Η υπεράσπιση των δημόσιων πολιτικών και της κρατικής παρέμβασης σε μια λογική αρκετά πιο κοντά στον Κέυνς ήταν στον πυρήνα του Αλέξη Τσίπρα κατά την παρουσίαση του επικαιροποιημένου προγράμματος «Μένουμε Όρθιοι ΙΙ». Από το Ζάππειο, έναν φορτισμένο πολιτικά χώρο, ο πρώην Πρωθυπουργός επέλεξε να χρησιμοποιήσει ακόμα και τη θεώρηση του Μίλτον Φρίντμαν, θέλοντας να ενισχύσει την επιχειρηματολογία του ότι, ανεξαρτήτως ιδεολογίας, δεν υπάρχει κανείς σοβαρός οικονομολόγος, που να πιστεύει ότι μπορεί να έρθει η ανάκαμψη χωρίς να πέσει χρήμα στην αγορά. Η αναφορά του, ότι «η πραγματικότητα, όμως, σήμερα παγκοσμίως ορίζει ότι ο μόνος που μπορεί να ρίξει χρήμα στην αγορά είναι το κράτος» έδειξε με σαφήνεια ποιο είναι το κέντρο του νέου κοινωνικού συμβολαίου που θέλει ο ίδιος με τμήματα της ελληνικής κοινωνίας τα οποία εν πολλοίς ήταν και αποστασιοποιημένα από το ΣΥΡΙΖΑ.
Οι επισημάνσεις του είχαν στόχευση εκτός από τους παραδοσιακούς συμμάχους του ΣΥΡΙΖΑ: Aνέργους, νέους, δημοσίους υπαλλήλους, τους ανθρώπους της αγοράς, της ιδιωτικής οικονομίας, δηλαδή μικρομεσαίους, ελεύθερους επαγγελματίες, μικρούς και πολύ μικρούς επιχειρηματίες, αλλά και επιστήμονες, το επονομαζόμενο και «κίνημα της γραβάτας» στο οποίο ο Αλέξης Τσίπρας έτεινε εδώ και καιρό χείρα φιλίας.
Ο πρώην Πρωθυπουργός μίλησε για την ανάγκη να υπάρξουν θαρραλέες τομές και επικαλέστηκε τη λύση που πρότεινε πριν 50 χρόνια ο νομπελίστας Φρίντμαν, πατέρας του νεοφιλελευθερισμού, για μια έκτακτη περίσταση, όπως η σημερινή.
«Πήρε το παράδειγμα μιας κοινότητας στην οποία η κατανάλωση είχε συρρικνωθεί και πρότεινε ως λύση για μία και μοναδική φορά, ένα ελικόπτερο να πετάξει στους κατοίκους χρήματα από την κυβέρνηση, ως τρόπο για να ενισχυθεί άμεσα η ζήτηση» είπε και συμπλήρωσε: «Αυτή η πρόταση ονομάστηκε συμβολικά “λεφτά από το ελικόπτερο». Και χώρες όπως η Ιαπωνία και άλλες την εφάρμοσαν αρκετές δεκαετίες μετά».
Το ενδιαφέρον όμως είναι ότι ο Αλέξης Τσίπρας μίλησε και για την αναγκαία στήριξη του κράτους σε πληττόμενες μεγάλες και ιδιαίτερα στις στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις μεταφορές, στον τουρισμό, τη βιομηχανία, στις υποδομές και στα δίκτυα. Εδώ, όμως, διευκρίνισε πως εκτός από την ενεργοποίηση του κράτους προκειμένου αυτές να διασωθούν, πρέπει στο βαθμό που αυτό απαιτεί άμεση ανακεφαλαιοποίηση, να υπάρχει αντίστοιχη κρατική συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο των επιχειρήσεων αυτών.
Όμως πέρα από τον Φρίντμαν, έγινε και λόγος ουσιαστικά για εθνικοποιήσεις με ένα διαφορετικό τρόπο, όπου το κράτος σε προβλήματα που δημιουργούνται σε επιχειρήσεις, είναι έτοιμο να παρέμβει με τρία εργαλεία.
- Ανακεφαλαιοποίηση, στα πρότυπα της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών έναντι απόκτησης φυσικά μετοχών.
