Ερωτήσεις για το τι έκανε η κυβέρνηση για την προστασία της πρώτης κατοικίας έθεσε το Κίνημα Αλλαγής.
Το ΚΙΝΑΛ δημοσιοποίησε οκτώ ερωτήματα σχετικά με τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης και προτείνει συγκεκριμένες δράσεις.
Αναλυτικά το ενημερωτικό σημείωμα
1. Τι έκανε η κυβέρνηση για την προστασία της πρώτης κατοικίας;
Η κυβέρνηση με την ΠΝΠ της 01.05.2020 έδωσε μια 3μηνη παράταση στην προστασία της πρώτης κατοικίας του Ν.4605/2019 (νόμος ΣΥΡΙΖΑ) μέχρι 31 Ιουλίου 2020.
Ανάλογη 4μηνη παράταση είχε δώσει η κυβέρνηση της ΝΔ μέχρι 30 Απριλίου 2020 (με το Ν.4647-16/12/2019) , αφού με βάση το νόμο που είχε ψηφίσει ο ΣΥΡΙΖΑ και η ΝΔ, η προστασία της πρώτης κατοικίας έληγε στις 31/12/2019 (Ν.4605 – 1/4/2019)
2. Ποιο είναι το πρόβλημα αφού δόθηκε παράταση στην προστασία της πρώτης κατοικίας; Γιατί ο Ν.4605/19 είναι αποτυχημένος.
Α) Η προστασία, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Ν.4605/2019 θεωρείται αναποτελεσματική και αποτυχημένη.
Β) Δικαίωμα να ενταχθούν στην πλατφόρμα είχαν όσοι εμφάνιζαν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τις τράπεζες μέχρι την 31/12/2018, αποκλείοντας όλα τα ληξιπρόθεσμα του 2019 μέχρι και το 1ο τρίμηνο του 2020
Γ) Οι προϋποθέσεις ένταξης ήταν ιδιαίτερα αυστηρές στις 2 από τις 4 παραμέτρους ένταξης, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ενταχθούν οι περισσότεροι δανειολήπτες (σύνολο οφειλής ως 130.000 ευρώ, συνολική οικογενειακή ακίνητη περιουσία ως 80.000 ευρώ, αντικειμενική αξία κατοικίας 250.000 ευρώ-λογική τιμή, συνολικό εισόδημα 36000 ευρώ-λογικό)
Με βάση τα στοιχεία που κατέθεσε ο κ. Σταϊκούρας στις 24/4/2020 στη Βουλή είχαν διαβιβαστεί ως τότε προς τις τράπεζες μόλις 3198 αιτήσεις δανειοληπτών, είχαν γίνει 1528 προτάσεις ρύθμισης από τις τράπεζες και είχαν συμφωνηθεί 830 ρυθμίσεις με τους δανειολήπτες. Υπήρχε μια αύξηση της ροής υπαγωγής αιτήσεων μετά τις τεχνικές και νομοθετικές βελτιώσεις που έγιναν επί ΝΔ αλλά είναι αμελητέες μπροστά στο σύνολο αφού όλα αυτά θα πρέπει να συγκριθούν με τα εξής στοιχεία:
· Μέχρι τις 28/2/2020 είχαν ξεκινήσει διαδικασίες πάνω από 50.000 δανειολήπτες με άρση τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου
· Όταν ψηφίστηκε ο νόμος, ο ΣΥΡΙΖΑ μιλούσε για 180.000 δυνητικούς δικαιούχους, ενώ στις 30/4/2020 ο κ. Σταϊκούρας μίλησε για 90.000 δικαιούχους (με βάση τα στοιχεία των τραπεζών, όπως είπε). Ο Άδωνις Γεωργιάδης στις 31/8/2019 μιλούσε για μεγάλη ευκαιρία για χιλιάδες δανειολήπτες να ρυθμίσουν τα δάνειά τους, λόγω των τεχνικών βελτιώσεων που είχε κάνει (λες και ήταν αυτό το πρόβλημα)
Το σύνολο των δανείων που ρυθμίστηκαν μέσω της πλατφόρμας του Ν.4605/2019 (ως τις 28/2/2020) ήταν μόλις 19,1 εκατ. ευρώ από το σύνολο των 90 δις ευρώ Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ)!
