Ακροδεξιές ομάδες που δραστηριοποιούνται στο διαδίκτυο και βοήθησαν τον Ντόναλτ Τραμπ να ανέλθει στην εξουσία, μέσω ψηφιακών συνομιλιών και κρυπτογραφημένων εφαρμογών ανταλλαγής μηνυμάτων, είχαν βάλει μπρος τα σχέδιά τους, προτού καν ο ίδιος περάσει το κατώφλι του Λευκού Οίκου. Με αφορμή εκλογικές αναμετρήσεις στη Γηραιά Ήπειρο, ή ένα μεγάλο πολιτικό γεγονός, ένας διαδικτυακός στρατός αμερικανικών «τρολ» επιτίθεται σε παραδοσιακά κόμματα και υποψηφίους με στόχο, όχι να επηρεάσει το ευρωπαϊκό ακροατήριο, αλλά τους ψηφοφόρους στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το Politico αποκαλύπτει ότι κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών ετών, οι εν λόγω ομάδες συστηματικά παρεισφρύουν σε διαδικτυακές συζητήσεις που λαμβάνουν χώρα στην Ευρώπη λίγο πριν από κάποια εκλογική αναμέτρηση. Ανεβάζουν εμπρηστικές δημοσιεύσεις πάνω σε ζητήματα όπως η μετανάστευση ή η κλιματική αλλαγή, δημιουργούν ιστοσελίδες προσποιούμενοι πρακτορεία ειδήσεων, φροντίζουν επιμελώς τα προφίλ τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δημιουργώντας τη διαδικτυακή τους προπαγάνδα, τις περισσότερες φορές ενδεδυμένη με θεωρίες συνωμοσίας και κατασκευή εχθρών.
Το «απόλυτο παράδοξο»
«Πρόκειται για το απόλυτο παράδοξο», δηλώνει στο Politico ο Μπεν Νίμο, διευθυντής ερευνών στη Graphika, εταιρεία ανάλυσης μέσων κοινωνικής δικτύωσης: «Η αμερικανική ακροδεξιά, ένα εθνικιστικό και ρατσιστικό κίνημα, επιχειρεί τώρα να γίνει παγκόσμιο». Η δράση τους έχει αποτύχει σε μεγάλο βαθμό να επηρεάσει την κοινή γνώμη στην Ευρώπη, σύμφωνα με αναλυτές του διαδικτύου, ειδικούς σε θέματα μίσους και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής που παρακολουθούν τους «ψηφιακούς ακτιβιστές».
Όμως για τους τελευταίους, λίγη σημασία έχει. Στο μυαλό τους βρίσκεται πάντα το κοινό της Αμερικής. Ο συλλογισμός τους είναι απλός. Ενθαρρύνοντας έναν λαϊκιστή Ευρωπαίο υποψήφιο, ή δημιουργώντας ένα συγκεκριμένο hashtag στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, «χτίζουν» τη διαδικτυακή τους προπαγάνδα και ενισχύουν το αφήγημά τους, αποδέκτης του οποίου είναι οι Αμερικανοί ψηφοφόροι. Με ποιο τρόπο;
Όταν για παράδειγμα ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Μπόρις Τζόνσον το περασμένο φθινόπωρο χαιρέτισε μέσω twitter τη νέα του συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση για το Brexit, αμερικανικοί λογαριασμοί-χρήστες όπως οι @2BeConservative και @TRUMPISNOW, αναπαρήγαγαν επανειλημμένως με retweet την ανάρτηση του Βρετανού πρωθυπουργού, σύμφωνα με ανάλυση του FirstDraftNew, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που επικεντρώνεται σε διαδικτυακές εκστρατείες.
Σύντομα, τα hashtags #GetBrexitDone και #TakeBackControl άρχισαν να γίνονται trend στις Ηνωμένες Πολιτείες παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι Αμερικανοί ήταν σε μεγάλο βαθμό αδιάφοροι προς το Brexit. Αλλά η ιδέα μιας πολωμένης Βρετανίας – και ενός ηγέτη όπως ο Τζόνσον που ανέλαβε το καθήκον να υπερασπιστεί τη βούληση του λαού του- χρησίμευσε για να ενισχύσει το αφήγημα του Ντόναλτ Τραμπ.
Η Κλόε Κόλιβερ, επικεφαλής ψηφιακών ερευνών στο Institute of Strategic Dialogue, δεξαμενή σκέψης που εδρεύει στο Λονδίνο, αναφέρει στο Politico ότι αυτό που συμβαίνει στην Ευρώπη λίγη αξία έχει για τις εξτρεμιστικές- ακροδεξιές ομάδες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να χρησιμοποιούν τα ευρωπαϊκά δρώμενα «για (να επικοινωνήσουν) τη δική τους πολιτική και τις πολιτικές εκστρατείες στο εσωτερικό».
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών της γαλλικής προεδρικής εκστρατείας τον Μάιο του 2017, χάκερς έβγαλαν στο φως ένα κατεβατό εγγράφων και e-mail του Εμανουέλ Μακρόν, αντιπάλου της ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν, που τον ενοχοποιούσαν για ύπαρξη λογαριασμού σε φορολογικό παράδεισο. Παρότι ο ίδιος απέρριψε τους ισχυρισμούς ως κακόβουλη διασπορά fake news, μέσα σε λίγες ώρες, οι Αμερικανοί ακτιβιστές του διαδικτύου, αρχικά υποκινούμενοι από τον Τζακ Πόζομπικ, δημοσιογράφο του ακροδεξιού ειδησεογραφικού πρακτορείου One America News Network, πλημμύρισαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με δημοσιεύσεις που προωθούσαν το «χακάρισμα» με το hashtag #MacronLeaks.
Οι προσπάθειές τους δεν έδρεψαν καρπούς στη Γαλλία, εν μέρει και εξαιτίας του γλωσσικού εμποδίου, καθώς οι δημοσιεύσεις ήταν σε μεγάλο βαθμό στα αγγλικά, ωστόσο ήταν άλλο ένα περιστατικό που αποδείκνυε ότι μπορούσαν να οικειοποιηθούν την ευρωπαϊκή πολιτική προς όφελός τους. Το hashtag κατά του Μακρόν έγινε trend στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Γάλλος πρόεδρος απεικονίστηκε ως άλλος ένας εκπρόσωπος της διεφθαρμένης πολιτικής ελίτ, κάτι που συνδέθηκε επιμελώς με την υπόσχεση του Τραμπ να «στραγγίσει το βάλτο», δηλαδή την κυβερνητική διαφθορά της Ουάσιγκτον.
Ο κορωνοϊός ως ευκαιρία
Η πρόσφατη πανδημία του κορωνοϊού έχει αναζωπυρώσει αυτόν τον διαδικτυακό ακτιβισμό ο οποίος μεταφέρεται στον πραγματικό κόσμο καθώς οι άνθρωποι κινητοποιούνται μέσω ίντερνετ για να οργανώσουν διαμαρτυρίες στις πρωτεύουσες των Πολιτειών κατά του lockdown. Σε αυτή τη χορογραφία δαιμονοποίησης, οι ακροδεξιές ομάδες, πατούν επάνω στον υπαρξιακό φόβο που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός, κι οι αβεβαιότητα από το κλείσιμο της οικονομικής ζωής για να περάσουν τα δικά τους μηνύματα.
Συνδέουν για παράδειγμα την παγκόσμια κρίση στον τομέα της δημόσιας υγείας με τους μετανάστες, τους μουσουλμάνους και άλλες μειονοτικές ομάδες, ή δεν σταματούν να στοχοποιούν έγκριτους επιστήμονες, όπως τον Δρ. Άντονι Φάουτσι ο οποίος, αν και με μεγάλη διακριτικότητα, έχει ουκ ολίγες φορές «αδειάσει» τον Ντόναλτ Τραμπ για τις αντιεπιστημονικές του θεωρίες.
