Στα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ένας από τους πιο διάσημους φωτορεπόρτερ της πρώτης γραμμής υπήρξε ο Αμερικανός Γουίλιαμ Γιουτζίν Σμιθ (1918-1978). Τις χρονιές 1943 και 1944 η δουλειά του Σμιθ ως πολεμικού ανταποκριτή φιλοξενήθηκε κατά κόρον στο περιοδικό «Flying», ενώ για το «Life», έναν χρόνο αργότερα, ο φωτογράφος ακολούθησε την αμερικανική επίθεση εναντίον της Ιαπωνίας. Μάλιστα στη μάχη της Οκινάουα υπέστη σοβαρoύς τραυματισμούς και υπεβλήθη σε σειρά περίπλοκων χειρουργικών επεμβάσεων – τα επακόλουθα προβλήματα υγείας δεν τον εγκατέλειψαν έως τον θάνατό του, σε ηλικία 60 ετών. Μετά τη λήξη του Πολέμου ο Σμιθ επέστρεψε στο «Life», όπου και παρέμεινε έως το 1955. Παραιτήθηκε όταν αποφάσισε να γίνει μέλος της θρυλικής φωτογραφικής ένωσης Magnum και να δουλέψει ως freelancer αποκτώντας τη φήμη του «δύσκολου» συνεργάτη. Ομως θα επέστρεφε για μία τελευταία φορά στο «Life» για μία αποστολή, και πάλι στη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου. Και αυτό είναι το θέμα που πραγματεύεται η ταινία «Minamata» του Αντριου Λέβιτας, πρωταγωνιστής της οποίας, σε μια πολύ καλή στιγμή του (καιρό είχαμε να τον δούμε τόσο καλό), είναι ο αμφιλεγόμενος τελευταία Τζόνι Ντεπ.

Το «Minamata» έκανε πριν από λίγο καιρό την παγκόσμια πρεμιέρα του στο 70ό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου (στις ειδικές προβολές), όπου ο χαρισματικός αμερικανός ηθοποιός έδωσε το «παρών» για να τη στηρίξει. Και πάλι καλά που το έκανε δηλαδή, διότι με την άφιξή του ο Ντεπ έδωσε την αίγλη του γνήσιου σούπερ σταρ σε μια διοργάνωση η οποία, εφέτος τουλάχιστον, τη χρειαζόταν πέρα από κάθε τι άλλο. Οπως ο σκηνοθέτης της ταινίας Αντριου Λέβιτας (που εκτός από σκηνοθέτης είναι και φωτογράφος), έτσι και ο Τζόνι Ντεπ έχει πάθος για τη δουλειά του Σμιθ, τον οποίο ήθελε με κλειστά μάτια να υποδυθεί, αρκεί να υπήρχε ένα στιβαρό, ολοκληρωμένο σενάριο που θα στήριζε μια ταινία. Για τη δημιουργία του «Minamata» δράση ανέλαβε η ίδια η εταιρεία παραγωγής του Ντεπ, η Infinitum Nihil, η οποία προσέγγισε τον Λέβιτας που ήδη είχε κάνει το ντεμπούτο του στη σκηνοθεσία με την ταινία «Lullaby» και του πρότεινε να συνεργαστούν.

Οι οικολογικές ανησυχίες του «Ψαλιδοχέρη»

Σύμφωνα με τον ίδιο τον Ντεπ, ο οικολογικός χαρακτήρας του φιλμ, γεγονός που για ευνόητους λόγους προσθέτει στην εικόνα του μια ανατριχιαστική επικαιρότητα, υπήρξε ένας από τους παράγοντες για τους οποίους θέλησε να δημιουργηθεί με τη δική του σφραγίδα το «Minamata». Με τις ημέρες δόξας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου να βρίσκονται πια θαμμένες στο παρελθόν, ο Γιουτζίν Σμιθ στη δεκαετία του 1970 είχε πια μεγαλώσει, κουραστεί και απομονωθεί αποσυνδεδεμένος σχεδόν ολοκληρωτικά από την κοινωνία και την καριέρα του. Ωσπου, κατά την παραμονή του στην Ιαπωνία στα 70s με τη σύζυγό του Αϊλίν (την υποδύεται η γαλλογιαπωνέζα ηθοποιός Μινάμι) έγινε με τον φακό του μάρτυρας και φωνή μιας τεράστιας οικολογικής καταστροφικής: της εξαφάνισης, εξαιτίας της μόλυνσής της από τον υδράργυρο, της παράκτιας κοινότητας Mιναμάτα, που έπεσε θύμα της απληστίας μιας εταιρείας χημικών και της συνεργασίας της με τη διεφθαρμένη τοπική αστυνομία αλλά και την κυβέρνηση.