3. Τι προτείνει το Κίνημα Αλλαγής
Α) το Κίνημα Αλλαγής κατέθεσε τροπολογία στις 10 Νοεμβρίου 2019 όπου μιλούσε για επαναφορά διατάξεων του Ν.3869/2010 (νόμος ΠΑΣΟΚ για υπερχρεωμένα νοικοκυριά) και το δικαίωμα στους δανειολήπτες να αγοράζουν το δάνειό τους πριν αυτό καταλήξει στα funds. Η τροπολογία στηρίχθηκε ‘’λεκτικά’’ από τον εισηγητή του ΣΥΡΙΖΑ στην ολομέλεια και από το ΜΕΡΑ 25 στην επιτροπή και δεν συζητήθηκε καν από την κυβέρνηση
Β) Στις 19 Φεβρουαρίου 2020 η Φώφη Γεννηματά απέστειλε επιστολή στον πρόεδρο της Βουλής ζητώντας τη σύσταση διακομματικής επιτροπής (με συμμετοχή επιστημονικών και κοινωνικών φορέων) για τον πτωχευτικό κώδικα και την προστασία της πρώτης κατοικίας. Στην πρόταση αυτή απάντησαν εγγράφως θετικά όλα τα κόμματα, πλην της Νέας Δημοκρατίας
Γ) Στις 22 Απριλίου 2020 το Κίνημα Αλλαγής κατέθεσε τροπολογία ζητώντας:
· Επαναφορά των διατάξεων του Ν.3869/2010 με βάση επικαιροποιημένα όρια (προσαρμοσμένα στον υπό συζήτηση πτωχευτικό κώδικα από την κυβέρνηση)
· Προστασία μέρους της αγροτικής γης από τον πλειστηριασμό, ως βασικό μέσου επιβίωσης των αγροτών
· Διεύρυνση των ορίων των δικαιούχων του Ν.4605/2019 (για να ικανοποιηθούν περισσότερες από τις 3198 αιτήσεις) και ένταξη στις ρυθμίσεις του των ληξιπρόθεσμων οφειλών που είχαν δημιουργηθεί ως 31/3/2020 9αντί για 31/12/2018 που προβλέπει ο νόμος)
Η τροπολογία δε συζητήθηκε καν, ενώ ο κ. Σταϊκούρας πήρε το λόγο για να υπερασπιστεί τις ρυθμίσεις που έκαναν οι τράπεζες και τα funds ως τότε (210.000 με βάση τα λεγόμενα του υπουργού) και να προαναγγείλει νέο πλαίσιο προστασίας 9γενικά και αόριστα)
Δ) Επανέρχεται η πρόταση του Κινήματος Αλλαγής το 2017 για bad bank για τα επιχειρηματικά δάνεια. Ανάλογη λύση προτείνει για το σύνολο των ΜΕΔ η Τράπεζα της Ελλάδος, λόγω διαφαινόμενης αποτυχίας του προγράμματος τιτλοποιήσεων δανείων ‘’ΗΡΑΚΛΗΣ’’. Η πρόταση σκοντάφτει στον κανόνα περί κρατικών ενισχύσεων, ενώ είναι δυνατόν να ενεργοποιήσει την οδηγία BRRD και το μηχανισμό του bail-in.
4. Τι πρότεινε ο ΣΥΡΙΖΑ;
Α) Ο ΣΥΡΙΖΑ, με τροπολογία που κατέθεσε στις 9/4/2020 και επανακατέθεσε στις 24/4/2020, πρότεινε την παράταση του Ν.4605/19 μέχρι το τέλος του 2020. Ουσιαστικά, τη συνέχιση του αποτυχημένου νόμου που εισήγαγε και ψήφισε ο ίδιος το 2019 και ο οποίος συνεχίστηκε και επί ΝΔ.
Β) Τρεις ημέρες μετά (27/4/2020), ο αρμόδιος τομεάρχης (Παππάς) άρχισε να μιλάει υπέρ μιας άλλης πρότασης που κατατέθηκε από μια ανεξάρτητη επιστημονική ένωση, διαφορετική από την πρόταση του κόμματός του, η οποία μιλούσε για απλή παράταση της πλατφόρμας του Ν.4605/19, χωρίς διεύρυνση των δικαιούχων και χωρίς ένταξη σε αυτόν όσων εμφάνισαν ληξιπρόθεσμα μετά την 1/1/2019 (όπως ζητάει το Κίνημα Αλλαγής)
Γ) Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε ψηφίσει το Ν.3869/2010, το νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά που λειτούργησε ως ασπίδα προστασίας για τους δανειολήπτες (γνωστός ως νόμος Κατσέλη). Αντίθετα, τον κατάργησε με το Ν.4605/19 που απέτυχε εντελώς να υποκαταστήσει το νόμο 3869/2010
5. Πόσες ρυθμίσεις δανείων έχουν γίνει από τράπεζες και funds;
Με βάση τα στοιχεία που παρουσίασε στις 5/3/2020 ο κ. Σταϊκούρας είχαν γίνει 186.986 ρυθμίσεις δανείων το διάστημα Ιουλιος 2019- Φεβρουάριος 2020, τόσο από τις τράπεζες όσο και από τα funds. Το συνολικό ποσό των δανείων που ρυθμίστηκαν ήταν 11, 2 δις ευρώ, ενώ σε νεότερη δημόσια τοποθέτησή του (24.4.2020 στη Βουλή και 30.4.2020 σε συνέντευξη τύπου) ο Υπουργός Οικονομικών μίλησε για συνολικά 210.000 ρυθμίσεις. (υπενθυμίζω ότι το σύνολο των ΜΕΔ κυμαίνεται στα 90 δις ευρώ).
