Ο δρόμος για την ανάκαμψη της οικονομίας από τον COVID-19 μπορεί να θεμελιωθεί και σε πράσινες… βάσεις. Μάλιστα, η καθαρή ενέργεια από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) αποτελεί ένα από τα προαπαιτούμενα για να μην επιστρέψουμε την επόμενη μέρα σε στρεβλώσεις περιβαλλοντικές, που σε μεγάλο βαθμό οδήγησαν και στην υγειονομική κρίση, με τις σημερινές δραματικές οικονομικές προεκτάσεις.
Το αναγκαστικό… πείραμα που έγινε κατά τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων της καραντίνας σε όλη την Ευρώπη κατέδειξε ότι η «πράσινη» ενέργεια θα μπορούσε να λειτουργήσει ως «πυλώνας» του ενεργειακού συστήματος.
Ακόμα και στην Ελλάδα, όπου οι επενδύσεις σε ΑΠΕ δεν έχουν προσεγγίσει εκείνες των βορειοευρωπαϊκών χωρών, τον Απρίλιο τα αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα κάλυψαν το 36% της ηλεκτρικής κατανάλωσης και μαζί με τις υδροηλεκτρικές μονάδες το 41%.
Υπήρχαν ημέρες που, κατά τη διάρκεια των βραδινών ωρών, η διείσδυση της αιολικής ενέργειας ξεπερνούσε το 60%, με την παραγωγή της να δίνει σταθερά 2 GW (γιγαβάτ), όταν η συνολική ενεργειακή ζήτηση ήταν στα 3 GW. Οσο για τον ρυπογόνο λιγνίτη, ο SARS-CoV-2 πίεσε για πρόωρη απολιγνιτοποίηση, αφού η συνεισφορά του κάρβουνου στο ενεργειακό μείγμα της Ελλάδας έπεσε τον Μάρτιο στο 9% και τον Απρίλιο στο 3%. Στα νέα δεδομένα οδήγησε η μειωμένη ενεργειακή ζήτηση (εξαιτίας του «Μένουμε Σπίτι» και του lockdown) αλλά και η κατάρρευση των τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου, που έφεραν ανατροπές στις τιμές της χονδρεμπορικής ρεύματος. Η μέση τιμή τον Απρίλιο έφτασε τα 28,51 ευρώ/MWh, μειωμένη κατά 35% σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα και κατά 54% σε σχέση με τον Απρίλιο του 2019. Οπως αναφέρουν χαρακτηριστικά στελέχη της αγοράς, η νέα κρίση δίνει μια ευκαιρία επαναπροσδιορισμού του ενεργειακού τομέα. Οι επενδυτές εξακολουθούν να βλέπουν στην – πλούσια σε ήλιο και άνεμο – Ελλάδα ένα παράθυρο ευκαιρίας. Είναι αξιοσημείωτο ότι στον τελευταίο διαγωνισμό ΑΠΕ που «έτρεξε» η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) στις 2 Απριλίου, εντός των ημερών της πανδημίας, δύο μεγάλα έργα «χτύπησαν» πολύ χαμηλές τιμές (τα έργα κατοχυρώνονται σε όσους προσφέρουν τη χαμηλότερη τιμή ανά παραγόμενη μεγαβατώρα).
Ιστορικά χαμηλή τιμή
Το ένα, 153 MW (μεγαβάτ), κλείδωσε στα 55 ευρώ/μεγαβατώρα από την κοινοπραξία της αμερικανικής Quantum Energy και της ελληνικών συμφερόντων ENTEKA. Το συγκεκριμένο έργο «κουμπώνει» με τα 135 MW που είχε κατοχυρώσει το ίδιο επενδυτικό σχήμα στον προηγούμενο διαγωνισμό του Δεκεμβρίου, με στόχο τη δημιουργία του μεγαλύτερου αιολικού πάρκου της Ελλάδας στο Βέρμιο.
Στον διαγωνισμό του Απριλίου εξασφάλισε ιστορικά χαμηλή τιμή (49,11 ευρώ ανά MW) και η ΔΕΗ Ανανεώσιμες για το φωτοβολταϊκό πάρκο των 200 MW στην Κοζάνη, για το οποίο έχει προκηρυχθεί διαγωνισμός, με προθεσμία υποβολής προσφορών έως τις 28 του μηνός. Δεν είναι τυχαίο ότι ο επικεφαλής της επιχείρησης κ. Γιώργος Στάσσης στη διαδικτυακή συζήτηση που διοργανώθηκε προ ημερών από το Φόρουμ των Δελφών, ανέφερε ότι η κρίση επιβεβαίωσε την ορθότητα της στρατηγικής απολιγνιτοποίησης. H εταιρεία επίσης δρομολογεί έργα ΑΠΕ 2 GW στα ορυχεία της Κοζάνης, τα οποία σχεδιάζει να αναπτύξει σε συνεργασία με τη γερμανική RWE, βρίσκεται σε συζητήσεις με μεγάλο ενεργειακό όμιλο για την ανάπτυξη μεγάλου αιολικού πάρκου 100 MW, ενώ εμφανίζεται αποφασισμένη να… ξεπαγώσει τα project για την εκμετάλλευση των γεωθερμικών πεδίων σε Λέσβο, Μήλο – Κίμωλο – Πολύαιγο, Νίσυρο και Μέθανα.
