεις δεξιά, Γύθειο και Μάνη, ή να διαλέξεις πλώρη αριστερά, Κύθηρα και Καβομαλιά;
Οσο πιο μακριά θέλεις να ταξιδέψεις, τόσο σε φοβίζει ο καιρός. Οσο φλέγεσαι από την επιθυμία να αφήσεις την ακτή, τόσο μπλέκεσαι στα διλήμματα. Μπροστά στα διλήμματα της δικής της πλεύσης βρίσκεται η κυβέρνηση, υποχρεωτικά μαζί της και η χώρα. Ενα είναι «το σκάφος τούτο».
Οι μέρες που αφήνουμε πίσω μας είναι φορτωμένες με πλούτο εμπειρίας. Η κατάσταση έβγαλε από τη σκιά την ευθύνη και ξανάφερε την ανάγκη της. Και την ώρα που η επαρκής διαχείριση έφερε μεγάλη αποδοχή, την ίδια ώρα φέρνει και μια μεγάλη απαίτηση. Να κινηθούν τα πράγματα γρήγορα, να γίνουν οι δύσκολες αλλαγές, να μη φοβηθεί η κυβέρνηση την πλεύση ανοιχτά.
Το ίδιο ζήτημα στρατηγικού τύπου επανέρχεται πιεστικά στη γέφυρα. Πλεύση ασφαλής στα γνωστά νερά ή επικίνδυνη πορεία στα αχαρτογράφητα ύδατα; Το σκάφος τούτο τις τελευταίες δεκαετίες πριν από την κρίση, με μια συναίνεση από τη γέφυρα ως τα αμπάρια, διάλεξε πλεύσεις ασφαλείς. Χωρίς συγκλονιστικές μεταβολές, χωρίς κινδύνους και παροξυσμούς. Και παρά τις καθυστερήσεις, τους αναχρονισμούς και τις ανισότητες, άντεξε στο ταξίδι.
Το δίλημμα της πλεύσης για την κυβέρνηση είναι καθαρό. Θα τολμήσει να αγγίξει τον πυρήνα των ζητημάτων που συνδέονται με την πορεία ανοιχτά ή θα μείνει στη διαχείριση του μικρού ορίζοντα; Το δημόσιο σχολείο ας είναι ένα παράδειγμα. Ας ανοίξει στο κατάστρωμα μια μεγάλη συζήτηση για τη μεταρρύθμισή του. Εξεύρεση πόρων, σύγχρονος προσανατολισμός, περιεχόμενο μαθημάτων, επιλογή διδασκόντων, αξιολόγηση. Και ας προκύψει αναστάτωση, και ας υπάρξει αναταραχή. Το ζήτημα στην πλεύση που σε οδηγεί αλλού είναι να μη φοβάσαι. Να μην υποκύπτεις στη γοητεία του τακτικισμού, της εφήμερης διαχείρισης. Και αν πετύχεις, γρήγορα θα σε απειλούν τα ίδια λάθη.
Η στασιμότητα της χώρας στα ζωτικά μέτωπα είναι αποτέλεσμα των εύκολων επιλογών. Η δημοσκοπική και πραγματική κυριαρχία της κυβέρνησης της παρέχει σπάνια ευκαιρία. Το μήνυμα είναι «ταξίδι ανοιχτά». Οσο πιο γρήγορα κόβεις τον καιρό, τόσο ασφαλέστερα βγαίνεις από τις δυσκολίες του. Εκεί που ο βαθμός δυσκολίας μεγαλώνει, εκεί ανοίγεται ο δρόμος για το μέλλον.
Καθώς κατανοείς τους φόβους έρχεται ο Ν. Βρεττάκος με το «Προσκλητήριο». «…Κυττάχτε κι αυτού του δέντρου το λύγισμα, με πόση εμπιστοσύνη δεν κρέμεται στον άνεμο!». Δεν υπάρχει πλεύση αν δεν κρεμαστείς στον άνεμο.
Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
