Επειδή όλοι ρωτούν τι θα γίνει με την πανδημία και τον κορωνοϊό στη διάρκεια του καλοκαιριού, θα σας μεταφέρουμε τι πιστεύουν στα ενδότερα του υπουργείου Υγείας. Εκεί λοιπόν το πλήθος των επιστημόνων έχει καταλήξει ότι στην παρούσα φάση η μεταδοτικότητα του ιού έχει περιοριστεί στο ελάχιστο, ο περίφημος δείκτης R0 τείνει προς το μηδέν και, το σημαντικότερο, τα νέα κρούσματα είναι εντοπισμένα και εν πολλοίς ελεγχόμενα. Ο ίδιος επιστημονικός κύκλος εκτιμά ότι στους επόμενους καλοκαιρινούς μήνες η χώρα, εκτός απροόπτου, δεν θα αντιμετωπίσει μείζονα προβλήματα. Το ερώτημα που εγείρεται είναι τι θα γίνει αφού «ανοίξει» στους τουρίστες και δη από χώρες που δεν είχαν και τις καλύτερες επιδόσεις στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Αναμένουν κατά βάση εισαγόμενα περιστατικά από τον Ιούλιο και μετά, αλλά δεν ανησυχούν ιδιαιτέρως για την εμφάνιση νέου πανδημικού κύματος εντός του καλοκαιριού. Θεωρούν πως, αν υπάρξει τέτοιο, θα εκδηλωθεί στις αρχές του φθινοπώρου. Ωστόσο, και πάλι στον βαθμό που διατηρηθούν τα σημερινά υψηλά επίπεδα επιφυλακής στον ΕΟΔΥ και στην Πολιτική Προστασία, η κατάσταση θα μπορεί να καταστεί ελέγξιμη με χειρουργικές κινήσεις και επιμέρους «κλειδώματα» στις εντοπιζόμενες κάθε φορά μολυσμένες ζώνες. Αυτές είναι οι τάσεις και αυτές οι προοπτικές. Το ελληνικό καλοκαίρι θα μας ελευθερώσει ως έναν βαθμό, αλλά από τα τέλη φθινοπώρου οφείλουμε άπαντες να δείξουμε επιφυλακή και προσοχή για να μην ξανακλειστούμε όλοι μέσα.

 

Οι προγνώσεις και τα μπάνια Στουρνάρα

Επειδή λοιπόν το καλοκαίρι θα «ανοίξουν» όλα και όλοι θα κινηθούν με έναν τρόπο, οι ειδικοί επανεκτιμούν ότι και οι οικονομικές συνέπειες θα είναι μικρότερες των προβλέψεων. Στην Τράπεζα της Ελλάδος, που έκανε τις μετριοπαθέστερες των προβλέψεων, επιμένουν ότι εν τέλει το βάρος θα είναι μικρότερο του αναμενομένου. «Δεν έχουμε κανένα στοιχείο που να μας οδηγεί σε ύφεση της τάξης του 10%» λέει στις κατ’ ιδίαν συνομιλίες του ο Γιάννης Στουρνάρας και παραπέμπει στην αυστηρή Moody’s, η οποία μιλά για ύφεση 5% στην Ελλάδα το 2020, κόντρα σε όλους τους άλλους. Ο ίδιος πάντως ετοιμάζεται για διακοπές τον Αύγουστο στη Σύρο, τα κάλλη της οποίας εκθειάζονται τελευταίως, όπως επισημαίνει, από τον βρετανικό Τύπο, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την υγεία του.

 

Ταχύτητα, απλοποίηση, αυτοματισμοί

Πέρα πάντως από τις όποιες προγνώσεις του κ. Στουρνάρα, τα κυβερνητικά μέτρα αντιμετώπισης των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας μονοπώλησαν το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης την εβδομάδα που πέρασε. Δίχασαν, ως συνήθως, τόσο το ύψος όσο και ο χαρακτήρας τους. Ωστόσο το κρίσιμο, όπως μας επισήμανε έμπειρος περιφερειάρχης που βιώνει καθημερινά τη λειτουργία του κράτους, είναι η ταχύτητα εφαρμογής τους, η απλοποίηση των σχετικών διαδικασιών και οι αυτοματισμοί που επιβάλλεται να επικρατήσουν στη διεκπεραίωση των σχετικών αιτήσεων που εμπίπτουν στα όποια μέτρα. Ταχύτητα, απλοποίηση και αυτοματισμοί, λοιπόν, το τρίπτυχο της επιτυχίας είναι το μήνυμα προς τον Πρωθυπουργό και τους επιτελείς του.

