Εγκλεισμός και επικοινωνία
Τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι, ο μισός σχεδόν πληθυσμός του πλανήτη Γη, είναι σαν εμένα αυτή τη στιγμή που γράφω, ημερολόγιό μου: σε κατάσταση εγκλεισμού, απαγόρευσης εξόδου. Κάτι τέτοιο δεν έχει ξανασυμβεί στην ιστορία της ανθρωπότητας, ούτε καν στην ιστορία του ηλιακού συστήματος, είναι βέβαιο.
Πότε άλλοτε τόσοι πολλοί άνθρωποι δεν βρέθηκαν την ίδια στιγμή στην ίδια κατάσταση – στην ίδια δύσκολη κατάσταση, απειλούμενοι και φοβισμένοι· ακόμη και στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου πρακτικά συμμετείχαν όλες οι χώρες της γης, οι συνθήκες δεν ήσαν ταυτόχρονα ίδιες παντού, όπως είναι σήμερα. Πρόκειται για απολύτως νέο φαινόμενο, και παγκοσμίως και για κάθε χώρα ξεχωριστά. Ποτέ άλλοτε δεν απομονώθηκαν τόσοι πολλοί Ελληνες – και, ταυτόχρονα, ποτέ δεν επικοινωνούσαν τόσο πολύ: τηλέφωνα, facebook, WhatsApp, Viber, Skype και δεν ξέρω ποια άλλα προγράμματα έχουν πάρει φωτιά.
Μεταφέρουν ειδήσεις, σχόλια, βίντεο, μουσική – και κυρίως καλαμπούρια, εκατοντάδες χιλιάδες καλαμπούρια σε κείμενο, σε ήχο, σε εικόνα, σε βίντεο, σε σχέδια σχετικά με τον ιό και τον εγκλεισμό κυκλοφορούν μεταξύ εκατομμυρίων ανθρώπων.
Ούτε καιρός ούτε διάθεση για περισυλλογή, ενδοσκόπηση, στοχασμό και αναστοχασμό υπάρχουν. Ολοι προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε τον κίνδυνο όσο το δυνατόν πιο ευχάριστα γίνεται – αλλά δεν μου φαίνεται να πήγαιναν ποτέ μαζί κίνδυνος και ευχαρίστηση.
Ολοι αυτοί λοιπόν που έχουν υπολογιστή και Ιντερνέτ αλλά όχι ιό, περνούν καλά – τουλάχιστον εμείς εδώ στο Κάστρο περνάμε άριστα· σαν τους ήρωες του Βοκκάκιου που αποσύρθηκαν στο Φιέζολε για να αποφύγουν τον Μαύρο Θάνατο που είχε φθάσει ως τη Φλωρεντία το 1348.
Πάνε 672 χρόνια από τότε, πολλά, πάρα πολλά. Ολα σχεδόν έχουν αλλάξει, εκτός από τα θεμελιώδη: τον έρωτα και την επιθυμία του έρωτα, τον θάνατο και τον φόβο του θανάτου – α, και το μίσος, η βία, η κακία παραμένουν εξίσου ισχυρά με τότε.
Herd immunity
Αυτοί που δεν έχουν υπολογιστή και επιπλέον έχασαν μεροκάματα, έκλεισαν τα μαγαζιά τους ή τα γραφεία τους ή τις βιοτεχνίες τους – αυτοί δεν περνάνε καθόλου καλά. Το επικοινωνιακό πανηγύρι δεν το ξέρουν και δεν τους ενδιαφέρει. Και είναι πολλοί, πάρα πολλοί – τι θα κάνουν όλοι αυτοί, ημερολόγιό μου; Τι θα κάνουν οι άστεγοι, οι εξαρτημένοι, οι υπερήλικες, οι περιθωριακοί;
Πρωτόγνωρες καταστάσεις, καινούργια ερωτήματα που περιμένουν απαντήσεις. Οι πολιτικοί υπόσχονταν και επαίρονταν για διάφορα «πρώτη φορά», οι ιοί όμως τα δημιουργούν – μεταξύ άλλων, έπρεπε να έρθει ο κορωνοϊός για να μη γίνει μαθητική παρέλαση, σκότωσαν τη μιλιταριστική κληρονομιά που μας άφησε ο Ιωάννης Μεταξάς.
