Τέλος στην αναμονή αυτών που θέλουν να ταξιδέψουν στα νησιά μπαίνει από αύριο, Δευτέρα 25 Μαΐου, όπου, μια εβδομάδα μετά την Κρήτη, αίρονται οι περιορισμοί των μετακινήσεων -από και προς- και στα υπόλοιπα νησιά της χώρας.
Έτσι, αύριο το λιμάνι του Πειραιά για τη συγκεκριμένη ημέρα έχουν προγραμματιστεί 7 δρομολόγια πλοίων (δύο για Κυκλάδες ένα για Χίο Μυτιλήνη και τέσσερα για την Κρήτη).
Ακόμα, από τη Ραφήνα θα αναχωρήσει ένα πλοίο για τις Κυκλάδες και τρία από το Λαύριο, δύο για Κέα – Κύθνο – Σύρο και ένα για Αγ.Ευστράτιο – Λήμνο – Καβάλα.
Σημειώνεται ότι στα πλοία εφαρμόζεται νέο πρωτόκολλο επιβατών όπου το κάθε πλοίο μπορεί να φιλοξενεί μόνο το 50% των επιβατών, εκτός αν πρόκειται για πλοίο με καμπίνες που το ποσοστό αυτό γίνεται 55%.
Έτσι, από αύριο η χώρα κάνει ένα ακόμα βήμα προς την κανονικότητα, με το συγκεκριμένο μέτρο που αίρεται να φέρνει τη χώρα μας ακόμα πιο κοντά στο κρας τεστ του τουρισμού, που αποτελεί πλέον και το μεγάλο στοίχημα για τη χώρα μας.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι δήμαρχοι, κυρίως των μικρών νησιών, εκφράζουν την αγωνία τους για την τουριστική κίνηση και την πορεία του κοροναϊού.
Τα νησιά «φορούν τα καλά τους» και περιμένουν τους τουρίστες
Κέρκυρα – Λευκάδα – Παξοί
«Μπρος» τις μηχανές έβαλε η ανακοίνωση της άρσης της απαγόρευσης μετακίνησης από και προς τα νησιά, με τους δημάρχους σε Κέρκυρα, Παξούς και Λευκάδα να είναι έτοιμοι για την επανεκκίνηση του τουρισμού.
Στην Κέρκυρα τα συνεργεία του δήμου βρίσκονται σε οργασμό εργασιών. Νυχθημερόν γίνονται παρεμβάσεις για τον καλλωπισμό, τον καθαρισμό και την απολύμανση της πόλης της Κέρκυρας, ενώ συνεχείς είναι οι εργασίες στο οδικό δίκτυο. Δεν είναι λίγες και οι εθελοντικές προσπάθειες πολιτιστικών συλλόγων που ανέλαβαν δράση για τον καθαρισμό των παραλιών, συμβάλλοντας ουσιαστικά στα έργα που γίνονται από την πλευρά των εκάστοτε τριών δήμων του νησιού.
«Τη Δευτέρα η Κέρκυρα ανοίγει και πάλι τις πόρτες της και ταυτόχρονα ανοίγεται και στον υπόλοιπο κόσμο. Όλοι μαζί καταφέραμε να έχουμε ένα πολύ καλό αποτέλεσμα. Η υγειονομική αντιμετώπιση της πανδημίας στην Κέρκυρα ήταν επιτυχής με τη βοήθεια όλων των πολιτών. Με τον ίδιο τρόπο θέλουμε να συνεχίσουμε. Αντί για φόβο προτάσσουμε την ευθύνη και την τήρηση όλων των μέτρων για την προστασία της δημόσιας υγείας. Η επανεκκίνηση του τουρισμού μας είναι απαραίτητη για την επιβίωση των επιχειρήσεων και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας. Είναι το επόμενο στοίχημα. Η ζωή θα συνεχιστεί χωρίς όμως να γίνονται εκπτώσεις σε θέματα δημόσιας υγείας», δήλωσε, μεταξύ άλλων, στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η δήμαρχος Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων νήσων, Μερόπη Υδραίου.
