Μαύρα τα μηνύματα που φθάνουν από το ΔΝΤ που εκτιμά ότι θα καταγραφεί παγκόσμια ύφεση, χειρότερη του 2009 και ήδη 80 χώρες ζήτησαν βοήθεια.
Η πρωτοφανής υγειονομική κρίση του κορωνοϊού λειτουργεί ως ντόμινο για οικονομίες, κοινωνίες και πολιτικά συστήματα. Οικονομικά οικοδομήματα κλυδωνίζονται και δημιουργούνται νέα δεδομένα στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.
Η κρίση αναμοχλεύει οικονομικές θεωρίες του παρελθόντος και κομβικά πρόσωπα για την οικονομική σκέψη όπως ο Κεϋνς επανέρχονται στο προσκήνιο.
Ουσιαστικά ανασταίνονται τα βασικά του θεωρήματα, πάνω στα οποία στηρίχτηκαν μεταπολεμικά οι πολιτικοί σε πάρα πολλές χώρες για να στηρίξουν τις οικονομίες τους.
Τα θεωρήματα του Κεϋνς ήταν ευαγγέλιο επί πολλά χρόνια και αυτά αποτέλεσαν και το θεμέλιο για το Κράτος Πρόνοιας. Μετά από δεκαετίες η συζήτηση πηγαίνει πάλι σε αυτά ως απόρροια της πανδημίας και των οικονομικών της συνεπειών.
Τα «συντρίμμια» που θα αφήσει πίσω της η πανδημία σε οικονομικό επίπεδο θα επηρεάσουν ριζικά και τον τρόπο οικονομικής αντίληψης για τα επόμενα χρόνια.
Θα αναθεωρηθούν πολλά ως προς το μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που πρέπει να προωθηθεί. Και ο Κεϋνς, αφού επανέρχεται στο προσκήνιο, δίνει απαντήσεις, καθώς αποδεικνύεται ότι οι οικονομίες απαιτούν ρύθμιση, κάτι που δεν μπορεί να γίνει αυτόματα.
Η επόμενη μέρα της κρίσης θέλει ριζικές λύσεις, αλλά και πριν τελειώσει οφείλει η πολιτική τάξη να λάβει αποφάσεις που θα στηρίξουν εργαζόμενους, ελεύθερους επαγγελματίες, μικρομεσαίους επιχειρηματίες και βέβαια ανέργους.
Ο ρυθμός οικονομικής δραστηριότητας λόγω της κρίσης πέφτει δραματικά. Η οικονομία, πέρα από το εθνικό σύστημα υγείας που θέλει μεγαλύτερη στήριξη, χρειάζεται άνεση ενεργή γενναία χρηματοδότηση σε όλα τα επίπεδα. Εξάλλου κατά τον Κεϋνς «το να δαπανά κανείς το εισόδημά του προϋποθέτει ότι έχει εισόδημα». Και οι άνεργοι -ειδικά οι μακροχρόνιοι- που δεν έχουν, ειδικά τώρα, περιθώρια επιλογών χρειάζονται υποστήριξη.
Το οικονομικό μέλλον φαντάζει δυσοίωνο. Και αυτό δεν είναι τωρινή πρόβλεψη. Ακόμα και πριν 10-11 χρόνια την περίοδο της οικονομικής κρίσης που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ, η ευτυχία κατά κάτοικο παρέμενε στάσιμη, παρά το γεγονός πως υπήρχε συσσώρευση πλούτου.
Και τώρα οδεύουμε σε μια εποχή με πολύ υψηλό δείκτη επισφάλειας που η ευτυχία ανά κάτοικο αποτελεί μακρινό στόχο, καθώς προβλέπεται να επανέλθουν ζητήματα βιοπορισμού. Και ο Κεϋνς, μεταξύ άλλων, θα είναι επίκαιρος όσο ποτέ.
Σε ανώμαλες συνθήκες ουδείς λογικός δύναται να προβλέψει τι θα συμβεί στο μέλλον και πως θα προχωρήσει ο όποιος μετασχηματισμός και τι συνθήκες θα δημιουργήσει στην οικονομία.
Οφείλει όμως να είναι ρεαλιστής, να περιμένει το αδύνατο και να έχει απαντήσεις, καθώς το παρελθόν του παρέχει το θεωρητικό οπλοστάσιο. Αρκεί να μην κυριαρχεί ο δογματισμός.