Ο ρόλος των τραπεζών…

Και μια και μιλάμε για ταχύτητα και διαδικασίες, αντιστοίχως επιβάλλεται να λειτουργήσουν και οι εμπορικές τράπεζες. Ορισμένες έσπευσαν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των συνθηκών και των περιστάσεων. Εκμεταλλεύτηκαν τα σήματα και τις δυνατότητες που πρόσφεραν οι εποπτικές αρχές, ευρωπαϊκές και εγχώριες, εξήγγειλαν ξεχωριστά δανειοδοτικά προγράμματα για πληττόμενους κλάδους και ομάδες και δείχνουν έτοιμες να προσφέρουν στην οικονομία την επαυξημένη ρευστότητα που εξασφάλισαν σε αυτές τις ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες. Στην Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμούν ότι η πιστωτική επέκταση για την τρέχουσα χρονιά της πανδημίας θα είναι αυξημένη και κατ’ αυτήν θα ξεπεράσει τα 15 δισ. ευρώ, από περίπου 10 δισ. ευρώ που ήταν το 2019. Η αλήθεια είναι ότι οι ελληνικές τράπεζες στον καιρό της πανδημίας αποκτούν κεφάλαια με αρνητικά επιτόκια της τάξης του -1% και τα χορηγούν, αποτιμώντας το όποιο ρίσκο, με επιτόκια 4%-5%, διαμορφώνοντας έτσι βάση νέων εσόδων.

…και «η μεγάλη μας φίλη»

Ωστόσο υπάρχουν πιστωτικά ιδρύματα που δεν ακολουθούν το «ρεύμα», κάποιοι εκ των υπευθύνων παραμένουν προσκολλημένοι σε «συντηρητικές» γραμμές και προτιμούν να μένουν ασφαλείς, καλύπτοντας πρώτα απ’ όλα την κεφαλαιακή τους θέση, παρά οτιδήποτε άλλο. «Η μεγάλη μας φίλη», για παράδειγμα, κάλυψε με το Δημόσιο τον περιβόητο «τίτλο» και βρήκε λύση επίσης με το κράτος για το αγκάθι του επικουρικού ταμείου των υπαλλήλων της, αλλά πρόγραμμα νέων δανειοδοτήσεων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας δεν έχει παρουσιάσει ακόμη. Ισως το πράξει προσεχώς. Ωστόσο η Εθνική Τράπεζα εκ παραδόσεως, λόγω της θέσης και του ρόλου της, πρωταγωνιστούσε στη διαχείριση των προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας. Αλλοι καιροί, άλλα ήθη, θα πείτε. Κατά μία εκδοχή, μάλιστα, οι εκκλήσεις που απηύθυνε την περασμένη Τρίτη ο υπουργός Ανάπτυξης Αδωνις Γεωργιάδης στις διοικήσεις των τραπεζών για πρωτοβουλίες και ανάληψη ρίσκου δεν είναι άσχετες με τον «συντηρητισμό» που διακατέχει τη «μεγάλη μας φίλη».

Η «τρόικα» του Μαξίμου

Σε κυβερνητικό επίπεδο πάντως εξελίσσονται διάφορα. Το πιο ενδιαφέρον της περασμένης εβδομάδας ήταν η ανάληψη της ευθύνης προώθησης των μεγάλων έργων από το Μέγαρο Μαξίμου. Εφεξής ο συντονισμός ανατίθεται στη λεγόμενη «τρόικα», ήτοι από τους κ.κ. Γεραπετρίτη, Σκέρτσο και Δημητριάδη. Επίσης οφείλω να σημειώσω ότι κατ’ αντίστοιχο τρόπο το προηγούμενο διάστημα πέρασαν στην ευθύνη του πρωθυπουργικού γραφείου η διαχείριση της υγειονομικής κρίσης και ο τουρισμός βεβαίως. Κάποιοι επίσης έσπευσαν να υπογραμμίσουν τον ρόλο του Γρηγόρη Δημητριάδη στην εξομάλυνση των σχέσεων της κυβέρνησης με την Εκκλησία της Ελλάδος, οι οποίες πήγαν να διαταραχθούν το Πάσχα. Μπορεί λοιπόν ο ανασχηματισμός να μετατέθηκε, αλλά ήδη καταγράφονται κάποιες από τις πιθανές συνέπειές του.