Με βάση έγκυρες πληροφορίες από τραπεζικούς κύκλους, 2 στα 3 από τα δάνεια που ρυθμίζονται ‘’ξανακοκκινίζουν’’ εντός τριμήνου, ενώ οι εκτιμήσεις για το νέα κύμα ΜΕΔ λόγω του κορωνοϊού ανέρχονται σε επιπλέον 6-10 δις ευρώ για το διάστημα 2020-2022 (Morgan Stanley), απειλώντας ευθέως την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών και οδηγώντας σε νέα ανακεφαλαιοποίηση και πιθανόν (κρατικοποίηση) των τραπεζών
6. Τι εξήγγειλε ο Σταϊκούρας στις 30/4/2020 και αποτελεί προπαγάνδα της κυβέρνησης (με βάση δημοσιεύματα φιλοκυβερνητικού τύπου)
· Πρόγραμμα-γέφυρα που θα καλύπτει όλα τα κόκκινα δάνεια (αυτά που δημιουργήθηκαν λόγω της υγειονομικής κρίσης) με δικαιούχους 300.000 δανειολήπτες
· Κρατική επιδότηση δόσεων δανείων η οποία θα φθίνει με την πάροδο του χρόνου, με στόχο να καλυφθούν 200.000 ενήμεροι+200.000 ρυθμισμένοι δανειολήπτες
· Το πρόγραμμα θα μπορούσε να φτάσει το 1 δις ευρώ 9από κοινοτικούς πόρους) με επιδότηση 280-330 ευρώ/μήνα για 250.000 δάνεια
SOS: Η τελική πρόταση της κυβέρνησης δεν θα είναι έτοιμη πριν το πρώτο δεκαήμερο του Ιουνίου, αφού περιμένουν στοιχεία από τις τράπεζες για να τα παρουσιάσουν στους θεσμούς. Άρα, όλα τα προηγούμενα είναι γενικές εξαγγελίες χωρίς να μπορεί να προσδιοριστεί ο ακριβής αριθμός των πραγματικών δικαιούχων (γνώριμη τακτική της κυβέρνησης σε όλη τη διάρκεια της κρίσης)
7. Τι προβλέπει ο νέος πτωχευτικός κώδικας της κυβέρνησης; (για τον οποίο ζητάμε διακομματική)
Α) εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών, με περιορισμένη επιτυχία (όπως φάνηκε και από τον ισχύοντα)
Β) Σύσταση κρατικού φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης ακινήτων, με ρευστοποίηση της υπόλοιπης περιουσίας του οφειλέτη. Ουσιαστικά ο ιδιοκτήτης μετατρέπεται σε ενοικιαστή.
Ο ιδιοκτήτης διατηρεί το δικαίωμα να μείνει στο ακίνητο με ενοίκιο για 12 χρόνια, ενώ αν είναι συνεπή μπορεί να κάνει αίτημα για επαναπόκτηση του ακινήτου μετά από 20 χρόνια. Αν καθυστερήσει 3 μήνες στην καταβολή ενοικίου, χάνει τη ρύθμιση. Για ορισμένες (πολύ περιορισμένες κατηγορίες) προβλέπεται επιδότηση ενοικίου, ενώ την όλη διαχείριση αναλαμβάνει εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων.
8)Τι γίνεται με τους πλειστηριασμούς;
Υπάρχει αναστολή λόγω του κλεισίματος των δικαστηρίων. Ήδη έχουν ετοιμαστεί χιλιάδες διαταγές πληρωμής από τις τράπεζες οι οποίες κοινοποιούνται (χωρίς επιταγή) και θα κοινοποιηθούν αμέσως πάλι (με επιταγή) μόλις ξεκινήσουν τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης (κατασχέσεις, πλειστηριασμοί)
Οι θεσμοί φέρεται να αντιδρούν στην αναστολή πλειστηριασμών, να ζητούν 40.000 πλειστηριασμούς μέσα στο 2020 και η κυβέρνηση να διστάζει να νομοθετήσει αυτή την αναστολή.
Οι διαρροές μιλούν για moratorium αναστολής μεταξύ κυβέρνησης-τραπεζών +funds, χωρίς αυτό βέβαια να είναι δεσμευτικό για τις τράπεζες.
