Σε αιφνιδιαστική επίσκεψη, σε μία χρονική περίοδο ιδιαίτερα ευαίσθητη, στην Ελλάδα πραγματοποίησαν, όπως είχε αποκαλύψει νωρίτερα το «Βήμα», από την προηγούμενη Παρασκευή 13 Μαρτίου ως και σήμερα, Τετάρτη 17 Μαρτίου, μέλη της Επιτροπής για την Αποτροπή των Βασανιστηρίων και Απάνθρωπης ή Εξευτελιστικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας (CPT) του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Η κίνηση αυτή έγινε με αφορμή, όπως αναφέρεται και στην ανακοίνωση Τύπου που δημοσιεύθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης, την αναστολή για ένα μήνα της αποδοχής αιτήσεων ασύλου από τις ελληνικές αρχές έπειτα από τα γεγονότα στην ελληνοτουρκική μεθόριο του Έβρου.

Η κίνηση αυτή για επίσκεψη μίας «ταχείας αποστολής» (rapid mission) μελών της CPT υπό τον Αντιπρόεδρό της Μαρκ Κέλι (στην ομάδα συμμετείχαν άλλα τρία μέλη της επιτροπής καθώς και δύο στελέχη της Γραμματείας που την υποστηρίζει) προκάλεσε μία αρχική ανησυχία στην ελληνική κυβέρνηση για την επιλεγείσα χρονική στιγμή της πραγματοποίησής της – λίγες ημέρες μετά το ξέσπασμα της κρίσης στην ελληνοτουρκική μεθόριο του Έβρου εξαιτίας της απόφασης των τουρκικών αρχών να δηλώσουν ότι τα σύνορα είναι ανοιχτά.

Ωστόσο, επικράτησε η άποψη ότι η Αθήνα δεν έχει κάτι να κρύψει και η αποστολή των μελών της CPT εξελίσσεται κανονικά.

Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση Τύπου που εξέδωσε το Συμβούλιο της Ευρώπης, εξετάστηκαν οι συνθήκες κράτησης μεταναστών, με ιδιαίτερη έμφαση τις εγκύους και τις οικογένειες με μικρά παιδιά.

Έγινε επίσης επίσκεψη σε «ημιεπίσημες (quasi–official) τοποθεσίες κράτησης» στην περιφέρεια του Έβρου, ώστε να εξεταστούν και καταγγελίες για επαναπροωθήσεις, όπως επίσης στη νέα δομή στη Μαλακάσα, αλλά και σε 93 άτομα που κρατούνται από την Ελληνική Αστυνομία στη Σάμο.

Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από την εντολή της CPT, τα μέλη της αποστολής έχουν τη δυνατότητα για απεριόριστη πρόσβαση σε όποιους χώρους θέλουν και μέσα σε αυτούς μπορούν να κινούνται χωρίς περιορισμούς. Συνολικά, με βάση την επίσημη ανακοίνωση που εκδόθηκε, η ομάδα της CPT επισκέφθηκε 15 σημεία.

Μετά από την ολοκλήρωση της αποστολής, η επιτροπή θα ετοιμάσει μία έκθεση, επί της οποίας η ελληνική κυβέρνηση έχει το δικαίωμα να κάνει τις δικές της παρατηρήσεις. Καθώς η εν λόγω επίσκεψη δεν είναι περιοδική αλλά ad hoc, η CPT μπορεί να την υποβάλλει εντός διαστήματος 2-4 μηνών.

Η Αθήνα θα πρέπει να αποστείλει τις δικές της παρατηρήσεις εντός τριμήνου. Η CPT σκοπεύει να αποστείλει και ορισμένα προκαταρκτικά συμπεράσματα προς την ελληνική πλευρά στα οποία θα περιλαμβάνονται και μέτρα που θα πρέπει άμεσα να ληφθούν για βελτίωση της κατάστασης.

Η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης για την αναστολή της αποδοχής αιτήσεων ασύλου για ένα μήνα εξαιτίας της κρίσης στη μεθόριο του Έβρου, αλλά και η εμφάνιση δημοσιευμάτων στον διεθνή Τύπο που ομιλούν για κακομεταχείριση μεταναστών – με αποκορύφωμα το δημοσίευμα των «New York Times» που μιλούσε ουσιαστικά για την ύπαρξη ενός… Γκουαντάναμο κράτησης μεταναστών στη βόρεια Ελλάδα, αλλά στη συνέχεια αναιρέθηκε σε μεγάλο βαθμό από την παραδοχή δύο εκ των συντακτών του για λάθη και παραλείψεις – έχουν κινητοποιήσει ορισμένες χώρες, κυρίως του ευρωπαϊκού Βορρά, που θεωρούν ότι η Ελλάδα παραβιάζει τις διεθνείς της υποχρεώσεις. Αυτός ήταν και ο βασικός λόγος της επίσκεψης της CPT.

Την ίδια στιγμή, ιδιαίτερη παρασκηνιακή κινητικότητα με σκοπό την καταδίκη της Ελλάδος για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε σχέση με τους μετανάστες επιδεικνύει, σύμφωνα με πληροφορίες, η Τουρκία.

Αρχικά, η Άγκυρα φαίνεται να εξέτασε το σενάριο μίας διακρατικής προσφυγής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), που δεν θα είχε πολλά περιθώρια επιτυχίας. Ωστόσο, στη συνέχεια, φαίνεται να επελέγη η τακτική των ατομικών προσφυγών μεταναστών με τη βοήθεια τούρκων δικηγόρων. Οι πρώτες τέσσερις απόπειρες όμως δεν έγιναν δεκτές και εκτιμάται ότι αυτή η εξέλιξη συνιστά θετικό προηγούμενο για την Ελλάδα.