Εμφανή είναι τα σημάδια της πανδημίας στον προϋπολογισμό που στο πρώτο τετράμηνο εμφανίζει πρωτογενές έλλειμμα 1,5 δισ. ευρώ αντί στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 783 εκατ. ευρώ.
Οι φόροι που άφησαν απλήρωτους οι έλληνες κατά τη διάρκεια του lockdown σε συνδυασμό με την διόγκωση των δαπανών λόγω των έκτακτων μέτρων στήριξης δημιουργούν αισθητή υστέρηση της τάξης το 9% στα κρατικά έσοδα πρώτου τετραμήνου.
Ωστόσο, η κατάσταση μοιάζει ελεγχόμενη, δεν εμφανίζεται εικόνα εκτροχιασμού δεδομένης της κρισιμότητας της κατάστασης και του μεγέθους του προβλήματος.
Τα στοιχεία αναλυτικά
Σύμφωνα με τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο του Ιανουαρίου – Απριλίου 2020, παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 4.072 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 1.655 εκατ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2020 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020, και ελλείμματος 1.041 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2019.
Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους 1.516 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 783 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 1.463 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2019.
Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 14,100 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 1,353 δισ. ευρώ ή 8,8% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην επίπτωση από τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας COVID-19.
Επιπρόσθετα, εκκρεμεί η καταχώριση ποσού 90 εκατ. ευρώ περίπου (60 εκατ. ευρώ περίπου για το μήνα Μάρτιο 2020 και 30 εκατ. ευρώ περίπου για το μήνα Απρίλιο 2020) στους Αναλυτικούς Λογαριασμούς Εσόδων (ΑΛΕ) και συγκεκριμένα στην κατηγορία «Φόροι». Το ανωτέρω ποσό θα εμφανιστεί στους ορθούς ΑΛΕ μετά την επίλυση του υφιστάμενου τεχνικού προβλήματος.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 15,425 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 1,246 δισ. ευρώ ή 7,5% έναντι του στόχου.
Ποιοι φόροι υπεραπέδωσαν
Ειδικότερα, την περίοδο Ιανουαρίου – Απριλίου 2020 αύξηση έναντι του στόχου παρατηρήθηκε στις εξής κύριες κατηγορίες εσόδων:
α) Λοιποί φόροι επί παραγωγής κατά 20 εκατ. ευρώ ή 3,4%,
β) Μεταβιβάσεις κατά 246 εκατ. ευρώ ή 18,7%.
Ποιοι φόροι δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα
Μειωμένα έναντι του στόχου την ίδια περίοδο ήταν τα έσοδα στις κάτωθι βασικές κατηγορίες:
α) ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή και στα παράγωγα αυτών κατά 137 εκατ. ευρώ ή 20,9%,
β) ΦΠΑ λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών κατά 339 εκατ. ευρώ ή 6,8 %,
γ) ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων κατά 137 εκατ. ευρώ ή 9,8%,
δ) ΕΦΚ λοιπών προϊόντων κατά 31 εκατ. ευρώ ή 17,9%,
ε) Φόροι με μορφή χαρτοσήμου κατά 19 εκατ. ευρώ ή 27,8%,
στ) Φόροι επί χρηματοοικονομικών και κεφαλαιακών συναλλαγών κατά 29 εκατ. ευρώ ή 20,1%,
ζ) Φόροι ταξινόμησης οχημάτων κατά 30 εκατ. ευρώ ή 32,2%,
η) Λοιποί φόροι επί συγκεκριμένων υπηρεσιών κατά 28 εκατ. ευρώ ή 4,9%,
θ) Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας κατά 55 εκατ. ευρώ ή 12,2% εκ των οποίων: ΕΝΦΙΑ κατά 52 εκατ. ευρώ ή 12%,
ι) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από Φυσικά Πρόσωπα (ΦΠ) κατά 220 εκατ. ευρώ ή 7,3%,
ια) Φόροι κεφαλαίου κατά 23 ή εκατ. ευρώ 29,1%,
ιβ) Λοιποί τρέχοντες φόροι κατά 23 εκατ. ευρώ ή 5,2%,
ιγ) Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών κατά 91 εκατ. ευρώ ή 39,1%,
ιδ) Λοιπά τρέχοντα έσοδα κατά 19 εκατ. ευρώ ή 3,8% εκ των οποίων: επιστροφές δαπανών κατά 18 εκατ. ευρώ ή 14,2%,
ιε) Πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων κατά 313 εκατ. ευρώ ή 99,5%.
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 1,325 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 106 εκατ. ευρώ από το στόχο.
Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 1,267 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 153 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
«Φούσκωσαν» οι δαπάνες
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου – Απριλίου 2020 ανήλθαν στα 18,172 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 1,064 δισ. ευρώ έναντι του στόχου.
Οι κυριότερες αιτίες της εμφανιζόμενης απόκλισης, εξηγεί το ΥΠΟΙΚ, είναι:
α) η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας του COVID-19 ύψους περίπου 720 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων,
β) οι αυξημένες εκροές του ΠΔΕ κατά 658 εκατ. ευρώ κυρίως λόγω του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους (κατά 582 εκατ. ευρώ) και
γ) οι αυξημένες πληρωμές για τόκους κατά 119 εκατ. ευρώ.