- Επενδύσεις στο μετοχικό κεφάλαιο. Η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου έναντι προσφοράς επιπρόσθετων μετοχών ή εξαγοράς υπαρχόντων από το κράτος -κυρίως το πρώτο- μεταβάλλει τη σχέση ίδιων και δανεικών κεφαλαίων και ενισχύει τη δυνατότητα επιπρόσθετου δανεισμού για μία επιχείρηση.
- Απευθείας εθνικοποίηση με αποζημίωση των παλιών μετόχων, κατ’ ανάγκη μειωμένης αξίας.
Στην εξειδίκευση που έγινε από τον ΣΥΡΙΖΑ, επισημαίνεται ότι το κράτος πρέπει να ενεργοποιηθεί προκειμένου να διασωθούν στρατηγικές μεγάλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις μεταφορές, τον τουρισμό, τη βιομηχανία, στις υποδομές και τα δίκτυα.
«Οι όροι όμως θα είναι σαφείς. Το κράτος θα αποκτήσει μερίδιο στις εταιρείες αυτές και θα προσδιορίσει στο μέλλον τη στρατηγική του, όταν η κρίση περάσει καθώς η υπεράσπιση του δημόσιου χρήματος και των φορολογουμένων είναι αυτονόητη. Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε κατηγορία επιχειρήσεων η κρατική στήριξη θα μετατραπεί σε κρατική συμμετοχή» τονίζεται.
Πιο συγκεκριμένα εξηγείται, ότι: «Η κρατική συμμετοχή για καθαρά ιδιωτικές εμπορικές επιχειρήσεις είναι απλή. Το δημόσιο θα πάρει ένα μέρος των μετοχών κατ’ αναλογία της ενίσχυσης (20-30% κλπ) ενώ στην περίπτωση των παραχωρήσεων, υπάρχουν δυνατότητες πιο ευέλικτες καθώς μπορεί να υπάρξει ένας συνδυασμός συμμετοχής ή επέκτασης της ήδη υπάρχουσας συμμετοχής του δημοσίου ως μετόχου ή επέκτασης κάποιων από τους ευνοϊκούς όρους της σύμβασης. Η πολιτική διάσωσης μεγάλων επιχειρήσεων έχει χρησιμοποιηθεί εντατικά στην προηγούμενη κρίση του 2008 στις ΗΠΑ και αλλού. Αλλά και τώρα κράτη όπως η Γαλλία και η Γερμανία εφαρμόζουν εκτεταμένα την ίδια στρατηγική».
Το πρόγραμμα προβλέπει την ισχυρή ενίσχυση του Δημόσιου συστήματος Υγείας με μόνιμο προσωπικό, ικανό να στελεχώσει τόσο τα δημόσια νοσοκομεία και επαρκή αριθμό μονάδων εντατικής θεραπείας, όσο και ένα αξιόπιστο σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας.
«Στον αντίποδα των κυβερνητικών επιλογών είναι επιτακτική ανάγκη να ενεργοποιηθεί εκ νέου ένα γενναίο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων στην κατεύθυνση της βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης, της πράσινης μετάβασης και του ψηφιακού εκσυγχρονισμού της οικονομίας. Βασικοί στόχοι των δημοσίων επενδύσεων πρέπει να είναι η διατήρηση και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, η στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ειδικά στον κλάδο των κατασκευών και των υλικών), η χωροταξική οργάνωση και προστασία του περιβάλλοντος, η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, η ισότιμη πρόσβαση όλων σε ποιοτικές υποδομές» επισημαίνεται.
Η βασική του παραδοχή Αλέξη Τσίπρα είναι ότι χρειάζονται έκτακτα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας, από τις κυβερνήσεις και τις κεντρικές τράπεζες και ιδιαίτερα στην Ε.Ε., κυρίως από την ΕΚΤ.
«Εδώ στα μέρη μας όμως, η βελόνα φαίνεται να έχει κολλήσει. Η κυβέρνηση της ΝΔ, ασχολείται μονάχα με το πως θα αξιοποιήσει την κρίση για να επιταχύνει όσα αντιδραστικά είχε σχεδιάσει για την οικονομία, την εργασία και το κοινωνικό κράτος, ήδη πριν την πανδημία» είπε και επέκρινε με σφοδρότητα τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη για τον οποίο είπε ότι αντί να πρωταγωνιστεί σε αυτή τη πανευρωπαϊκή συζήτηση, αντί να κάνει το παν για να εξασφαλίσει όσο το δυνατόν περισσότερους πόρους που θα πέσουν άμεσα στην αγορά, έχει επιλέξει έναν άλλο δρόμο».