Η ελεύθερη μετακίνηση στα νησιά από τη Δευτέρα προκαλεί όμως και αντικρουόμενα συναισθήματα και αγωνία, στους δημάρχους των νησιών, με το δήμαρχο Παξών να μη κρύβει την απογοήτευσή του για την τουριστική περίοδο «που χάθηκε», όπως ισχυρίζεται, σε αντίθεση με το δήμαρχο Λευκάδας που είναι πολύ αισιόδοξος και στρέφει τις ελπίδες οικονομικής ανάκαμψης του νησιού στον εσωτερικό τουρισμό.
«Η ελεύθερη μετακίνηση στα νησιά σημαίνει για τους Παξούς «ακροβασία»», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος Σπύρος Βλαχόπουλος.
«Πρέπει να ισορροπήσουμε ανάμεσα στην αγωνία για τον περιορισμό του ιού και την ανάγκη να διασφαλίσουμε μέρος του εισοδήματος από την τουριστική σεζόν η οποία κατά τα 2/3 έχει χαθεί. Την ίδια ώρα δεν έχουν επιδοτηθεί ακόμη τα ακτοπλοϊκά δρομολόγια Ηγουμενίτσας Παξών και τα δύο δρομολόγια που εκτελούνται επί της παρούσης την εβδομάδα δεν επαρκούν. Θα πρέπει να έχουμε τουλάχιστον ένα δρομολόγιο την ημέρα από την Ηγουμενίτσα» επισημαίνει ο κ. Βλαχόπουλος.
Όσον αφορά τα μέτρα προφύλαξης που πάρθηκαν στο νησί με αφορμή την επιδημία του κορονοϊού, φέρεται πως κατάφεραν να το κρατήσουν μακριά από την επιδημία, καθώς δεν επιβεβαιώθηκε κανένα κρούσμα.
Απόλυτα αισιόδοξος για την πορεία της τουριστικής σεζόν, μετά την ελεύθερη μετακίνηση στα νησιά, εμφανίζεται ο δήμαρχος Λευκάδας, Χαράλαμπος Καλός, που «επενδύει», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, στον εσωτερικό τουρισμό.
«Η Λευκάδα θα σταθεί με αξιώσεις φέτος στον τουριστικό χάρτη. Η σύνδεσή μας οδικά με την ηπειρωτική Ελλάδα, μας δίνει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, έναντι των υπολοίπων νησιών του Ιονίου, με τις ακυρώσεις από τον εγχώριο τουρισμό να είναι ελάχιστες για τους θερινούς μήνες» επισημαίνει ο δήμαρχος Λευκάδας.
Αναφορικά με τους τουρίστες από το εξωτερικό υπάρχει, όπως εξηγεί ο κ. Καλός «συγκρατημένη αισιοδοξία», αφού όλα εξαρτώνται από το χρονοδιάγραμμα των πτήσεων που θα ξεκινήσουν.
Όσον αφορά τα μέτρα προστασίας που έχουν ήδη ληφθεί, ο δήμαρχος τονίζει πως «θα τηρηθούν από όλους τους επαγγελματίες οι οδηγίες του ΕΟΔΥ, όπως και τηρήθηκαν μέχρι και σήμερα κρατώντας το νησί σε κλίμακα χαμηλού ρίσκου επικινδυνότητας».
Ζάκυνθος – Κεφαλονιά
«Ανάσα» για τις τοπικές οικονομίες είναι το άνοιγμα των δρομολογίων προς τα νησιά του Ιονίου από την Ηπειρωτική χώρα, με τους επιχειρηματίες των νησιών να είναι έτοιμοι να υποδεχθούν, επισκέπτες από ολόκληρη την Ελλάδα.
Μέχρι στιγμής τα δρομολόγια από Κυλλήνη προς Ζάκυνθο και Κεφαλονιά, παραμένουν δύο ημερησίως, λόγω της πολύ χαμηλής ζήτησης των εισιτηρίων, εξαιτίας της καραντίνας. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της ακτοπλοϊκή εταιρείας Levante Ferries, Γιάννη Πλαρινό, «τα δρομολόγια αναμένεται να αυξηθούν σταδιακά από την 1η Ιουνίου, λαμβάνοντας πάντα όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας των επιβατών μας, τηρώντας όλους τους κανόνες υγιεινής στα πλοία μας».