Μπλεξίματα στο ΥΠΕΞ

Οι εντάσεις που προκαλεί στο εσωτερικό του υπουργείου Εξωτερικών το νομοσχέδιο για τον νέο οργανισμό του, δεν είναι τίποτα μπροστά στις φωτιές που απειλεί να ανάψει στο Μέγαρο Μαξίμου. Η αρχή της ιστορίας βρίσκεται στην 8η Ιουλίου 2019, όταν ο Στέλιος Πέτσας ανακοίνωσε τη σύνθεση της νέας κυβέρνησης. Τότε γνωστοποιήθηκε ότι δημιουργείται θέση υφυπουργού Οικονομικής Διπλωματίας στο υπουργείο Εξωτερικών με επικεφαλής τον Κώστα Φραγκογιάννη. Από τότε μέχρι σήμερα εκκρεμεί η διευθέτηση σειράς αρμοδιοτήτων ώστε ο τομέας της Οικονομικής Διπλωματίας να κινηθεί ταχύτερα προκειμένου να επιτελέσει το έργο της. Οι σχετικές αρμοδιότητες περιγράφονται στο Προεδρικό Διάταγμα για τον διορισμό της κυβέρνησης, πλην όμως δεν έφυγαν ποτέ από τα χέρια του υπουργού, η υπογραφή του οποίου απαιτείται και για την πιο ασήμαντη απόφαση. Το αποτέλεσμα είναι να καρκινοβατούν διάφορα ζητήματα, ενώ ο Πρωθυπουργός έχει δώσει εντολή για σπριντ τους προσεχείς μήνες. Ο νέος οργανισμός του ΥΠΕΞ επέτεινε το πρόβλημα, καθώς οι υπάλληλοι της Γενικής Διεύθυνσης Διεθνούς Οικονομικής και Εμπορικής Διπλωματίας του υπουργείου Ανάπτυξης, που από πέρυσι τον Ιούλιο είχαν μεταφερθεί στο ΥΠΕΞ, φημολογείται ότι θέλουν να επιστρέψουν στις προηγούμενες θέσεις τους.

Στο μεταξύ, στις αρχές Ιουνίου αναμένεται στην Αθήνα κλιμάκιο της ολλανδικής κυβέρνησης, από όπου η Ελλάδα αντέγραψε το μοντέλο δράσης της Οικονομικής Διπλωματίας, για περαιτέρω παροχή συμβουλών και know how. Αν δεν αλλάξει κάτι, αντί για μια εμβληματική μεταρρυθμιστική προσπάθεια, από τις ελάχιστες με συγκεκριμένα αποτελέσματα, θα δουν το κουβάρι της επικάλυψης αρμοδιοτήτων. Οι πηγές μου επιμένουν ότι δεν τίθεται ζήτημα προσωπικής αντιπαράθεσης Νίκου Δένδια και Κώστα Φραγκογιάννη, αντιθέτως υπάρχει αλληλοεκτίμηση ανάμεσά τους – αλλού βρίσκονται τα «ζιζάνια». Οι λεπτομέρειες είναι γνωστές στο Μέγαρο Μαξίμου, αλλά το θέμα αναμένεται να λύσει ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης και μέχρι τότε οι πάντες σιωπούν.

***

Ο υπουργός Δικαιοσύνης Κώστας Τσιάρας περνούσε μέχρι στιγμής κάτω από τα ραντάρ. Τι τον έπιασε και έβαλε απέναντί του τα κόμματα της αντιπολίτευσης αλλά και φίλιες δυνάμεις εντός της κυβέρνησης με το σχέδιο νόμου για τον Νόμο 3115 που κατέθεσε στη Βουλή παραμένει μυστήριο. Οπως και γιατί απέσυρε εσπευσμένα όλα τα άρθρα τα οποία αφορούσαν την ΑΔΑΕ (74, 75, 76). Συγκεκριμένα, την αφαίρεση της αρμοδιότητας για τον έλεγχο της ΕΥΠ, της Ελληνικής Αστυνομίας και όλων των ελεγχόμενων φορέων, περιλαμβανομένων των παρόχων τηλεπικοινωνιακών και ταχυδρομικών υπηρεσιών, από την Ολομέλεια της ανεξάρτητης αρχής, η οποία αποτελείται από εκπροσώπους των κοινοβουλευτικών κομμάτων, και τη μεταφορά της στον πρόεδρο.

***

Νέος πρόεδρος της ΑΔΑΕ είναι ο Χρήστος Ράμμος, επίτιμος αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, ο οποίος είχε αντιδράσει στις μεθοδεύσεις τού τότε προέδρου του ΣτΕ Νίκου Σακελλαρίου για το θέμα των τηλεοπτικών αδειών. Το ίδιο είχε κάνει ο πρώην πρόεδρος του ΣτΕ και νυν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παναγιώτης Πικραμμένος, ο οποίος λέγεται ότι ζήτησε επιτακτικά την απόσυρση των σχετικών διατάξεων. Ο κ. Τσιάρας απέφυγε να δώσει εξηγήσεις ενημερώνοντας ότι οι επίμαχες διατάξεις θα επανεξεταστούν επειδή θα υπάρξει «ολοκληρωμένη αποτύπωση» για τη λειτουργία των ανεξάρτητων αρχών. Στη Βουλή, όλοι μιλούν για ρουσφέτι, που δεν είναι το μόνο στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο.