Οι κοροναϊοί είναι γνωστό ότι μπορούν να επηρεάσουν την ανθρωπότητα, κάτι που έχει γίνει αρκετές φορές μέχρι σήμερα. Μερικοί από αυτούς ευθύνονται για το κοινό κρυολόγημα, ενώ σε σοβαρότερες περιπτώσεις, όπως ο SARS και το Mers είχαν θανατηφόρα κρούσματα.
Ωστόσο ποτέ μέχρι σήμερα, δεν είχαν ταυτιστεί με την παγκόσμια καταστροφή που προκάλεσε ο Sars-CoV-2. Πάνω από 100.000 νεκροί παγκοσμίως, ενώ δεκάδες είναι οι χώρες που έχουν κυριολεκτικά «παραλύσει» προσπαθώντας να προφυλαχθούν.
Λόγω αυτών των γεγονότων, οι επιστημονικές γνώσεις πάνω στο ιό που προκάλεσε την πανδημία Covid-19 είναι αρκετές πλέον, καθώς ολοένα και περισσότερα εργαστήρια μελετούν τις επιπτώσεις του ή προσπαθούν να δημιουργήσουν το κατάλληλο εμβόλιο.
Αλλά τι έχουμε μάθει αναφορικά με την πανδημία και το ξεκίνημά της;
– Που πρωτοεμφανίσθηκε και πως μεταφέρθηκε στον άνθρωπο
Οι επιστήμονες είναι σχεδόν σίγουροι ότι ο Sars-CoV-2 εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις νυχτερίδες, όπως συνέβη και στους προηγούμενους.
Οι νυχτερίδες έχουν καταφέρει να αναπτύξουν ένα ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα απέναντι σε τέτοιους ιούς, ωστόσο παραμένουν «μεταφορείς» τους. Μέσω ενός άλλου θηλαστικού, πιθανώς παγκολίνου, έγινε η μεταφορά στην ανθρώπινη αλυσίδα.
«Αυτός ο ιός πιθανότατα πήδηξε από τη νυχτερίδα σε άλλο ζώο, και ότι αυτό το ζώο ήταν πιθανότατα κοντά σε έναν άνθρωπο, ίσως στην αγορά», λέει ο καθηγητής Ιολογίας του πανεπιστημίου του Σίδνεϊ, Έντουαρντ Χολμς.
Όσον αφορά στην μετάδοση του SARS-CoV-2, η οποία συμβαίνει μέσω των σταγονιδίων που περιέχουν τον ιό, ο Χολμς υποστηρίζει ότι πιθανόν να έγινε από ένα μολυσμένο άτομο με βήχα ή φτέρνισμα.
– Πώς γίνεται η εξάπλωση του ιού και πώς επηρεάζει τους ανθρώπους;
Τα σωματίδια ιού που φέρουν τον ιό εισπνέονται από άλλους και έρχονται σε επαφή με τα επιθηλιακά κύτταρα του φάρυγγα και του λάρυγγα, τα οποία έχουν μεγάλους αριθμούς υποδοχέων, γνωστά ως ACE-2 υποδοχείς, στην επιφάνειά τους.
«Αυτός ο ιός έχει μία επιφάνεια πρωτεΐνης που τον βοηθά να «κλειδώσει» πάνω στο δέκτη και να γλιστρήσει το DNA του εντός του κυττάρου» λέει ο καθηγητής ιολογίας του πανεπιστημίου του Νότιγχαμ, Τζόναθαν Μπολ.
Αφού εισέλθει ο ιός, δημιουργεί το δικό του «μηχανισμό αναπαραγωγής» δημιουργώντας πολλά αντίγραφα του ιού στα υπόλοιπα κύτταρα, με αποτέλεσμα να εξαπλωθεί η νόσος.
«Μια μόλυνση από το νέο κοροναϊό είναι γενικά ήπια, και αυτό είναι πραγματικά το μυστικό της επιτυχίας του ιού», σημειώνει ο Μπολ, προσθέτοντας: «Πολλοί άνθρωποι δεν χρειάζεται καν να παρατηρήσετε ότι έχουν μια λοίμωξη και έτσι συνεχίζουν τη ζωή τους και τις συνήθειές τους με αποτέλεσμα να μολύνουν και άλλους».