Με αντίρροπο χαρακτήρα κινήθηκε η υποεκτέλεση σε άλλες μείζονες κατηγορίες δαπανών, οι οποίες τροφοδοτήθηκαν με ανάλωση μέρους του αποθεματικού.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Απριλίου 2020 παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 κατά 1,175 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω του ΠΔΕ, το οποίο παρουσίασε αυξημένη δαπάνη κατά 922 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Στοιχεία Απριλίου
Ειδικότερα, τον Απρίλιο 2020 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 2,997 δισ. ευρώ μειωμένο κατά 1,188 δισ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο.
Η μείωση αυτή οφείλεται αφενός στο γεγονός ότι τον Μάρτιο 2020 εισπράχτηκε ποσό 779 εκατ. ευρώ (528 εκατ. ευρώ αποτυπώνονται στην κατηγορία «Λοιποί φόροι επί παραγωγής» και 251 εκατ. ευρώ περιλαμβάνονται στην κατηγορία «Μεταβιβάσεις») που αφορά μέρισμα από την Τράπεζα της Ελλάδος και τα έσοδα από ANFAs & SMPs, που είχαν αρχικά εκτιμηθεί ότι θα εισπραχθούν τον Απρίλιο 2020 και αφετέρου στις επιπτώσεις από τα μέτρα για τον COVID-19.
Ειδικότερα και λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω η πραγματική μείωση των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού το μήνα Απρίλιο ανήλθε σε 409 εκατ. ευρώ σε σχέση με το μηνιαίο στόχο και οφείλεται, όπως αναφέρει το υπουργείο Οικονομικών, στη λήψη μέτρων φορολογικής ανακούφισης όπως η αναστολή καταβολής του Φ.Π.Α. και των βεβαιωμένων οφειλών στις επιχειρήσεις που επλήγησαν από τον κορονοϊό, καθώς και η παροχή κινήτρου έκπτωσης 25% εφόσον κατέβαλαν εμπρόθεσμα τις οφειλές τους (ΦΠΑ και βεβαιωμένοι φόροι).
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 3,264 δισ. ευρώ, μειωμένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 1,155 δισ. ευρώ.
Ποιοι φόροι έβαλαν πλάτη στα έσοδα
Οι κυριότερες κατηγορίες εσόδων στις οποίες σημειώθηκε αύξηση έναντι του στόχου τον Απρίλιο 2020, είναι οι κάτωθι:
α) ΕΦΚ καπνικών προϊόντων κατά 10 εκατ. ευρώ,
β) Μεταβιβάσεις κατά 20 εκατ. ευρώ.
Ποιοι φόροι εμφάνισαν υστέρηση
Αντίθετα, μειωμένες έναντι του στόχου ήταν τον Απρίλιο 2020 κυρίως οι εξής κατηγορίες εσόδων:
α) ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή και στα παράγωγα αυτών κατά 72 εκατ. ευρώ,
β) ΦΠΑ λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών κατά 91 εκατ. ευρώ,
γ) ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων κατά 63 εκατ. ευρώ,
δ) ΕΦΚ λοιπών προϊόντων κατά 23 εκατ. ευρώ,
ε) Φόροι με μορφή χαρτοσήμου κατά 14 εκατ. ευρώ,
στ) Φόροι επί χρηματοοικονομικών και κεφαλαιακών συναλλαγών κατά 25 εκατ. ευρώ,
ζ) Φόροι ταξινόμησης οχημάτων κατά 18 εκατ. ευρώ,
η) Λοιποί φόροι επί συγκεκριμένων υπηρεσιών κατά 44 εκατ. ευρώ,
θ) Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας κατά 21 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων: ΕΝΦΙΑ κατά 19 εκατ. ευρώ,
ι) Λοιποί φόροι επί παραγωγής κατά 529 εκατ. ευρώ,
ια) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από Φυσικά Πρόσωπα (ΦΠ) κατά 89 εκατ. ευρώ,
ιβ) Φόροι κεφαλαίου κατά 16 ή εκατ. ευρώ,
ιγ) Λοιποί τρέχοντες φόροι κατά 51 εκατ. ευρώ εκ των οποίων: φόροι οχημάτων κατά 10 εκατ. ευρώ,
ιδ) Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών κατά 47 εκατ. ευρώ,
ιε) Λοιπά τρέχοντα έσοδα κατά 68 εκατ. ευρώ εκ των οποίων: επιστροφές δαπανών κατά 13 εκατ. ευρώ,
Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν σε 361 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 245 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου.
Οι επιστροφές εσόδων του Απριλίου 2020 ανήλθαν σε 267 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 33 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Απριλίου 2020 ανήλθαν στα 5,246 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 1,189 δισ. ευρώ έναντι του στόχου, κυρίως λόγω των προαναφερομένων αιτιών (αποζημίωση ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας του COVID-19 και υπέρβαση στόχου ΠΔΕ).