Το φαινόμενο είναι πλανητικό, αλλά οι απαντήσεις εθνικές – εγωιστικές μερικές φορές: Γερμανία και Γαλλία αρνήθηκαν να δώσουν φαρμακευτική βοήθεια στην Ιταλία. Συμφώνησαν όμως όλοι να τυπώνει χρήμα η ΕΚΤ και να ξοδεύουν αφειδώς οι κυβερνήσεις· όπως σε περιόδους πολέμου. Γιατί όπως και σε αυτούς, πρόκειται για θέματα ζωής και θανάτου, ημερολόγιό μου.
Περιμένουμε τη βοήθεια του στρατηγού-καλοκαίρι, μήπως και συμμαζέψει την εξάπλωση της επιδημίας, και πάρουμε ανάσα· αλλά τι θα συμβεί όταν μετά από λίγους μήνες ενσκήψει ξανά ο στρατηγός χειμώνας; Κανείς δεν θέλει να σκέπτεται γιατί τα προβλήματα είναι άμεσα – εκτός από τους Σουηδούς και τους Ολλανδούς.
Αυτοί εμμένουν στην απόφασή τους να αποκτήσουν herd immunity, «συλλογική ανοσία» τη λένε οι Γάλλοι, η γαλατική αβρότητα δεν τους επιτρέπει να μιλάνε για «αγέλες»: αν περίπου 60% από όσους προσβληθούν θεραπευθούν, τότε αποκτούν ανοσία και προστατεύουν και το υπόλοιπο 40%: ο ιός δεν μεταδίδεται από τους άνοσους, άρα λειτουργούν σαν ασπίδα για τους υπόλοιπους.
Ευεργέτες του συνόλου
Το ερώτημα είναι βέβαια πόσοι θα πεθάνουν ώσπου να αποκτήσει ανοσία το 60% -κορυφαίοι στα ζητήματα των επιδημιών από το Imperial College υπολόγισαν ότι ώσπου να αποκτήσουν ανοσία το 40% στη Βρετανία, θα πέθαιναν από τον ιό 255.000 άνθρωποι – τρόμαξε ο Μπόρις Τζόνσον, εγκατέλειψε το σχέδιο.
Οι οπαδοί της συλλογικής ανοσίας υποστηρίζουν πως και αν ακόμη λόγω των μέτρων σταματήσουν οι θάνατοι, όπως στην Κίνα, αφού ο ιός θα κυκλοφορεί ακόμα μέσα στον πληθυσμό, κάποια στιγμή θα ξαναρχίσει να σκοτώνει μαζικά.
Δεν ξέρω, ημερολόγιό μου, ποιος έχει δίκιο – το βέβαιο είναι ότι η τακτική που ακολουθούν όλες οι χώρες, πλην Σουηδίας και Ολλανδίας, είναι αποδοτική πολιτικά: κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει τις κυβερνήσεις για αδράνεια. Αντιθέτως, είναι υπερδραστήριες και κάνουν αυτό που τους αρέσει περισσότερο: ξοδεύουν λεφτά με το τσουβάλι.
Επιπλέον, εκτός από κάποιους μανιακούς, οι πολίτες είναι ενθουσιασμένοι με τη στρατηγική της «κοινωνικής απόστασης» κατά του ιού. Ολοι αισθανόμαστε πως αυτοπεριοριζόμενοι, κάτι κάνουμε και για τους άλλους: μη διαδίδοντας τον ιό ευεργετούμε το σύνολο.
Ατομικό και συλλογικό, μοιάζουν να δένουν αρμονικά κατά της επιδημίας – μακάρι να είναι έτσι.
Another lockdown cello session
Στο Κάστρο της Ιζαμπώς είμαστε όλοι υγιείς και διαβιούμε ησύχως· καθεμιά και καθένας αγαπάει το κελί του, τρώει το φαΐ του, ακούει την καθοδήγησή του – τον πατερούλη Κυριάκο Μητσοτάκη, τον υιό Νίκο Χαρδαλιά και το άγιο πνεύμα Σωτήρη Τσιόδρα. Στις 10 το βράδυ υπάρχει συλλογική τηλεδιάσκεψη για να δούμε πού βρισκόμαστε και τι θα κάνουμε, πώς θα μοιράσουμε τις δουλειές. Ολη την ημέρα επικοινωνούμε ανά δύο ή κατά παρέες μέσω facebook, WhatsApp, Viber, Skype, όπως κάναμε και την περασμένη εβδομάδα. Οπως κάνουν όλοι.
Αυτό που δεν κάνουν όλοι είναι οι live συναυλίες στα reddit και twitch – τώρα τα έμαθα: η Κλειώ – ναι, φαντάσου, η Κλειώ του Βοκκάκιου! – παίζει τσέλο και εμείς ακούμε.