Δεν ήταν εύκολη αποστολή. Οπλισμένος μόνο με την αξιόπιστη κάμερά του, ο Σμιθ εν έτει 1971 κλήθηκε να κερδίσει την εμπιστοσύνη αυτής της αγωνιστικής κοινότητας και να «βρει» τις εικόνες που θα έκαναν την ιστορία γνωστή στοστον υπόλοιπο κόσμο. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι είχαν δηλητηριαστεί τρώγοντας θαλασσινά από νερά τα οποία μολύνονταν από τον υδράργυρο της τοπικής μονάδας. Διακινδυνεύοντας ο ίδιος, ο Σμιθ κατάφερε να κάνει το φωτορεπορτάζ που ήταν το τελευταίο του. Οταν ο Λέβιτας έκλεισε τη συμφωνία για να σκηνοθετήσει την ταινία, η έρευνα που αποφάσισε να κάνει ήταν σχολαστική και πολύμηνη. Μαζί με τον Ντεπ επισκέφθηκαν την περιοχή, μίλησαν με συγγενείς θυμάτων της μόλυνσης και απέσπασαν κάθε πληροφορία, μικρή ή μεγάλη, που θα μπορούσε να συμβάλει στο σενάριο. «Οι ήρωες σε αυτό το περιστατικό δεν είναι ένας ή δύο» είπε στο Βερολίνο. «Είναι δεκάδες, και οι ιστορίες τους συνδέονται άμεσα με τα τεράστια προβλήματα που ο πλανήτης μας αντιμετωπίζει σήμερα. Ιστορίες που έπρεπε να αναδείξουμε!».

Το «Minamata» είναι η 64η μεγάλου μήκους κινηματογραφική ταινία στην οποία εμφανίζεται ο 57χρονος Τζόνι Ντεπ (γεννήθηκε στο Οουένσμπορο, Κεντάκι, 9 Ιουνίου 1963), ο οποίος έγινε γνωστός ως πιτσιρικάς από την τηλεοπτική σειρά «21 Jump Street» αλλά σύντομα κατάφερε να ξεφύγει από τη σκιά της και σιγά-σιγά να αποκτήσει τη φήμη ηθοποιού πρώτης κλάσης. Και αυτό χάρη σε ταινίες σπουδαίων auteurs όπως ο Τιμ Μπάρτον – «O Ψαλιδοχέρης» (1990) «Ο μύθος του ακέφαλου καβαλάρη» (1999), «Sweeney Todd: Ο Φονικός Κουρέας της Οδού Φλιτ» (2007) -,
ο Τζιμ Τζάρμους («Ο νεκρός»), ο Ρόμαν Πολάνσκι («Η ένατη πύλη», 1999) και ο Εμίρ Κουστουρίτσα («Arizona Dream», 1993). Στα 40 του, με την πρώτη ταινία της σειράς «Οι πειρατές της Καραϊβικής» (2003), έγινε επίσης ένας από τους πιο εμπορικούς αμερικανούς ηθοποιούς της εποχής μας. Ο ρόλος του πειρατή Τζακ Σπάροου παραμένει ο πιο δημοφιλής του στο σινεμά.

«Κακό» παιδί του Χόλιγουντ για ένα μεγάλο διάστημα, ο Ντεπ μπόρεσε να αφήσει πίσω του ένα παρελθόν γεμάτο σκιές (αλκοόλ, ναρκωτικά κ.λπ.) και να κτίσει την περσόνα ενός σκεπτόμενου καλλιτέχνη με πολλές ανησυχίες· είναι εξάλλου ο ίδιος ακτιβιστής. Στο Βερολίνο ρωτήθηκε αν η ιδέα να σκηνοθετήσει ξανά τού έχει περάσει από το μυαλό. Οι αναμνήσεις του από τον «Γενναίο» (1997), τη μοναδική μεγάλου μήκους ταινία που υπέγραψε (εκεί μάλιστα βρίσκουμε τον Μάρλον Μπράντο σε μία από τις τελευταίες εμφανίσεις του σε φιλμ), είναι πολύ δυσάρεστες, οπότε οι πιθανότητες να ξαναβρεθεί πίσω από την κάμερα είναι μάλλον ισχνές. Μένει λοιπόν να τον απολαμβάνουμε ως ηθοποιό σε ταινίες όπως το «Minamata» ή τα «Φανταστικά ζώα και πού βρίσκονται», το τρίτο μέρος της οποίας σε λίγο θα αρχίσει να γυρίζεται.

INFO

Η ταινία «Minamata» θα διανεμηθεί στην Ελλάδα από την Odeon.