Η επόμενη μέρα θα είναι εξαιρετικά δύσκολη για την ελληνική κοινωνία και οικονομία. Οι προβλέψεις του ΔΝΤ, αλλά και άλλων οργανισμών και φορέων, προμηνύουν, αν όχι τσουνάμι, τουλάχιστον μεγάλη καταιγίδα.
Η χώρα πέρασε μια δεκαετή Οδύσσεια με απίστευτες περιπέτειες και εκεί που υπήρχε η πίστη ότι είχε ούριο άνεμο για να φθάσει στην Ιθάκη, άνοιξε, χωρίς δική της ευθύνη ο ασκός του Αιόλου και αρχίζει και πάλι μια μεγάλη περιπέτεια.
Ποιο θα είναι το τέλος; Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει, αλλά το κρίσιμο είναι η επόμενη μέρα να βρει την κοινωνία και την οικονομία όρθια με ότι αυτό σημαίνει. Θα είναι ίδια η κατάσταση; Προφανώς όχι, αλλά το ζητούμενο είναι να μην έχουμε ριζικές αλλαγές και ανατροπές που θα μας γυρίσουν πολλά έτη πίσω.
Είναι μείζον να μην δούμε μια νέα, προς το χειρότερο, κατάσταση για τα εργασιακά δικαιώματα, ένα νέο εργατικό δίκαιο που θα επιδεινώνει τις εργασιακές σχέσεις. Είναι κρίσιμο να δούμε ένα ενισχυμένο Κράτος εκεί όπου χρειάζεται και μια παραγωγική ανασύνταξη και ανασυγκρότηση σε πολλά επίπεδα.
Αναπόφευκτα αυτή η επόμενη μέρα ανοίγει θέμα διανεμητικής δικαιοσύνης, δηλ. πως θα κατανεμηθεί το εισόδημα, ο πλούτος και οι ευκαιρίες. Κατά τον Αριστοτέλη όλες οι θεωρίες για την διανεμητική δικαιοσύνη κάνουν διακρίσεις. Και το ερώτημα που μπορεί να τεθεί εύλογα είναι ποιες είναι αυτές οι διακρίσεις και σε ποιο πεδίο θα εμφανιστούν, αλλά και θα προκύψουν διλήμματα, όπως ποιες είναι δίκαιες και ποιες άδικες.
Στο σύγχρονο κόσμο, όσοι ασχολούνται με τις θεωρίες δικαιοσύνης επιχειρούν να διαχωρίσουν τα ζητήματα της ακριβοδικίας και των δικαιωμάτων από κάθε συζήτηση γύρω από την τιμή, την αρετή και την ηθική αξία, επισημαίνει ο καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Χάρβαρντ Μ. Σαντέλ και συμπληρώνει ότι ο Αριστοτέλης θεωρεί ότι η δικαιοσύνη δεν μπορεί να είναι ουδέτερη και οι διαμάχες είναι γύρω από την τιμή, την αρετή και τη φύση της καλής ζωής.
Κατά τον Αριστοτέλη, δικαιοσύνη σημαίνει ότι δίνουμε στα άτομα ότι τους αξίζει και δίνουμε κάθε πρόσωπο ότι του οφείλεται. Εάν προσπαθήσει να δει κανείς την επόμενη μέρα μέσα από το αριστοτελικό φακό, θα πρέπει με βάση όσα έγιναν κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης να δώσει μεγάλη αξία στο ΕΣΥ και σε όσοι το απαρτίζουν και σε διάφορες κοινωνικές ομάδες που έβαλαν κυριολεκτικά πλάτη.
Το θέμα όμως είναι να μην γυρίσουμε σε μια κατάσταση διαχείρισης επιδομάτων φτώχειας, αλλά ακόμα και με τη μέγγενη της ύφεσης του 10% που προβλέπει το ΔΝΤ, να διαμορφωθούν συνθήκες η χώρα να παράξει εθνικό εισόδημα από πηγές μου μέχρι σήμερα ήταν ανεκμετάλλευτες με στόχο να υπάρξει μια διανεμητική δικαιοσύνη.
Γιατί για να έχεις συνθήκες διανεμητικής δικαιοσύνης πρέπει να διαθέτεις εισόδημα και πλούτο και να δημιουργείς ευκαιρίες για να τις εκμεταλλευτούν όσοι πρέπει. Μόνο που δεν μπορεί στο μέλλον να γίνουν διακρίσεις κατά των μη εχόντων και όσων είχαν πληρώσει το μάρμαρο της κρίσης την τελευταία δεκαετία.
Μετά από την δεκαετή μνημονιακή Οδύσσεια το πολιτικό σύστημα όφειλε να είναι προετοιμασμένο και για νέες κρίσεις και να έχει να αντιπαραβάλλει ένα δικό του εθνικό σχέδιο Αναγέννησης, Ανασυγκρότησης, Ανασύνταξης, Αναδιοργάνωσης. Είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου και πάνω απ’ όλα είναι και ηθικό με ότι αυτό σημαίνει για τη δικαιοσύνη.
