Το «φάντασμα του αυριανισμού» και το «αντιδεξιό μέτωπο»

Η εσωκομματική κατάσταση στον ΣΥΡΙΖΑ υπενθυμίζει το πολύχρωμο μωσαϊκό του κόμματος. Ταυτόχρονα, όμως, αναδεικνύει τις αντιθέσεις που υπάρχουν στον χώρο. Η περίοδος της πανδημίας και η καραντίνα μπορεί να επέδρασαν για να πέσουν οι τόνοι, αλλά τις τελευταίες ημέρες η ένταση περισσεύει. Στην επιφάνεια βγαίνουν προβλήματα που πρέπει να λύσει άμεσα ο Αλέξης Τσίπρας στην προσπάθειά του να μετασχηματίσει τον ΣΥΡΙΖΑ – και κυρίως να τον κάνει ελκυστικό για μετριοπαθείς, κεντρογενείς και κεντροαριστερούς ψηφοφόρους. Τα όσα εξελίσσονται τις τελευταίες ημέρες με φόντο τον γραμματέα του κόμματος Πάνο Σκουρλέτη, τις επιθέσεις που δέχθηκε, αλλά και την αντεπίθεσή του με την αναφορά ότι ο ίδιος έχει «αντισώματα στην υπόθεση του «αυριανισμού» και του «νεοαυριανισμού», ανέδειξαν τις αντιθέσεις που ήταν υπαρκτές και κρύφτηκαν κάτω από το χαλί την περίοδο των περιοριστικών μέτρων. Σιγά-σιγά αρχίζουν όμως και πάλι να καταγράφονται οι ιδεολογικοπολιτικές αντιθέσεις και οι προσωπικοί ανταγωνισμοί για τη νομή της κομματικής εξουσίας.

Προσωπικές διαφορές

Παράλληλα, φωτίζονται οι προσωπικές διαφορές που παίζουν τον ρόλο τους. Αυτές είναι που πρέπει να αντιμετωπίσει άμεσα ο κ. Τσίπρας για να προχωρήσει στην εφαρμογή του σχεδίου του, ώστε ο ΣΥΡΙΖΑ να παίξει τον ρόλο του μεγάλου προοδευτικού πόλου. Εξάλλου, αυτό ήταν και το πνεύμα της ομόφωνης απόφασης της πρόσφατης συνεδρίασης του κοινού οργάνου ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία. Και το ερώτημα που τίθεται από πολλές πλευρές και εσωτερικά στο κόμμα είναι: Κατά πόσο μπορεί να προχωρήσει αυτό το σχέδιο που δεν το είχαν δει με καλό μάτι οι διάφορες πλευρές, με βασική την τάση των «53+»;

Αλλάζουν οι συσχετισμοί

Πλέον όμως και οι εσωτερικοί συσχετισμοί αλλάζουν. Διαμορφώνουν δε ένα ευρύτερο τοπίο που δείχνει ότι η επόμενη μέρα στον ΣΥΡΙΖΑ θα έχει ενδιαφέρον για το πώς θα εξελιχθεί το εσωτερικό παιχνίδι εξουσίας, στο οποίο ο κ. Τσίπρας έχει ακόμα τον κεντρικό ρόλο και ως βασικός παίκτης όλα περιστρέφονται γύρω από αυτόν. Για τον ίδιο, όπως λένε κεντρικά στελέχη τόσο του ΣΥΡΙΖΑ όσο και της Προοδευτικής Συμμαχίας που τον στήριξαν με θέρμη μετά την εμφάνιση της πρωτοβουλίας «Γέφυρα» με αιχμή τη Συμφωνία των Πρεσπών, είναι η ώρα των αποφάσεων. Οι εσωκομματικές ομάδες ανασυντάσσονται στα ενδότερα του κόμματος και η καθεμία προσπαθεί να στείλει τα μηνύματά της.

Στο τραπέζι του Πολάκη

Η σύναξη στο σπίτι του Παύλου Πολάκη το προπερασμένο Σάββατο έστειλε πολιτικά μηνύματα – όχι τόσο γιατί συγκεντρώθηκαν κάποια πολιτικά στελέχη να γιορτάσουν τα γενέθλιά του, αλλά επειδή η επιλογή να δημοσιοποιηθούν φωτογραφίες από το «εορταστικό τσιμπούσι» είχαν σαφή στόχευση. «Είμαστε εδώ!» ήταν ουσιαστικά το μήνυμα της παρέας, η οποία απαρτιζόταν εκτός από τον Παύλο Πολάκη και από τους Νίκο Παππά, Χρήστο Σπίρτζη και Ρένα Δούρου, καθώς και τον ιδιοκτήτη της εφημερίδας «Documento» Κώστα Βαξεβάνη, που είναι σε σύγκρουση με τον Πάνο Σκουρλέτη. Η σύνθεση λέει πολλά, όχι τόσο για το εάν συμφωνούν ή όχι με την κριτική που ασκεί ο κ. Βαξεβάνης σε στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ή για την άκρως επιθετική τακτική του Π. Πολάκη, κάτι που φαίνεται ότι ισχύει, αλλά κυρίως για τα μελλούμενα και κυρίως σε μια εποχή όπου ο κ. Παππάς (έχει συμμαχήσει με τους «πασοκογενείς», όπως ο Θάνος Μωραΐτης κ.ά.) βρίσκεται πάλι με διευρυμένο ρόλο δίπλα στον κ. Τσίπρα, ο οποίος αποφάσισε να τον έχει μαζί του όταν πήγε να καταθέσει στεφάνι στη Marfin.

Η θέση του γραμματέα

Η σημειολογία της φωτογραφίας, σε μια χρονική στιγμή που ο Πάνος Σκουρλέτης δεχόταν επιθέσεις από προεδρικούς με διάφορους τρόπους, από μέσα ενημέρωσης αλλά και από μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι με τις δηλώσεις τροφοδοτεί την εσωστρέφεια, δεν πέρασε απαρατήρητη. Ο κ. Σκουρλέτης ήταν στο εσωκομματικό στόχαστρο εδώ και μήνες, ενώ ήταν πολλές οι αναφορές σε μέσα ενημέρωσης ότι εγκαταλείπει τη θέση του γραμματέα, με βάση τα όσα έλεγαν στελέχη της προεδρικής τάσης, αν και ο Αλέξης Τσίπρας ποτέ δεν είχε μιλήσει για αυτό. Η μετάθεση της ημερομηνίας διεξαγωγής του συνεδρίου τον κράτησε στη θέση του, παρά το γεγονός ότι πολλοί προεξοφλούσαν την αντικατάστασή του. Τα ονόματα που μπήκαν και παραμένουν στο τραπέζι ήταν οι Νάσος Ηλιόπουλος (είναι διστακτικός, αν και θεωρείται εξαιρετική επιλογή), Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου (μετριοπαθής, σοβαρή και κάνει τη «γέφυρα» με τους «πασοκογενείς») και Ρένα Δούρου, η οποία έχει τη στήριξη της βασικής τάσης των «προεδρικών».  Η παρουσία της κυρίας Δούρου στο εορταστικό τραπέζι του κ. Πολάκη, όπου βρέθηκε και ο κ. Παππάς ο οποίος έχει λόγο στις αποφάσεις του Αλέξη Τσίπρα, σηματοδοτεί πολλά για το τι συζητείται σχετικά με τη θέση του γραμματέα.

Θα εξελιχθεί σε κάτι άλλο αυτή η υποστήριξη; Αυτό θα φανεί στην πορεία και στο πεδίο της πολιτικής συζήτησης για τις συμμαχίες του ΣΥΡΙΖΑ την επόμενη περίοδο, επί τη βάσει που έθεσε το στέλεχος του ΚΙΝΑΛ, ο πρώην υπουργός Δημήτρης Ρέππας. Πολλοί είδαν με ενδιαφέρον την πρόταση Ρέππα, ενός σημαίνοντος προσώπου με ειδικό βάρος, με ό,τι αυτό σημαίνει και για την παπανδρεϊκή τάση. Ισχυρίζονται ότι πλέον πρέπει να μπει – κατά τη φράση του Ανδρέα Παπανδρέου – στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας το «αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο» και να συγκροτηθεί ένα αντιδεξιό μέτωπο. Ηδη ο Νίκος Μπίστης, που συμμετέχει ως Προοδευτική Συμμαχία στα όργανα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, σημειώνει ότι «δίνει αφορμή για γόνιμο προβληματισμό για το παρελθόν με το βλέμμα στις απαιτήσεις του μέλλοντος».

Το φαινόμενο του «αυριανισμού»

Το ενδιαφέρον εσωκομματικά είναι ότι ο Π. Σκουρλέτης στηρίχθηκε σε αυτό το ζήτημα από πρόσωπα που προέρχονται από την Κεντροαριστερά τα οποία είχαν πάγια, όπως λένε, σταθερή καταδικαστική άποψη κατά των φαινομένων «αυριανισμού» και «νεοαυριανισμού». Ο κ. Σκουρλέτης στηρίζεται από τα ιστορικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ Νίκο Βούτση και Νίκο Φίλη, αλλά και από σημαντικό τμήμα της τάσης των «53+», αν και πολλά μέλη της είναι πιο αποστασιοποιημένα. Ο άτυπος επικεφαλής των «53+» Ευκλείδης Τσακαλώτος είναι, όπως λέγεται, αρκετά… προεδρικός εσχάτως, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ακυρώνεται η αυτόνομη και σημαντική παρουσία του. Ο ίδιος στηρίζει αρκετά στο εσωκομματικό παιχνίδι την Εφη Αχτσιόγλου, που κάνει αισθητή την παρουσία της με συχνές παρεμβάσεις στα μέσα ενημέρωσης, φιλοτεχνώντας ένα πιο δυναμικό και σύγχρονο αριστερό προφίλ με ισχυρή πολιτικότητα και τεχνοκρατικά στοιχεία.

Το «Αριστερό Δίκτυο»

Σε αυτό το παιχνίδι έχει ενδιαφέρον και η κινητικότητα που επιδεικνύει μια άλλη τάση, το «Αριστερό Δίκτυο», που δημιουργήθηκε πριν από την πανδημία με τη συμμετοχή του Δημήτρη Τζανακόπουλου, ο οποίος παραμένει σταθερός συνομιλητής του Αλέξη Τσίπρα, του Δημήτρη Βίτσα, του Κώστα Πουλάκη (έχει κεντρικό ρόλο στο Ινστιτούτο «Νίκος Πουλαντζάς») κ.ά.