Η λογική του προγράμματος «Μένουμε Όρθιοι Ι» που παρουσιάστηκε στις 6 Απριλίου μεσούσης της πανδημίας, ήταν πως θα υπάρξει φρένο στην ύφεση με ένα εμπροσθοβαρές πακέτο στήριξης της κοινωνίας και της οικονομίας, ώστε να στηριχθούν τα εισοδήματα των πολιτών, να προστατευθούν οι επιχειρήσεις τους και να αμβλυνθούν άμεσα οι καταστροφικές συνέπειες της πανδημίας στην οικονομία.
Με δεδομένο κατά τον Αλέξη Τσίπρα ότι η ύφεση που θα καταγραφεί το 2020, θα είναι τελικά πολύ μεγάλη, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ με την επισήμανση πως ακόμη και σήμερα, υπάρχει ένα παράθυρο ευκαιρίας, το τελευταίο, παρουσίασε το «Μένουμε όρθιοι ΙΙ» που είναι κατά το οικονομικό επιτελείο της αξιωματικής αντιπολίτευσης (Ευκλείδη Τσακαλώτο, Νίκο Παππά, Έφη Αχτσιόγλου που το εξειδίκευσαν) προσαρμοσμένο στις νέες συνθήκες που έχει διαμορφώσει η κρίση, αλλά κατά τους ίδιους και η άρνηση της κυβέρνησης το προηγούμενο διάστημα να ενισχύσει την εργασία και τις επιχειρήσεις.
Η επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ είναι να απευθυνθεί με οδηγό και το πρόγραμμα στους ανέργους, στους εργαζομένους που είναι σε καθεστώς επισφάλειας, τους νέους, τους ΑΜΕΑ, τους αγρότες, τους καλλιτέχνες και τους εργαζομένους στον πολιτισμό, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους.
Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ που έχει διάρκεια τους επόμενους τέσσερις μήνες, δηλ. τη χρονική περίοδο της επαναφοράς στη λειτουργία της οικονομίας και η οποία συμπίπτει και με τη τουριστική περίοδο, περιλαμβάνει ένα πακέτο δημοσιονομικής επέκτασης 13,4 δισεκ. ευρώ. Το πακέτο των προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ είναι στοχευμένο κατά τον Αλ. Τσίπρα που φλερτάρει με τη μεσαία τάξη, σε δράσεις που θα δώσουν πολλαπλασιαστική επίδραση στη πραγματική οικονομία αλλά και στήριγμα σε κάθε νοικοκυριό, σε κάθε εργαζόμενο, άνεργο, αυτοαπασχολούμενο, επιχειρηματία και βασικός του στόχος είναι η στήριξη της εργασίας και όχι η αναστολής της.
Αυτό το πακέτο στήριξης που έχει ως προϋπόθεση τη διατήρηση των θέσεων εργασίας, διακρίνεται σε τρεις κατηγορίες επιχειρήσεων:
- Αυτές τις λίγες που αναγκαστικά παραμένουν σε αναστολή λειτουργίας, και προτείνουμε τη πλήρη κάλυψη του ασφαλιστικού και μισθολογικού τους κόστους από το κράτος.
- Αυτές που επανεκκινούν αλλά με βαρύτατα πλήγματα στο τζίρο τους, όπως οι επιχειρήσεις στην εστίαση, στον τουρισμό και στις μεταφορές, όπου προτείνουμε τη πλήρη κάλυψη του ασφαλιστικού κόστους και του 40% του μισθολογικού κόστους από το κράτος.
- Και όλες τις υπόλοιπες που επανεκκινούν μετά την αναστολή, για τις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει την κάλυψη για τους επόμενους 4 μήνες του 40% του ασφαλιστικού και μισθολογικού τους κόστους από το κράτος.
«Εισόδημα Έκτακτης Ανάγκης»
Επίσης παρουσιάστηκε το «Εισόδημα Έκτακτης Ανάγκης» που πρότεινε να θεσπιστεί και στη χώρα μας, όπως θα θεσπιστεί και σε άλλες χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου, όπως π.χ. στην Ιταλία, την Ισπανία και αλλού. Αυτό το εισόδημα θα καλύπτει με 400 ευρώ μηνιαίως κάθε πρώτο ενήλικο μέλος νοικοκυριού, 200 ευρώ κάθε πρόσθετο ενήλικο μέλος και με 100 ευρώ το κάθε παιδί.