Η Ευρώπη ενέκρινε 9 μεγάλα έργα για την Ελλάδα
Η στροφή του ενεργειακού τομέα προς τις στοχαστικές ΑΠΕ επιβάλλει επενδύσεις στην αποθήκευση ενέργειας. Ωστόσο, η χώρα δεν έχει ακόμη το απαραίτητο θεσμικό πλαίσιο, με συνέπεια ώριμες επενδύσεις να παραμένουν στον «πάγο» εδώ και χρόνια, όπως το έργο αντλησιοταμίευσης στην Αμφιλοχία, αλλά και ο υβριδικός σταθμός Αμαρίου στην Κρήτη, που συνδυάζει ΑΠΕ με αποθήκευση μέσω αντλησιοταμίευσης, δύο επενδύσεις προϋπολογισμού 800 εκατ. ευρώ της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή.
Το έργο του Αμαρίου ήδη περιλαμβάνεται στα ευρωπαϊκά Εργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI), ενώ της Αμφιλοχίας πέρασε πρόσφατα στην επόμενη φάση αξιολόγησης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού των Διαχειριστών Συστημάτων Ηλεκτρικής Ενέργειας (ENTSO-E), μαζί με άλλο ένα ελληνικό έργο αποθήκευσης της εταιρείας Eunice, το οποίο εμφανίζεται για πρώτη φορά στο… προσκήνιο. Αφορά την εγκατάσταση μπαταριών ιόντων λιθίου στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, στην Πτολεμαΐδα, ισχύος 250 MW και προϋπολογισμού περίπου 320 εκατ. ευρώ.
O κατάλογος του ENTSO-E
Στον προκαταρκτικό κατάλογο του ENTSO-E (ο τελικός λόγω της πανδημίας ανακοινώθηκε ότι θα δημοσιευθεί τον Οκτώβριο), ανάμεσα στα 174 ευρωπαϊκά έργα περιλαμβάνονται και άλλα επτά πρότζεκτ ελληνικού ενδιαφέροντος που αφορούν ηλεκτρικές διασυνδέσεις οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την ανάπτυξη των ΑΠΕ, όπως δύο έργα για τη διασύνδεση της χώρας μας με την Αίγυπτο: το Greece Africa PowerInterconnector επίσης του ομίλου Eunice, με πόντιση καλωδίου που θα συνδέει το λιμάνι της Μάρσα Ματρούχ με τον Αθερινόλακκο της Κρήτης, και το δεύτερο από την εταιρεία Elica.
Επίσης περιλαμβάνονται δύο έργα που ήταν ενταγμένα και στο προηγούμενο δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης του ENTSO-E, του 2018. Πρόκειται για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Λιβύης (Λινοπεράματα – Τομπρούκ) και το project Southern Aegean Interconnector που περιλαμβάνει την εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε 23 βραχονησίδες του Αιγαίου και τη διασύνδεσή τους με την Κω, την Κρήτη και την Αττική. Τη λίστα συμπληρώνουν τα δύο έργα της διασύνδεσης της Κρήτης του ΑΔΜΗΕ, η διασύνδεση Ελλάδας – Βουλγαρίας και ο EuroasiaInterconnector.
Ανθεκτικές στην κρίση οι ΑΠΕ
Χαρτοφυλάκια καθαρής ενέργειας ήδη διαθέτουν στην Ελλάδα και αναμένεται να τα αναπτύξουν έτι περαιτέρω πολλοί ξένοι όμιλοι. Μάλιστα η γαλλική EDF και η Τotal Eren εξασφάλισαν στον τελευταίο διαγωνισμό έξτρα 42 MW και 70 MW φωτοβολταϊκών αντίστοιχα. Αλλωστε, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε την Τετάρτη ο γενικός διευθυντής Εταιρικής και Επενδυτικής Τραπεζικής της Εθνικής Τράπεζας κ. Βασίλης Καραμούζης, σε διαδικτυακή συζήτηση που διοργάνωσε η Ελληνική Εταιρεία Ενεργειακής Οικονομίας, οι ΑΠΕ αποδείχθηκαν ανθεκτικές στην κρίση. Οπως σημείωσε, δεν βλέπει διακοπή στη ροή χρηματοδότησης προς τις συγκεκριμένες επενδύσεις, επισημαίνοντας μάλιστα ότι υπάρχει ενδιαφέρον για εξαγορές αδειών ώριμων έργων από έλληνες και ξένους παίκτες.
