Πριν από λίγο καιρό μιλούσαμε και συζητούσαμε με κριτικό βλέμμα για την ,,Οικονομοποίηση της Ιατρικής ,, . Η πανδημία άλλαξε ακόμα και αυτό, μάλιστα κατά 180ο . Σήμερα είμαστε πλέον στην εποχή της ,,Ιατρικοποίησης της Οικονομίας,,. Λοιμωξιολόγοι διοικούν και καθοδηγούν πλέον τις χώρες, παγκοσμίως. Στην Ελλάδα – άξιο προς αναφορά και επισήμανση- έχουμε την ισχύ του ρητού ,, ο σωστός άνθρωπος στην σωστή θέση,,. Επιτέλους. Ο Καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας διαθέτει σοβαρότητα , γνώση, μετριοπάθεια και συνδυάζει τα απαιτούμενα επικοινωνιακά χαρακτηριστικά σε περιόδους κρίσης ,, με γυαλιά και άσπρα μαλλιά,,. Η Οικονομία δεν θα μπορούσε να είναι αντίθετη με την Ιατρική. Οι δαπάνες απλώς θα πρέπει να είναι αντίστοιχα αποδοτικές για το κοινωνικό σύνολο και να έχουν αποτέλεσμα. Ο κορωνοϊός αναπτύσσει- εξελίσσει- προωθεί πλέον την Οικονομία της πανδημίας. Οικονομολόγοι, Επιστήμονες, Στελέχη Επιχειρήσεων, Καθοδηγητές κοινής γνώμης , πολιτικοί και λοιποί πλέον προβληματίζονται για το μέλλον της Οικονομίας, υπό το βλέμμα της πανδημίας. Ποια από τα μοντέλα θα επικρατήσουν στην μετά κορωνοϊού εποχή ? Το V- μοντέλο (γρήγορη ανάκαμψη ), το U-μοντέλο (μεσοπρόθεσμη ύφεση) η L-μοντέλο (διαρκής ύφεση) ? Τελικά πολύ γνώση για το άγνωστο. Η Ελλάδα – και στην αντιμετώπιση της πανδημίας- απέδειξε ότι έχει-κατέχει-αναπτύσσει ανακλαστικά γρήγορα , σε ρυθμό Blitz. Πυροδότησε μια φρενίτιδα για ενσωμάτωση ψηφιακών λύσεων –διευκολύνσεων και με ταχύτητες υψηλές , ενσωμάτωσε την ψηφιακή σκέψη στο υποσυνείδητο των πολιτών της.
Όλοι πλέον προβληματίζονται ποια θα είναι τα οικονομικά χαρακτηριστικά της μετά- κορωνοϊού εποχής .
Η μονοπροσήλωση στον Τουρισμό απεδείχθη επικίνδυνη και πρόσκαιρη. Σε ποιους άλλους τομείς θα μπορούσε να κατευθυνθεί –δραστηριοποιηθεί η χώρα? Κατά την άποψη μου τρία θα είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της νέας εποχής : ψηφιοποίηση, περιφερειοποίηση και αυτονομία-αυτάρκεια. Όλα αυτά είναι αλληλένδετα, αλληλοσυμπληρούμενα και αλληλοεξαρτώμενα. Κάτωθι μερικές από τις σκέψεις-ιδέες-προτάσεις :
Ψηφιοποίηση
• ProDigi : Η Ελλάδα , στην ουσία πολυνησιακή χώρα και με πολλές παραμεθόριες και ακριτικές περιοχές αναγκάζεται να συντηρεί και να υποστηρίζει υποδομές-υπηρεσίες-ανθρώπινο δυναμικό καταβάλλοντας κόστος σημαντικό. Το ψηφιακό σοκ που είδαμε να αναπτύσσεται μας διδάσκει ότι ,, τίποτε αδύνατο,,. Θα μπορούσε λοιπόν η χώρα μας σε κοινοπραξία με τεχνολογικό κολοσσό ( Microsoft, Amazon, Google κλπ) να αναπτύξουν από κοινού λογισμικό προϊόν τηλεδιοίκησης χώρας εστιάζοντας στην τηλεϊατρική (είναι αδύνατον να έχει το Καστελόριζο πχ ενδοκρινολόγο ,οι ανάγκες των ασθενών θα καλύπτονται από το εκάστοτε διαθέσιμο γιατρό περιφερειακού η κεντρικού νοσοκομείου), τηλεεκπαίδευση (είναι ασύμφορο να τοποθετούνται καθηγητές ξένων γλωσσών σε ολιγομελή σχολεία στα νησιά και στις ακριτικές περιοχές, η χρήση τρισδιάστατου ολογράμματος θα δώσει στους μαθητές την δυνατότητα εκμάθησης ξένης γλώσσας άλλα και πρώιμης εξοικείωσης με την ψηφιακή τεχνολογία) και οπωσδήποτε τηλεεργασίας . Το ProDigi αναπτύσσεται κοινοπρακτικά σε συνεργασία με εγχώρια και ομογενή ταλέντα και τοποθετείται με την συνέργια –δυναμικότητα – διεισδυτικότητα του τεχνολογικού κολοσσού προς διάθεση, χρήση και πώληση στον λοιπό κόσμο.
• Ideochora : Η Ελλάδα διαθέτει επιστήμονες, ταλέντα, καινοτόμα μυαλά , φιλόδοξες νεοφυείς επιχειρήσεις . Όλοι αυτοί συναντιούνται, αλληλοαξιολογούνται και πιθανόν συνεργάζονται με κοινοπρακτικούς στόχους μέσω της online πλατφόρμας ,, Χώρα των ιδεών,,. Στην συγκεκριμένη πλατφόρμα κάθε ενδιαφερόμενος πολίτης ανεβάζει την ιδέα του εστιάζοντας στην μετά κορωνοϊού εποχή, την οποία έχουν δυνατότητα να διαβάσουν και να αξιολογήσουν όλοι οι χρήστες του διαδικτύου. Το παζάρι ιδεών καταγράφεται και ταξινομείται ανά κατηγορία : οικονομία, τεχνολογία, αθλητικά-esports, κοινωνικές δράσεις. Η εύρεση πιθανόν επενδυτών-χρηματοδοτών προσδίδει στην πλατφόρμα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.
• Virtual Call Center: H πανδημία πυροδοτεί εξελίξεις καταληκτικές. Χωρίς αμφιβολία. Νησιώτικες και λοιπές τουριστικές περιοχές , όπου ο τουρισμός αποτελούσε την κύρια απασχόληση και το απασχολούμενο ανθρώπινο δυναμικό διακρίνεται για την ξενογλωσσία του αποκτά νέες και συμπληρωματικές δυνατότητες απασχόλησης σε αποκεντρωμένα Call Center. Το ελληνικό κράτος θα μπορούσε να εκπονήσει πρόγραμμα προσέλκυσης και επιδότησης μεγάλων Call Center με απώτερο στόχο την απασχόληση του ξενόγλωσσου δυναμικού στον τόπο διαμονής του. Έτσι θα μετριαζόταν οι απώλειες από τον τουρισμό, θα υπήρχε συμπληρωματική απασχόληση, απεξάρτηση από τον τουριστικό κλάδο και βασικότερο όλων την παραμονή στις περιοχές αυτές.
Περιφερειοποιήση
• Η πανδημία ανέδειξε και κατέδειξε ότι τα διάφορα μοντέλα εξωτερίκευσης και αποκεντροποίησης της παραγωγής όπως πχ Just in time , εκμηδενισμός αποθήκης σε χώρο και χρόνο κλπ δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα στην συγκεκριμένη μη προβλεπόμενη κατάσταση. Διάφοροι βιομηχανικοί κλάδοι όπως πχ χημική βιομηχανία, αυτοκινητοβιομηχανία , ιατρικός εξοπλισμός κλπ γεύτηκαν και διαπίστωσαν την λεγόμενη ,, παγίδα της Κίνας,,. Η μαζική μεταφορά παραγωγικών δραστηριοτήτων από την Ευρώπη στην Κίνα ανέδειξε το πρόβλημα . Εφοδιαστικές αλυσίδες δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς και ελλείψεις γίνονται ιδιαίτερα αισθητές και εμφανείς. Όλα ήταν εστιασμένα και σχεδιασμένα αποκλειστικά στην βελτιστοποίηση του κόστους. Η μετά κορωνοϊού εποχή θα αναγκάσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να ανασχεδιάσουν και να εστιάσουν σε εφοδιαστικές αλυσίδες εντός της γηραιάς ηπείρου. Σίγουρα όχι την συνολική εφοδιαστική αλυσίδα άλλα ένα μέρος αυτής σίγουρα. Το μελλοντικό σύνθημα θα είναι ,, από την περιοχή για την περιοχή,,. Με άλλα πιο απλά λόγια : από την Ευρώπη για την Ευρώπη. Εδώ αναδεικνύεται και η ευκαιρία της χώρας προϋποθέτοντας αντίστοιχη περίπτωση με αυτής της ψηφιακής αναγέννησης. Ένα απλό παράδειγμα είναι η πρώτη υλη από το έριο για την παραγωγή χειρουργικών μασκών. Όλος σχεδόν ο κλάδος παραγωγής μασκών στηρίζεται στο εισαγόμενο κινέζικο SMS Vlies. Το έριο μετατρέπεται τελικά σε ,,Χρυσόμαλλο δέρας,,. Η παραγωγή τέτοιων υλών όπως το SMS Vlies εντός της ευρωπαϊκής περιφέρειας θα είναι πλέον αναπόφευκτη. Σήμερα μεγάλες ευρωπαϊκές μονάδες αδυνατούν να παράξουν μάσκες τύπου FFP1-, FFP2- και FFP3 λόγω έλλειψης η/και απαγόρευσης εξαγωγής SMS Vlies από Κίνα. Άλλο παράδειγμα είναι η παραγωγή γεννοσήμων στην Ευρώπη πλέον. Ένα σημαντικό μέρος παραγωγής γεννοσήμων θα μεταφερθεί θέλοντας και μη – κυρίως- από την Ινδία στην γηραιά ήπειρο. Άλλα και άλλοι τομείς όπως ο κλάδος της μόδας θα επακολουθήσουν το σλόγκαν ‘Έρχομαι Ευρώπη»,. Η περιφερειοποίηση παραγωγής και εφοδιαστικών αλυσίδων θα συμβάλει στην αναζήτηση αποθηκευτικών χώρων. Την τάση αυτή θα μπορούσαν κάλλιστα να καλύψουν περιοχές όπως πχ η Αλεξανδρούπολη, η οποία διαθέτει λιμάνι, σιδηροδρομική σύνδεση , αεροδρόμιο , Εγνατία Οδό και παρέχει φτηνό και επαρκές αποθηκευτικό χώρο. Όλα αυτά μαζί συνδυαστικά θα αναδείξουν την περιοχή ως ευρωπαϊκό περιφερειακό κέντρο αποθήκευσης – διακίνησης και θα της κατοχυρώσουν νέα ταυτότητα και νέα δυναμική.
Αυτάρκεια-Αυτονομία
• Η αυτάρκεια σε τρόφιμα, πρώτες ύλες , φάρμακα, ιατρικό εξοπλισμό , ιατρικό οξυγόνο κλπ θα αποτελέσει βασικό ζητούμενο στον επαναπροσδιορισμό της Ευρώπης . Μοναδική ευκαιρία να ενσωματώσουμε σε αυτήν την διαδικασία ενέργειες άρσης περιφερειακής απομόνωσης και βιώσιμης ανάπτυξης. Ο συνδυασμός με κριτήριο συνδεσιμότητας μεταξύ πράσινης ενέργειας και βιώσιμης παραγωγής αγροδιατροφικών προϊόντων υψηλής προστιθεμένης άξιας θα μπορούσε να αποτελέσει μια νέα μορφή περιφερειακής ανάπτυξης . Το δημόσιο (η υπό σύσταση Αναπτυξιακή τράπεζα )παρέχει πράσινο δάνειο (φωτοβολταϊκά μέχρι 100 KWp) με μηδενικό επιτόκιο μόνο σε κατά κύριο επάγγελμα αγρότες που βεβαιωμένα διαμένουν μόνιμα σε ακριτικές περιοχές και παράγουν αγροτικά προϊόντα με απώτερο σκοπό την σταθερή εισροή εισοδήματος συνδυαστικά με την ενασχόληση στην αγροτική οικονομία και παραμονή αυτών σε ακριτικές περιοχές.
Η πανδημία απέδειξε ότι όλοι μας μαθαίνουμε γρήγορα, προσαρμοζόμαστε εύκολα και ανταποκρινόμαστε με ευελιξία στις εκάστοτε ανάγκες . Ας κάνουμε λοιπόν την κρίση ευκαιρία και ας υιοθετήσουμε το σλόγκαν ,, Ψηφιοποιούμε περιφερειακά με αυτάρκεια την Ευρώπη,, ..από το σπίτι μας.
Ο Δημητρης Καμαργιάννης είναι Σύμβουλος Επιχειρήσεων και Business Coach
