Υπό κανονικές συνθήκες όταν πρόεδρος της Κομισιόν μιλά μπροστά σε άδεια έδρανα γίνεται συχνά λόγος για τεμπέληδες, άχρηστους και χαραμοφάηδες ευρωβουλευτές. Λόγω όμως των αυστηρών υγειονομικών κανόνων, στην αίθουσα στις Βρυξέλλες ήταν παρόντες μόνο οι αρχηγοί των πολιτικών ομάδων του ευρωκοινοβουλίου, ενώ οι υπόλοιποι ευρωβουλευτές παρακολούθησαν την ομιλία φον ντερ Λάιεν μέσω διαδικτύου για λόγους ασφαλείας.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν παραδέχθηκε ότι η ΕΕ δεν ήταν κατάλληλα προετοιμασμένη για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αλλά και ότι στην ουσία η Ιταλία αφέθηκε στη τύχη της: «Ισχύει ότι δεν δόθηκε χέρι βοηθείας όταν η Ιταλία ζήτηση στήριξη. Ζητούμε συγγνώμη γι αυτό».
Η πρόεδρος της Κομισιόν πρόσθεσε ωστόσο ότι σήμερα η ΕΕ δεν είναι τόσο αβοήθητη και ασυγκρότητη όπως στην αρχή της κρίσης: «Καταφέραμε τις τελευταίες τέσσερεις εβδομάδες περισσότερα από ό,τι σε τέσσερα χρόνια στην δημοσιονομική κρίση».
«Σχέδιο Μάρσαλ» για την επιστροφή στην ανάπτυξη
Και πράγματι το τελευταίο διάστημα οι Βρυξέλλες κάνουν ότι περνά από το χέρι τους για να παραμερίσουν εμπόδια και για να διευκολύνουν τις χώρες-μέλη, όπως πχ. αναστέλλοντας τους ισχύοντες κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας. Παράλληλα η ΕΕ κατάφερε σε σύντομο χρονικό διάστημα να επιταχύνει τις διαδικασίες εκταμίευσης οικονομικής βοήθειας προς τις χώρες-μέλη: 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ για τη στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα ή 200 εκατομμύρια για την ενίσχυση πορτογάλων ψαράδων. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θέλει να δείξει στους Ευρωπαίους ότι έχει ευχέρεια κινήσεων, ενώ την ίδια στιγμή επιδιώκει να διευρύνει τις εξουσίες της, διεκδικώντας τον έλεγχο ενός προγράμματος δισεκατομμυρίων για την ανόρθωση της ευρωπαϊκής οικονομίας στη μετά-κορωνοϊό εποχή.
Προς το παρόν δεν υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία. Πρόκειται ωστόσο πιθανότατα για ένα είδος σχεδίου Μάρσαλ για την καταπολέμηση των οικονομικών επιπτώσεων σε κράτη-μέλη, ύψους πολλών δισεκατομμυρίων, ενταγμένου στον επόμενο επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ. Το πλεονέκτημα της πρότασης είναι ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ είναι ένα αποδεκτό από όλους και λειτουργικό εργαλείο και έτσι θα αποφευχθούν χρονοβόρες διαμάχες μεταξύ των χωρών-μελών. Στα θετικά επίσης της επιλογής αυτής θα είναι ότι έτσι θα τερματίζονταν οι διενέξεις μεταξύ του πλούσιου βορρά και του φτωχού νότου και θα παρακάμπτονταν το αμφιλεγόμενο ζήτημα του ευρωομολόγου.
Η ισχυρότερη γυναίκα της Ευρώπης;
Με ένα τόσο ισχυρό όπλο στα χέρια της η φον ντερ Λάινερ θα γινόταν η ισχυρότερη γυναίκα της Ευρώπης. Είναι ωστόσο αμφίβολο αν οι 27 ηγέτες της ΕΕ δώσουν εν τέλει πράσινο φως στην πρόταση αυτή. Άγνωστο επίσης αν η Ιταλία συναινέσει, την ώρα που εμμένει στην έκδοση ευρωομολόγου και κατηγορεί τα υπόλοιπα μέλη της ΕΕ ότι την εγκατέλειψαν στη τύχη της.
Την ίδια στιγμή διχασμένο εμφανίζεται το ευρωκοινοβούλιο για το πώς θα αντιμετωπιστούν με αξιώσεις οι οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης. Η πλειοψηφία των φιλοευρωπαϊκών κομμάτων τάσσεται υπέρ ενός είδους κορωνο-ομολόγου, που θα εγγυάται ο προϋπολογισμός της ΕΕ. Από την πλευρά τους Σοσιαλιστές, Πράσινοι και Αριστερά συνεχίζουν να διεκδικούν «πραγματικά» ευρωομολόγα, με τα οποία οι υπερχρεωμένες χώρες του νότου θα έχουν τη δυνατότητα να προσφεύγουν σε δανεισμό χωρίς να καταβάλλουν υψηλά επιτόκια ή να τους επιβάλλονται δυσβάσταχτοι όροι.
Θωράκιση των εθνικών συστημάτων υγειας
Το ευρωκοινοβούλιο διατυπώνει παράλληλα την πρόταση να διατεθούν άμεσα ευρωπαϊκά κονδύλια στη στήριξη των εθνικών συστημάτων υγείας έτσι ώστε να θωρακιστούν για πιθανές μελλοντικές πανδημίες. Ο επικεφαλής των Φιλελευθέρων Ντάτσιαν Τσιόλος δηλώνει ότι θα πρέπει να γίνουν επενδύσεις στην ιατρική έρευνα, αλλά και τον ιατρικό εξοπλισμό προκειμένου να περιοριστεί η εξάρτηση από ασιατικές χώρες. Παράλληλα ευρωβουλευτές παροτρύνουν την ευρωπαϊκή επιτροπή να κινηθεί εναντίων χωρών όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία, οι οποίες, όπως ισχυρίζονται, με το πρόσχημα καταπολέμησης του κορωνοϊού επιβάλλουν αντιδημοκρατικά μέτρα παραβιάζοντας θεμελιώδεις αξίες της ΕΕ.
Για πρώτη φορά στην ιστορία το ευρωκοινοβουλίου οι βουλευτές ψηφίζουν μέσω mail. Μια ακόμα καινοτομία, εκτός βέβαια από την εξ αποστάσεως συνεδρίαση της ολομέλειας. Το ερώτημα είναι αν οι νέες αυτές οι τεχνολογικές δυνατότητες πείσουν τους ευρωβουλευτές να εγκαταλείψουν τις συνεχείς μετακινήσεις μεταξύ Στρασβούργου και Βρυξελλών.
Μπάρμπαρα Βέζελ
Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος
