Ερευνητές του Ινστιτούτου Καρολίνσκα στη Σουηδία και του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας στις ΗΠΑ «χαρτογράφησαν» τους κυτταρικούς τύπους πίσω από διάφορες νόσους του εγκεφάλου. Τα νέα ευρήματα που δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση «Nature Genetics» προσφέρουν έναν «οδικό χάρτη» για την ανάπτυξη νέων θεραπειών ενάντια σε νευρολογικές και ψυχικές διαταραχές. Ενα από τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα της «χαρτογράφησης» ήταν ότι κύτταρα του νευρικού συστήματος του εντέρου εμπλέκονται στη νόσο του Πάρκινσον, γεγονός που μαρτυρεί ότι πιθανώς η νευροεκφυλιστική αυτή νόσος ξεκινά από το… έντερο.
Το νευρικό σύστημα αποτελείται από εκατοντάδες διαφορετικούς κυτταρικούς τύπους με πολύ διαφορετικές λειτουργίες μεταξύ τους. Είναι λοιπόν ζωτικής σημασίας να κατανοήσουν οι ειδικοί ποιοι συγκεκριμένοι κυτταρικοί τύποι προσβάλλονται σε κάθε διαταραχή ώστε να κατανοήσουν τα αίτια των διαταραχών και τελικώς να αναπτύξουν νέες θεραπείες για καθεμία από αυτές.
Συνδυασμός μελετών σε ζώα και ανθρώπους
Οι ερευνητές του Καρολίνσκα και του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας συνδύασαν τώρα μελέτες που αφορούν την έκφραση γονιδίων στα ποντίκια με άλλες που αφορούν την ανθρώπινη γενετική προκειμένου να προχωρήσουν στη συστηματική χαρτογράφηση των κυτταρικών τύπων που συνδέονται με διαφορετικές εγκεφαλικές διαταραχές. Μια από τις διαταραχές στις οποίες επικεντρώθηκαν οι επιστήμονες ήταν η νόσος του Πάρκινσον που εκδηλώνεται με γνωστικά και κινητικά συμπτώματα και απορρέει από την απώλεια των κυττάρων που παράγουν τον νευροδιαβιβαστή ντοπαμίνη σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου.
«Οπως ήταν αναμενόμενο, ανακαλύψαμε ότι οι ντοπαμινεργικοί νευρώνες συνδέονταν με τη νόσο του Πάρκινσον. Εκείνο που μας εξέπληξε όμως ήταν ότι νευρώνες του εντέρου φαίνεται να παίζουν σημαντικό ρόλο στη νευροεκφυλιστική διαταραχή, γεγονός που ενισχύει την υπόθεση ότι η νόσος του Πάρκινσον ξεκινά στο έντερο» ανέφερε ο ένας από τους δύο κύριους συγγραφείς της νέας μελέτης, καθηγητής στο Τμήμα Ιατρικής Επιδημιολογίας και Βιοστατιστικής στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας Πάτρικ Σάλιβαν.
Οταν οι ερευνητές ανέλυσαν διαφορές στον ιστό του εγκεφάλου υγιών εθελοντών καθώς και ασθενών με Πάρκινσον που βρίσκονταν σε διαφορετικά στάδια της νόσου, έφθασαν σε άλλη μια αναπάντεχη ανακάλυψη. Είδαν ότι υποστηρικτικά κύτταρα του εγκεφάλου που ονομάζονται ολιγοδενδροκύτταρα προσβάλλονταν πριν από τα υπόλοιπα, γεγονός που μαρτυρεί ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στα πρώτα στάδια της νόσου. «Το γεγονός ότι οι μελέτες μας σε ζώα έδειξαν τα ολιγοδενδροκύτταρα και ότι στη συνέχεια ήμασταν σε θέση να δείξουμε πως αυτά τα κύτταρα προσβάλλονται και σε ασθενείς με νόσο Πάρκινσον δείχνει ότι τα ευρήματά μας μπορούν να έχουν επίδραση στην κλινική πράξη» σημείωσε ο Γιενς Χέρλινγ-Λέφλερ, επικεφαλής ερευνητικής ομάδας στο Τμήμα Ιατρικής Βιοχημείας και Βιοφυσικής στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα που ήταν ο έτερος κύριος συγγραφέας της νέας μελέτης.
Τα ολιγοδενδροκύτταρα στόχος για νέες θεραπείες
Μάλιστα, τα ολιγοδενδροκύτταρα φάνηκε να προσβάλλονται πριν ακόμη υπάρξει απώλεια των ντοπαμινεργικών νευρώνων στους ασθενείς. «Το γεγονός αυτό καθιστά τα συγκεκριμένα κύτταρα έναν ελκυστικό στόχο για θεραπευτικές παρεμβάσεις ενάντια στη νόσο του Πάρκινσον» ανέφερε o Ζιλιέν Μπριουά, ερευνητής στο Τμήμα Ιατρικής Επιδημιολογίας και Βιοστατιστικής στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα ο οποίος ήταν εκ των πρώτων συγγραφέων της μελέτης.
