Η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία αναμένεται να λάβουν την Τρίτη 24 Μαρτίου το «πράσινο φως» για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων (ΣΓΥ) – αν και δεν θα αναφέρεται συγκεκριμένη ημερομηνία για την πραγματοποίηση της πρώτης Διακυβερνητικής Διάσκεψης.
Η φράση που χρησιμοποιείται στο προσχέδιο Συμπερασμάτων είναι ότι η πρώτη Διακυβερνητική Διάσκεψη θα πραγματοποιηθεί «το συντομότερο δυνατό» (σσ. «as soon as possible»), προσφέροντας στα κράτη – μέλη ευρεία περιθώρια πολιτικών ελιγμών. Ωστόσο, η υπόθεση της Αλβανίας, για την οποία υπάρχουν αρκετά ανοιχτά ζητήματα, είχε ως συνέπεια να υπάρξουν καθυστερήσεις στην υιοθέτηση ενός τελικού κειμένου.
Η απόφαση για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων θα επικυρωθεί από τη Σύνοδο Κορυφής της προσεχούς εβδομάδος, που θα διεξαχθεί όπως φαίνεται εξ’ αποστάσεως εξαιτίας του κορωνοϊού. Στο προσχέδιο των Συμπερασμάτων του προσεχούς ΣΓΥ γίνεται ξεκάθαρη αναφορά στην περαιτέρω πολιτικοποίηση της διαδικασίας της διεύρυνσης – βασικό αίτημα της Γαλλίας που για τον λόγο αυτό είχε πρωταγωνιστήσει στο να μη χορηγηθεί η πολυπόθητη ημερομηνία στις δύο χώρες τον περασμένο Οκτώβριο.
Το αίτημα αυτό ικανοποιήθηκε με τη δημοσίευση, στις αρχές Φεβρουαρίου, του εγγράφου της Κομισιόν για την «Ενδυνάμωση της διαδικασίας προσχώρησης – Μία αξιόπιστη προοπτική της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια», στην οποία και ενσωματώθηκαν τα περισσότερα σημεία του γαλλικού non paper που είχε κυκλοφορήσει στα τέλη τον Νοέμβριο του 2019.
Ωστόσο, οι περιπτώσεις των δύο χωρών των Δυτικών Βαλκανίων δεν είναι όμοιες. Είναι σαφές ότι ενώ για τη Βόρεια Μακεδονία υπήρχε σχεδόν ομόθυμη συμφωνία ότι η συγκεκριμένη χώρα είχε πράξει ό,τι περνούσε από το χέρι της για να είναι συνεπής με τις υποχρεώσεις της, η περίπτωση της Αλβανίας είναι διαφορετική. Άλλωστε για τα Σκόπια, η Συμφωνία των Πρεσπών για την επίλυση του ονοματολογικού με την Ελλάδα αποτελεί το καλύτερο διαβατήριο για την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας αυτής – με τη σημείωση ότι η εφαρμογή της συμφωνίας θα πρέπει να γίνεται με «καλή πίστη», επισήμανση που στέλνει μήνυμα σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις της Βόρειας Μακεδονίας.
Η πολιτική κατάσταση στην Αλβανία όμως δεν εμπνέει ακόμη εμπιστοσύνη σε πολλά κράτη – μέλη της ΕΕ, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα που έχει διάφορα ανοικτά μέτωπα με τη χώρα αυτή. Σοβαρότατες επιφυλάξεις σε σχέση με την Αλβανία είχαν εκφράσει τόσο η Γαλλία, όσο επίσης η Ολλανδία και η Δανία, ενώ ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές δεν έκρυβαν την ενόχλησή τους για την επιμονή της Ιταλίας να μην πιεστούν υπερβολικά τα Τίρανα. Οι επιφυλάξεις αρκετών χωρών ήταν ο λόγος που, σύμφωνα με το προσχέδιο Συμπερασμάτων στο οποίο είχαν καταλήξει οι Μόνιμοι Αντιπρόσωποι στο Coreper το απόγευμα της Παρασκευής 20 Μαρτίου, το μεγαλύτερο κομμάτι ήταν αφιερωμένο στην Αλβανία.
Η γειτονική χώρα καλείται να εκπληρώσει μία σειρά από αρκετά δύσκολα κριτήρια μέχρι να συμφωνηθεί το διαπραγματευτικό πλαίσιο που θα επιτρέψει τη σύγκληση της πρώτης Διακυβερνητικής Διάσκεψης με την ΕΕ. Σύμφωνα με το προσχέδιο Συμπερασμάτων της Παρασκευής, το οποίο βρίσκεται εν γνώσει του «Βήματος», η Αλβανία καλείται να υλοποιήσει ένα μακρύ κατάλογο όρων που αφορούν τις μεταρρυθμίσεις στην εκλογική νομοθεσία (όπως πχ στη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων), τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων στον δικαστικό τομέα όπου παρά την επιμονή της Κομισιόν υπάρχουν ακόμη σοβαρά ελλείμματα και την καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος.
Από την πλευρά της, η Αθήνα έδωσε εξαρχής μεγάλη έμφαση στην υλοποίηση της μίας από τις πέντε βασικές προτεραιότητες που είχαν τεθεί από τον Ιούνιο του 2018 και αφορά στην προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και, πιο συγκεκριμένα, της ελληνικής εθνικής μειονότητας.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», κατά τη διάρκεια των τελευταίων ωρών υπήρξαν διμερείς διαβουλεύσεις μεταξύ Αθήνας και Ρώμης ώστε να γεφυρωθούν οι διαφορές που φαίνεται ότι υπήρχαν σε ζητήματα που απασχολούν την ελληνική πλευρά, μεταξύ των οποίων ο νόμος περί καταγραφής των περιουσιών της μειονότητας, η υιοθέτηση ενός νόμου για την απογραφή του πληθυσμού που θα συμβαδίζει με τα πρότυπα του Συμβουλίου της Ευρώπης (σσ. υπενθυμίζεται ότι στο παρελθόν είχαν επιβληθεί πρόστιμα σε μέλη της ελληνικής μειονότητας για… λανθασμένη δήλωση), καθώς και η πλήρης εφαρμογή του νόμου – πλαισίου του 2017 για τις μειονότητες στην Αλβανία.
Η εκτίμηση ήταν ότι εφόσον οι δύο πλευρές συμφωνήσουν, τότε η κροατική Προεδρία του Συμβουλίου θα κυκλοφορούσε ένα κείμενο με τη γραπτή διαδικασία, ενόψει του ΣΓΥ που λόγω της πραγματοποίησής του μέσω τηλεδιάσκεψης δεν μπορεί να αποφασίσει αλλά να δώσει την… «πολιτική ευλογία» του στην όποια συμφωνία.