Another lockdown cello session ονομάζει την περφόρμανς της η Κλειώ – και όσο τη βλέπουμε, της στέλνουμε μηνύματα, χειροκροτάμε γράφοντας «κλαπ κλαπ» στα μηνύματα, βλέπουμε τι γράφουν οι άλλοι και πόσοι – αλλά όχι ποιοι – παρακολουθούν τη συναυλία της. Και είναι πολύ περισσότεροι από εμάς τους έγκλειστους. Γιατί ανακοινώνει τα κοντσέρτα της στο fb και όσοι θέλουν παρακολουθούν – από όλον τον κόσμο.
Σε καλό να μας βγουν όλα αυτά τα πρωτόγνωρα, ημερολόγιό μου.
γραμματοκιβωτιο
Εάν, τώρα με την καραντίνα, αρχίσουμε να μιλάμε στα κατοικίδια ή και στα φυτά μας, δεν χρειαζόμαστε, Διόδωρε, απαραίτητα γιατρό· εκτός, βεβαίως, και εάν αρχίσουν κι αυτά να μας απαντάνε…
ΣΤΑΥΡΟΣ, ΣΤΗ ΦΩΛΙΑ ΤΟΥ ΚΟΥΚΟΥ
Αφού για να κάνεις βόλτα πρέπει να έχεις παρέα κατοικίδιο ζώο, δύο τινά θα συμβούν: θα διπλασιασθούν οι οικόσιτοι σκύλοι και μετά από λίγες βδομάδες θα τετραπλασιασθούν οι αδέσποτοι. Να μου το θυμηθείς…
ΑΒΑΔΑΙΟΣ, ΚΟΡΩΝΙΟΛΟΓΟΣ
Ο Ερντογάν κατάλαβε πως χάνει το παιχνίδι / και ψάχνει να ‘βρει πρόσχημα και τρόπο για να φύγει. / Προτού επέλθει το κακό, που προφητεύει ο νους του: / να κρεμαστεί απ’ τον Γκιουλέν κι από τους οπαδούς του!
Γ.ΚΟΚ., ΑΘΗΝΑ
Διόδωρε, αυτόν τον αχόρταγο ας πολεμήσουμε, κάνοντας και τη βόλεψη θυσία! / Μέχρι να τον εξοντώσει κάποιο εμβόλιο, πρέπει να τα τινάξει από ασιτία.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΡΤΙΑΛΗΣ, ΧΟΛΑΡΓΟΣ
Η ανοσία από την ανοησία απέχει ένα ήτα, το οποίο θα επιφέρει την ήττα. Ας ελπίσουμε μόνο των ανεύθυνων ηγετών και όχι της ανθρωπότητας.
ΔΕΣΠΩ ΦΡΑΓΚΑΚΗ, ΑΘΗΝΑ
Το ψάλσιμο on camera παραπέμπει στον τυπικό έλληνα πολιτικό ο οποίος εξωτερικεύει τα θρησκευτικά του προς άγραν ψήφων. Αχρείαστο ήταν, κύριε Τσιόδρα· εκτός εάν…
Γ. Κ., ΚΥΜΗ
Ακόμα και στον κορωνοϊό οι υποδομές Υγείας της Γερμανίας αποδεικνύονται ανώτερες της υπόλοιπης Ευρώπης! Δεν είναι και τόσο κακή, τελικά, η προοπτική μιας «γερμανικής Ευρώπης»…
ΔΑΣΚΑΛΟΣ, ΑΘΗΝΑ
Κορωνοϊός, μέτρα, προσφυγομεταναστευτικό συνάπτονται επιγραμματικά από τον συροέλληνα ποιητή Μελέαγρο: Ει δε Σύρος, τι το θαύµα; Μίαν, ξένε, πατρίδα ναίοµεν. Εν θνατούς πάντας έτικτεν Χάος (Κι αν είμαι Σύρος, ποιο το θαύμα; Μία, ξένε, πατρίδα στον κόσμο κατοικούμε· τους θνητούς όλους γέννησε το Χάος).
ΚΩΣΤΑΣ ΤΡΙ-ΒΟΛΗΣ, ΓΛΥΦΑΔΑ
Δεν ξέρω για τον νεοφιλελευθερισμό, αλλά για λαϊκιστές, πολιτικά σούργελα, ευκαιριακές κυβερνητικές συμμαχίες, ο ιός είναι θανατηφόρος!
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΕΧΙΑΣ
