Η Τετάρτη 27 Μαΐου είναι θεωρητικά μία μεγάλη ημέρα για την Ευρωπαϊκή Ενωση. Εν μέσω της πανδημικής κρίσης, η Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει το συνολικό της σχέδιο για την αντιμετώπιση της οικονομικής διάστασής της.
Κατά τα όσα έχουν προαναγγελθεί, η πρόταση θα συμπεριλάβει και την πρόσφατη συμφωνία Μέρκελ – Μακρόν, για την δημιουργία ενός ταμείου ανάκαμψης, με την δυνατότητα της Επιτροπής να δανειστεί από τις αγορές ποσά της τάξεως του μισού τρισ. ευρώ και στην συνέχεια να τα διοχετεύσει στα κράτη μέλη, με την μορφή επιχορηγήσεων και όχι δανείων.
Ήδη, τέσσερις χώρες έχουν δηλώσει την αντίθεσή τους προς το σχέδιο αυτό (Αυστρία, Ολλανδία, Σουηδία και Δανία). Θεωρείται δεδομένο ότι η διαφωνία αυτή εντάσσεται στην γνωστή διαδικασία των ενδοευρωπαϊκών διαπραγματεύσεων. Κάτι που σημαίνει, ότι οι αντιδράσεις στο τέλος θα καμφθούν, προφανώς όχι χωρίς συμβιβασμούς και αμοιβαίες υποχωρήσεις.
Ποια μπορεί να είναι τα περιθώρια των υποχωρήσεων και ποια η τελική μορφή του συνολικού πακέτου διάσωσης και ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας;
Κατά τις υπάρχουσες πληροφορίες, τα πιθανά σημεία συμβιβασμού είναι τα εξής:
Ήδη υπάρχει η ειλημμένη απόφαση για χρηματοδοτήσεις, μέσω του ΕΜΣ. Δηλαδή μέσω δανείων, τα οποία θα συνοδεύονται από όρους επιτήρησης, έστω λιγότερο σκληρούς από τα «παραδοσιακά μνημόνια». Σε αυτό δεν διαφωνεί κανείς, το θέμα είναι ποια κυβέρνηση θα θελήσει ή θα οδηγηθεί τελικά στην προσφυγή σε αυτό το εργαλείο, με ό,τι αυτό θα συνεπάγεται πολιτικά και εν τέλει οικονομικά.
Με βάση την νέα γαλλογερμανική πρόταση, τα 500 δισ. θα μπορούν να μοιραστούν μεταξύ των κρατών μελών, αναλόγως του οικονομικού πλήγματος που έχουν υποστεί και των αναγκών που έχουν προκύψει.
Η πρόβλεψη είναι να προσφέρονται επιχορηγήσεις και όχι δάνεια.
Ενας από τους όρους με τους οποίους διαφωνεί το «κουαρτέτο της λιτότητας» είναι η απουσία δανείων, δηλαδή όρων και μνημονιακής επιτήρησης.
Η ισορροπία ως προς αυτά είναι πιθανόν να εξευρεθεί στο εξής: κατ’ αρχάς, η αμοιβαιοποίηση αυτή του χρέους να μην αφορά επ’ ουδενί παλαιά δάνεια. Συνεπώς, θα δίδεται υπό αυστηρές μεταρρυθμιστικές προϋποθέσεις. Εν συνεχεία, να μην δίδονται άνευ όρων και προϋποθέσεων, αλλά για την υλοποίηση αναπτυξιακών μεταρρυθμίσεων.
Θα είναι αυτά συγκεκαλυμμένα μνημόνια; Θα φανεί και πάντως εν όψει αυτών, όλες οι κυβερνήσεις και φυσικά η ελληνική, οφείλουν να καταρτίσουν ταχύτατα φακέλλους με μεταρρυθμιστικά προγράμματα για την απορρόφηση των ευρωπαϊκών δισεκατομμυρίων.
Σε κάθε περίπτωση, η εικόνα που αναμένεται να διαμορφωθεί είναι η εξής: Σε πρώτη φάση και άμεσα θα είναι διαθέσιμα τα περίπου 500 δισ. του ΕΜΣ, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του προγράμματος SURE. Στην συνέχεια θα ακολουθήσουν οι διαπραγματεύσεις για το σχέδιο Μέρκελ – Μακρόν, που θα διαρκέσουν περισσότερο και θα διεξαχθούν κατά μία ενδιαφέρουσα κατά την διάρκεια της γερμανικής προεδρίας της ΕΕ, που ξεκινά από την 1η Ιουλίου.
Ποιο είναι το πιθανότερο τελικό αποτέλεσμα αυτών των διαπραγματεύσεων;
Στο δίλημμα «δάνεια ή επιχορηγήσεις», να βρεθεί η σολομώντεια λύση: και δάνεια και επιχορηγήσεις…