Για το θέμα των ελεύθερων μετακινήσεων προς την Ζάκυνθο, μίλησε στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, ο δήμαρχος του νησιού, Νικήτας Αρετάκης, ο οποίος δήλωσε ότι «στο κομμάτι της οικονομίας οι ελεύθερες μετακινήσεις είναι πολύ σημαντικές καθώς είμαστε ένα νησί που ζούμε από τον τουρισμό αλλά θα πρέπει να γίνονται πολύ προσεκτικοί έλεγχοι στους επισκέπτες και να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας που ορίζει το υπουργείο Υγείας. Στην Ζάκυνθο, τα πήγαμε περίφημα με τον κορονοιό παρά τα αρχικά κρούσματα που είχαμε στο νησί. Οι πολίτες συμμορφώθηκαν πλήρως με τις οδηγίες και έτσι δεν είχαμε παραπάνω κρούσματα και θανάτους».
Όσο αφορά το άλλο νησί του Ιονίου την Κεφαλονιά, στο ΑΠΕ – ΜΠΕ μίλησε ο δήμαρχος Αργοστολίου, Θεόφιλος Μιχαλάτος, επισημαίνοντας ότι «είναι πολύ σημαντικό να ανοίξουν και πάλι τα δρομολόγια και να έχουμε περισσότερες αφίξεις προς τα λιμάνια του νησιού. Είμαστε ένα νησί που το 70% του ΑΕΠ μας προέρχεται από τον τουρισμό, πρέπει να γίνει επανεκκίνηση στην οικονομία και το τουρισμό γιατί αλλιώς θα έχουμε πολύ δύσκολο χειμώνα μπροστά μας αλλά πάντα με γνώμονα τις οδηγίες του ΕΟΔΥ».
Δωδεκάνησα
Την ανάγκη να θωρακιστούν υγειονομικά τα νησιά για να αντιμετωπίσουν τυχόν κρούσματα, εκφράζουν οι κάτοικοι των νησιών της Δωδεκανήσου με αφορμή το γεγονός ότι από την Δευτέρα επιτρέπονται πλέον οι μετακινήσεις στα νησιά που ήταν απαγορευμένες το τελευταίο χρονικό διάστημα. Πιο επιφυλακτικοί είναι οι κάτοικοι των μικρών νησιών, που κατάφεραν να παραμείνουν αλώβητα από τον κορονοϊό, ενώ οι κάτοικοι των μεγαλυτέρων νησιών ευελπιστούν ότι από την Δευτέρα θα γίνει ένα βήμα προς την επανεκκίνηση του τουρισμού, που αποτελεί την κινητήρια δύναμη των τοπικών οικονομιών .
«Νομίζω ότι θα πρέπει να γίνει σταδιακό άνοιγμα των νησιών με αυστηρή εφαρμογή των υγειονομικών πρωτοκόλλων και θωράκιση των νησιών» δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος Χάλκης, Άγγελος Φραγκάκης τονίζοντας ότι και η τοπική κοινωνία είναι «διχασμένη».
Από την μια πρέπει να επιτραπούν οι μετακινήσεις για να μπορεί να δουλέψει ο κόσμος και από την άλλη θα πρέπει να προστατευτούν οι κάτοικοι των νησιών, η πλειοψηφία των οποίων ανήκει στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, αναφέρει ο δήμαρχος Χάλκης.
Παρόμοιες απόψεις εκφράζουν οι κάτοικοι των περισσοτέρων νησιών της Δωδεκανήσου που θεωρούν πάντως ότι θα πρέπει να επιτραπούν οι μετακινήσεις προς και από στα νησιά χωρίς να παραμερίζονται τα απαιτούμενα μέτρα προστασίας.
Για το ίδιο ζήτημα, επιστολή προς τον υπουργό Ναυτιλίας Γιάννη Πλακιωτάκη απέστειλε ο δήμαρχος Σύμης Λευτέρης Παπακαλοδούκας, καταθέτοντας την πρότασή του για την τόνωση της τουριστικής κίνησης τους καλοκαιρινούς μήνες στα μικρά νησιά, αφού ο πήχης για την φετινή σεζόν έχει κατέβει αισθητά εξαιτίας του κορονοϊού.
Ο κ. Παπακαλοδούκας ζητά στην πράξη την μείωση των ακτοπλοϊκών εισιτήριων κατά 50% για τα νησιά της άγονης γραμμής, καθώς θεωρεί ότι με αυτό τον τρόπο δίνεται σημαντικό κίνητρο στους εν δυνάμει επισκέπτες από την υπόλοιπη Ελλάδα, βοηθώντας στην πράξη την τόνωση του εσωτερικού τουρισμού, της τοπικής οικονομίας και όχι μόνο.
«Κάτι τέτοιο θα δώσει το έναυσμα σε πολλούς να ταξιδέψουν στα νησιά μας, μιας και το κίνητρο θα είναι πολύ ελκυστικό. Για παράδειγμα, αν κάποιος πρέπει να ταξιδέψει με πλοίο από Πειραιά – Σύμη – Πειραιά, αντί του ποσού των 120 ευρώ που στοιχίζει περίπου το εισιτήριο, θα πληρώσει 60 ευρώ. Φανταστείτε ότι το κόστος μειώνεται ακόμη περισσότερο, όταν ταξιδεύουν οικογένειες.» αναφέρει χαρακτηριστικά ο δήμαρχος Σύμης.
Την άμεση, πλήρη στελέχωση και λειτουργία Μονάδας Αυξημένης Φροντίδας (Μ.Α.Φ.) στο Νοσοκομείο Κω, ζητάει από την πλευρά του ο δήμαρχος Θεοδόσης Νικηταράς από τον υπουργό Υγείας Βασίλη Κικίλια, με στόχο την υγειονομική θωράκιση της Κω και την ασφαλή επανεκκίνηση της τουριστικής οικονομίας.
Ενημερώνει μάλιστα ότι ο δήμος Κω προτίθεται να καλύψει για δύο χρόνια το κόστος μισθοδοσίας του προσωπικού που θα προσληφθεί για τη λειτουργία της Μονάδας Αυξημένης Φροντίδας.
«Οι πολίτες έμειναν σπίτι πειθαρχώντας στους νόμους και στις οδηγίες της Πολιτείας. Τώρα απαιτούν από όλους μας, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μας, να επιτελέσουμε το καθήκον μας και να προστατεύσουμε αποτελεσματικά τη δημόσια υγεία και το τουριστικό θαύμα της Κω, που έχτισαν με τους κόπους μιας ζωής.» αναφέρει μεταξύ άλλων στην επιστολή του στον υπουργό Υγείας ο δήμαρχος Κω.
Σποράδες
Την αισιοδοξία τους ότι η τουριστική χρονιά δεν θα χαθεί, αλλά με συντονισμένες προσπάθειες όλων, θα αφήσει ένα θετικό πρόσημο, οι άρχοντες της τοπικής αυτοδιοίκησης στις Σποράδες, μαζί με τους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στα νησιά, ξεκινούν από την Δευτέρα τη δική τους μάχη, αλλά σε αχαρτογράφητα νησιά.
Ξενοδόχοι, εστιάτορες και εν γένει επαγγελματίες, μαζί με τους δήμους, περιμένουν από αύριο Δευτέρα, 25 Μαίου, το «άνοιγμα» των νησιών, την ελεύθερη μετακίνηση και την εμφάνιση των πρώτων «μη ντόπιων» στα νησιά τους.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ οι δήμαρχοι Σκιάθου Θοδωρής Τζούμας, Σκοπέλου Σταμάτης Περίσσης και Αλοννήσου Πέτρος Βαφίνης με κοινό βηματισμό προετοιμάζονται να «κολυμπήσουν στα βαθιά» και είναι αποφασισμένοι να διαθέσουν χρήματα για ιατρικό εξοπλισμό, για ενεργοποίηση αντιμετώπισης ακόμη και έκτακτων περιστατικών, αγορά της ειδικής κάψουλας που θα μπορεί να μεταφέρει τον κάθε ασθενή με covid-19 στα μεγάλα νοσοκομεία του Βόλου ή της Λάρισας και φυσικά την τήρηση κάθε αναγκαίου, αλλά και ασφαλούς μέτρου, για την αποφυγή κρουσμάτων από κορονοιό.
Οι πληρότητες των πλοίων από το λιμάνι του Βόλου, το πρώτο διάστημα θα είναι στο 50%,αλλά στη συνέχεια θα αυξηθούν αν όλα πάνε καλά και στη συνέχεια θα αυξηθούν και τα δρομολόγια από τον Βόλο. Καθοριστικό όλων όμως θα είναι και το άνοιγμα του αεροδρομίου της Σκιάθου «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης» για απ’ ευθείας πτήσεις από το εξωτερικό που θα προέρχονται από ασφαλείς επιδημιολογικά χώρες.