Αντίθετα, ο SARS προκαλούσε αρκετά σοβαρά συμπτώματα στους ασθενείς που νοσούσαν, οδηγώντας στο θάνατο έναν στους 10, καθώς και το σύνολο των ασθενών στο νοσοκομείο για ιατρική βοήθεια.
– Γιατί ο ιός προκαλεί σε ορισμένες περιπτώσεις το θάνατο;
Σε μερικούς ασθενείς ο ιός μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας. Αυτό συμβαίνει γιατί ο ιός κινείται προς τα κάτω στην αναπνευστική οδό και μολύνει τους πνεύμονες, οι οποίοι είναι ακόμη πιο πλούσιοι σε κύτταρα ACE-2 υποδοχείς.
Όπως τονίζουν οι επιστήμονες, πολλά από αυτά τα κύτταρα καταστρέφονται, δημιουργώντας συμφόρηση στους πνεύμονες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι ασθενείς απαιτείται να λάβουν θεραπεία στη μονάδα εντατικής θεραπείας.
– Αν νοσήσει κανείς αποκτά προστασία για την υπόλοιπη ζωή του;
Οι γιατροί που έχουν εξετάσει ασθενείς του νέου κοροναϊού που ανάρρωσαν, διαπίστωσαν ότι είχαν δημιουργήσει αντισώματα σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο.
«Είναι σαφές ότι οι ανοσολογικές αποκρίσεις είναι σημαντικές στα μολυσμένα άτομα ενάντια στον Covid-19» υπογραμμίζει ο ιολόγος Μάικ Σκίνερ του Imperial College του Λονδίνου. «Και τα αντισώματα που δημιουργούνται θα παρέχουν προστασία από μελλοντικές λοιμώξεις. Αλλά θα πρέπει να σημειώσουμε ότι είναι απίθανο αυτή η προστασία θα είναι για τη ζωή» προσθέτει.
Όπως επισημαίνει ο Σκίνερ, αυτή η προστασία θα διαρκέσει για δύο με τρία χρόνια, όπως συνέβει και στις προηγούμενες περιπτώσεις κοροναϊών. «Αυτό σημαίνει ότι ακόμα κι αν οι περισσότεροι άνθρωποι τελικά να εκτεθούν στον ιό, θα έχουμε πάλι εποχιακές κορυφώσεις της λοίμωξης αυτής της ασθένειας» προσθέτει.
Όπως σημειώνουν οι επιστήμονες, ο ιός θα είναι μαζί μας για κάποιο χρονικό διάστημα.
– Πότε θα έχουμε ένα εμβόλιο;
Σύμφωνα με το περιοδικό Nature, μέχρι τις 9 Απριλίου είχαν ξεκινήσει τη μελέτη για την παρασκευή εμβολίου συνολικά 78 επιστημονικές ομάδες. Παράλληλα, άλλες 37 μελέτες βρίσκονται στο στάδιο της μελέτης και της ανάπτυξης.
Οι περισσότερες από αυτές, αναμένεται να ξεκινήσουν τις δοκιμές σε ανθρώπους μέσα στο έτος. Ωστόσο, η διαδικασία ελέγχου και αποτελεσματικότητας ενός εμβολίου είναι αρκετά χρονοβόρα.
Για το λόγο αυτό, αρκετοί επιστήμονες προτείνουν μια διαφορετική προσέγγιση στον έλεγχο του εμβολίου, με σκοπό την επιτάχυνση της διαδικασίας: να εκθέσουν σκοπίμως στον ιό τους εθελοντές. «Η προσέγγιση αυτή δεν είναι ακίνδυνη, αλλά έχει τη δυνατότητα να επισπεύσει τις δοκιμές του εμβολίου κατά πολλούς μήνες», λέει ο Νιρ Ιγιάλ, καθηγητής βιοηθικής στο Πανεπιστήμιο Rutgers.
«Η υγεία τους θα πρέπει επίσης να παρακολουθούνται στενά και θα έχουν πρόσβαση σε μονάδα εντατικής θεραπείας και κάθε διαθέσιμο φάρμακο» προσθέτει και τονίζει πως το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι ένα εμβόλιο που θα σώσει εκατομμύρια ζωές με το να είναι έτοιμο για χρήση σε πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα από ό,τι ένα που πέρασε τυπική φάση τριών δοκιμών.