Ειδική αναφορά έγινε στην ανάγκη ενίσχυσης της ρευστότητας των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων με απευθείας χρηματοδότηση από το Κράτος, εάν δεν θέλουμε, όπως είπε ο πρώην πρωθυπουργός, να εφαρμοστεί στην οικονομία η λεγόμενη «ανοσία αγέλης», δηλ. η επιβίωση μόνο των ισχυρών επιχειρήσεων.
Αυτή η ενίσχυση αφορά ένα πρόγραμμα μη επιστρεπτέας ενίσχυσης για κεφάλαιο κίνησης που θα ενισχύει άμεσα με 2000 ευρώ κάθε επιχειρηματία ή αυτοαπασχολούμενο και επιπλέον 2.000 για κάθε εργαζόμενο που απασχολεί.
Επιπλέον έγινε επισήμανση στα ειδικά εγγυοδοτικά εργαλεία μέσω της Αναπτυξιακής Τράπεζας, δηλ. ένα ισχυρό πακέτο εγγυήσεων από το κράτος, ώστε να διασφαλίζονται ευνοϊκοί όροι δανεισμού για τις επιχειρήσεις, που σήμερα δε μπορούν να περάσουν ούτε από τον προθάλαμο των τραπεζών. Παράλληλα, ως επιπρόσθετο μέτρο στήριξης προτείνεται η μείωση της προκαταβολής φόρου στο 50%.
Στο πεδίο του τουρισμού, πέραν των άλλων ενισχύσεων, προτείνεται ένα γενναίο πρόγραμμα εσωτερικού τουρισμού, με στόχο 3 εκατ. συμπολίτες μας να μετακινηθούν φέτος δωρεάν και να έχουν πενθήμερη διαμονή σε τουριστικά καταλύματα, με το κόστος να καλύπτεται από το κράτος. Επίσης, ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει την κατάργηση εκτάκτως του φόρου διαμονής, αλλά και για την εστίαση, ο Αλ. Τσίπρας κατέθεσε πρόταση για τη μείωση στον υπερεκπτωτικό συντελεστή του 6%, τον ΦΠΑ.
Για τους αγρότες, τους κτηνοτρόφους, τους αλιείς, το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ προβλέπει τη πλήρη κάλυψη των άμεσων αναγκών τους, από την μη επιστρεπτέα ενίσχυση, την αναπλήρωση του μισθολογικού κόστους και από το Εισόδημα Έκτακτης Ανάγκης. Επιπλέον όμως προτείνεται η στήριξη των κτηνοτρόφων με 80 εκ., και των ελαιοκαλλιεργητών με 120 εκ., αλλά και η άμεση ενεργοποίηση του μέτρου των μικροχρηματοδοτήσεων, που είχαν θεσμοθετηθεί επί κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ, προκειμένου να δοθεί ανάσα ρευστότητας στον αγρότη, στον κτηνοτρόφο, τον καλλιεργητή.
Παραδείγματα:
Τα μέτρα που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι απόλυτα κοστολογημένα και εφικτά κατά τον Αλέξη Χαρίτση που είχε και την ευθύνη της παρουσίασης, αλλά και το οικονομικό επιτελείο και τον Αλ. Τσίπρα. Μάλιστα, η κοινοβουλευτική εκπρόσωπος Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, η παρουσία της οποίας σχολιάστηκε θετικά αναφέρθηκε στα ακόλουθα παραδείγματα με ποσά που αφορούν τους μήνες Ιούνιο-Σεπτέμβριο
************
Αυτοαπασχολούμενος που διατηρεί γραφείο εκτός της οικίας του ή κατάστημα,παντρεμένος με 1 παιδί με περσινό καθαρό εισόδημα 10.000€
ΣΥΡΙΖΑ
2.000€ από μη επιστρεπτέα ενίσχυση
2.800€ από το εισόδημα έκτακτης ανάγκης
1.100€ από την μείωση της προκαταβολής φόρου στο 50%
Σύνολο:5.900€
ΝΔ