Το «πράσινο φως» αναμένουν και οι ξενοδόχοι που ήδη ετοιμάζονται για το σταδιακό άνοιγμα των μεγάλων και μικρών μονάδων, με τα μηνύματα να είναι αισιόδοξα αφού αρκετά καταστήματα έχουν ανοίξει στην Σκιάθο στον πεζόδρομο της Παπαδιαμάντη για να δώσουν τον πρώτο καλοκαιρινό τόνο στην ναυαρχίδα του τουριστικού προϊόντος στις Σποράδες.
Οι δήμαρχοι Σκιάθου και Σκοπέλου, τόνισαν ότι οι παραλίες στις Κουκουναριές και στα Μάραθα-Σκιάθος Παλλάς στην Σκιάθο, αλλά και στην Αντρίνα της Σκοπέλου κατάφεραν και φέτος να πάρουν την γαλάζια σημαία και περιμένουν τον κόσμο για να απολαύσει το μοναδικό ελληνικό καλοκαίρι στις περίφημες παραλίες των νησιών.
Βόρειο Αιγαίο
«Αποκατάσταση της τάξης των πραγμάτων που τόσο διαταράχθηκε από τα μέτρα κατά της πανδημίας» χαρακτηρίζει την απελευθέρωση των ακτοπλοϊκών μετακινήσεων από και προς τα νησιά από την ερχόμενη Δευτέρα 25 Μαΐου ο περιφερειάρχης βορείου Αιγαίου Κώστας Μουντζούρης.
Όπως τονίζει «στη ουσία πρόκειται για αποκατάσταση της εδαφικής συνέχειας της χώρας, γεγονός που επαναφέρει την ομαλή ροή ανθρώπων και προϊόντων».
Ο Παναγιώτης Χατζηκυριάκος, πρόεδρος της Ένωσης τουριστικών, ταξιδιωτικών και ναυτικών πρακτόρων Λέσβου σημειώνει ότι τα αποτελέσματα της απελευθέρωσης των ακτοπλοϊκών μετακινήσεων «θα κριθεί από το πώς θα λειτουργήσουν σε σχέση με αυτή οι κοινωνίες. Ακόμα, σημειώνει, ότι όλοι ψάχνουμε να βρούμε τα πατήματα μας μετά από την κρίση που προκάλεσε η πανδημία. Αυτό θα κρίνει και αν θα αυξηθούν τα δρομολόγια που συνδέουν τη Λέσβο και τη Χίο με την ηπειρωτική Ελλάδα και τα οποία παραμένουν καθηλωμένα στα τρία την εβδομάδα με δυνατότητα μεταφοράς του 50% των πρωτοκόλλων μεταφοράς. Και φυσικά η ηλικία και ότι αυτή συνεπάγεται, των πλοίων που εξυπηρετούν τη γραμμή, θα κρίνει και τη συμβολή της απελευθέρωσης των ακτοπλοϊκών μετακινήσεων στην κανονικότητα με προοπτική την ανάπτυξη».
«Ανάσα για τα νησιά» χαρακτηρίζει το γεγονός ο κεντρικός ναυτιλιακός πράκτορας της Χίου Θόδωρος Μιχαλάκης. «Ευελπιστούμε σταδιακά να ξεπεραστούν τα όποια ζητήματα έχουν προκύψει και να επανέλθουμε στην κανονικότητα μας» τονίζει.
Τέλος ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Λέσβου Δημήτρης Βατής, κάλεσε με αφορμή την απελευθέρωση των ακτοπλοϊκών μετακινήσεων «τους νησιώτες να στηρίξουν φέτος τα διπλανά τους γειτονιά νησιά» ενώ όπως σημείωσε «η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί και πρέπει να βοηθήσει στην ενδονησιωτική προβολή».
Πυρετώδης προετοιμασίες και για το άνοιγμα της εστίασης
Ανοίγουν από τη Δευτέρα 25 Μαΐου τα καταστήματα εστίασης με τους καταστηματάρχες να προετοιμάζονται πυρετωδώς προκειμένου τηρηθούν ευλαβικά τα υγειονομικά πρωτόκολλα.
Μάσκες, αντισηπτικά και αποστάσεις συνθέτουν την επιστροφή στη νέα κανονικότητα.
Οι επιχειρηματίες του κλάδου προετοιμάζονται για να υποδεχθούν και πάλι τους πελάτες, φοβούνται, ωστόσο, ότι στο περιβάλλον των περιορισμών που είναι υποχρεωμένοι να κινηθούν, θα δουν τα έσοδά τους να μειώνονται αισθητά.
Μετρούν, καθαρίζουν, απολυμαίνουν.Οι προετοιμασίες για το άνοιγμα καφέ, μπαρ και εστιατορίων βρίσκονται στο κόκκινο.
Οι προμήθειες φτάνουν, τα ποτήρια γυαλίζουν και οι καρέκλες μπαίνουν στις θέσεις τους… με ευλαβική προσοχή.
Το προσωπικό φροντίζει να είναι όλα στην εντέλεια και οι ιδιοκτήτες ελπίζουν να βγάλουν κάτι από τα σπασμένα.
Οι επαγγελματίες του κλάδου ελπίζουν να δουν τα μαγαζιά τους γεμάτα, αν και εκτιμούν ότι 1 στις 7 επιχειρήσεις δεν θα αντέξουν και θα οδηγηθούν σε λουκέτο.
Συγκεκριμένα, στα μπαρ, στα καφέ, στα εστιατόρια και τα ταχυφαγεία θα επιτρέπεται ένας πελάτης ανά 2 τ.μ., ενώ σε κάθε τραπέζι θα κάθονται έως έξι άτομα, εκτός αν πρόκειται για περίπτωση οικογένειας με ανήλικα τέκνα.
Ο οδηγός του ΕΦΕΤ
Ο ΕΦΕΤ εξέδωσε οδηγό που στοχεύει στην παροχή απλών και πρακτικών οδηγιών προσαρμογής των καταστημάτων στη νέα πραγματικότητα που έχει δημιουργηθεί.
Σε αυτόν περιλαμβάνονται οδηγίες για το πώς θα παραλαμβάνονται οι ύλες και πώς θα αποθηκεύονται τα τρόφιμα καθώς και όλα όσα αφορούν το προσωπικό.
Παράλληλα ζητείται να διαμορφωθεί πρόγραμμα σταδιακής προσέλευσης και αποχώρησης των εργαζομένων.
Από τον οδηγό του ΕΦΕΤ για την εστίαση προκύπτουν τα εξής 10 βασικά σημεία που πρέπει να προσέχουν οι πελάτες:
– Οι εργαζόμενοι με συμπτώματα πρέπει, με ευθύνη της εργοδοσίας, να απέχουν από τα καθήκοντά τους.
– Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούνται σκάλες, όπου υπάρχουν, αντί των ασανσέρ.
-Να τηρούνται οι αποστάσεις στα τραπεζοκαθίσματα, όπως ορίζεται από τον νέο κανονισμό για την εστίαση
– Να προτιμώνται οι ανέπαφες συναλλαγές με κάρτα, αντί μετρητών
– Το POS πρέπει να απολυμαίνεται τακτικά, όπως και ο χώρος γύρω από το ταμείο. Πρέπει να υπάρχει αντισηπτικό στη θέση του ταμία και ένα δεύτερο αντισηπτικό στη θέση του πελάτη
– Το κατάστημα εστίασης δεν πρέπει να επιτρέπει σχηματισμό ουράς. Η σύσταση του ΕΦΕΤ είναι να υπάρχει οριοθέτηση αποστάσεων με σημάνσεις
– Ο ΕΦΕΤ συστήνει στα καταστήματα εστίασης να αερίζονται επαρκώς. Για επιπλέον προστασία ο ΕΦΕΤ προτείνει χρήση νιπτήρων με ανέπαφες μπαταρίες (ποδοκινητές, φωτοκύτταρο κ.λπ)
-Το κατάστημα εστίασης οφείλει να έχει επαρκή αναλώσιμα καθαρισμού στην τουαλέτα (σαπούνια ή και αντισηπτικά)
– Η οδηγία του ΕΦΕΤ για το προσωπικό των καταστημάτων εστίασης είναι να απολυμαίνονται οι δίσκοι των σερβιτόρων καθώς και οι κατάλογοι. Επιπλέον, πρέπει να απολυμαίνονται και οι χώροι παραλαβής (take away)
– Σύμφωνα με τον ΕΦΕΤ, το προσωπικό και οι διανομείς πρέπει να φορούν μάσκα και γάντια