Μείωση προκαταβολής φόρου : Άγνωστη
Δικηγόροςμε έδρα την κατοικία του, παντρεμένηχωρίς παιδί, με περσινό καθαρό εισόδημα 10.000 €
ΣΥΡΙΖΑ
2.400€ από το εισόδημα έκτακτης ανάγκης
1.100€ από την μείωση της προκαταβολής φόρου στο 50%
Σύνολο: 3.500€
ΝΔ
Μείωση προκαταβολής φόρου : Άγνωστη
Εργαζόμενη σε πληττόμενη επιχείρηση που μπαίνει σε εκ περιτροπής εργασία
ΣΥΡΙΖΑ:Καμία μείωση του εισοδήματός της και προστασία της θέσης και των όρων εργασίας της
ΝΔ: Μείωση του μισθού του κατά 20%
Εποχικά εργαζόμενος με 2 παιδιά
ΣΥΡΙΖΑ:3.200€ από το εισόδημα έκτακτης ανάγκης
ΝΔ: 1.920€ από επιδόματα ανεργίας
Καλλιτέχνης εργαζόμενη με 2 παιδιά που δεν θα καταφέρει να βρει δουλειά τους μήνες Ιούνιο – Σεπτέμβριο
ΣΥΡΙΖΑ: 3.200€ από το εισόδημα έκτακτης ανάγκης
ΝΔ:1.000€ από πρόγραμμα κοινωνικής εργασίας (εξαγγελία αλλά χωρίς λεπτομέρειες εφαρμογής
Επισφαλώς εργαζόμενος άγαμος χωρίς παιδιά
ΣΥΡΙΖΑ: 1.600€ από το εισόδημα έκτακτης ανάγκης
ΝΔ: κανένα έσοδο
Κτηνοτρόφος παντρεμένος με 2 παιδιά με καθαρό περσινό εισόδημα 9.000€
ΣΥΡΙΖΑ
3.200€από το εισόδημα έκτακτης ανάγκης
Ενίσχυση με βάση μέσο ποσό ανά κτηνοτροφική εκμετάλλευση: 1.800€
Σύνολο:5.000€
ΝΔ
Ενίσχυση με βάση μέσο εκτιμώμενο ποσό ανά κτηνοτροφική εκμετάλλευση: 720€
Σύνολο: 720€
Επιχείρηση εστίασης με 10 εργαζόμενους με 12.000€ κέρδη το 2019 (Ο.Ε)
ΣΥΡΙΖΑ
Κάλυψη 40% του μισθού και 100% των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων του: 28.500€
Μείωση προκαταβολής φόρου στο 50%: 1.440€
Μη επιστρεπτέα ενίσχυση:20.000€
Ενίσχυση ζήτησης λόγω μειωμένου ΦΠΑ στο 6%
Ενίσχυση ζήτησης λόγω πακέτου εσωτερικού τουρισμού
Σύνολο: 49.940€
Σύνολο καθαρής (χωρίς δάνεια) ενίσχυσης:49.940 €
ΝΔ
Καμία στήριξη του εργατικού κόστους της επιχείρησης, αφού για όσες ώρες ο εργαζόμενος εργάζεται ο επιχειρηματίας καλύπτει εξ ολοκλήρου τον μισθό και τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων
Μείωση προκαταβολής φόρου : Άγνωστη
Ενίσχυση ζήτησης (αλλά μικρότερη) λόγω μειωμένου ΦΠΑ για καφέ και αναψυκτικά στο 13%
Επιστρεπτέα προκαταβολή: 8.000€
Σύνολο: 8.000€
Σύνολο καθαρής (χωρίς δάνεια) ενίσχυσης: 0€
Επιχείρηση Λιανικής/Χονδρικής με 4 εργαζόμενους με μηδενικά κέρδη το 2019 που ανήκει στις πληττόμενες επιχειρήσεις και η ιδιοκτήτρια είναι έγγαμη με 2 τέκνα
ΣΥΡΙΖΑ
3.200€ από το βασικό εισόδημα έκτακτης ανάγκης
Κάλυψη του 40% του μισθού και των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων του: 7.680€
Μη επιστρεπτέα ενίσχυση: 8.000€
Σύνολο:18.880€
Σύνολο καθαρής (χωρίς δάνεια) ενίσχυσης:18.880€
ΝΔ
Καμία στήριξη του εργατικού κόστους της επιχείρησης, αφού για όσες ώρες ο εργαζόμενος εργάζεται ο επιχειρηματίας καλύπτει εξ ολοκλήρου τον μισθό και τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων
Επιστρεπτέα προκαταβολή: 4000€
Σύνολο :4.000€
Σύνολο καθαρής (χωρίς δάνεια) ενίσχυσης:0€