Ακόμη και τα βράδια, όταν ξυπνάει για λίγο και σηκώνεται από το κρεβάτι της για να ελέγξει αν τα δύο παιδιά της κοιμούνται σκεπασμένα, έχει στο μυαλό της τη μουσική. Μέσα στη σιωπή που επικρατεί εκείνη τη στιγμή στο σκοτεινό σπίτι βρίσκει την ευκαιρία να σκεφτεί πώς πρέπει να πει τη μία ή την άλλη φράση της άριας ή του τραγουδιού που μελετάει εκείνη την περίοδο, να βρει λύσεις σε τεχνικά ή ερμηνευτικά προβλήματα που την απασχολούν, να γεννήσει ιδέες. Τα λίγα λεπτά που κλέβει από τον ύπνο της για να κάνει λίγη ακόμη δουλειά είναι μια μικρή πολυτέλεια για μια εργαζόμενη μητέρα που πρέπει να τα προφτάσει όλα. Ομως, η υψίφωνος Χρύσα Μαλιαμάνη, η πρωταγωνίστρια της «Πάπισσας Ιωάννας», της νέας όπερας που παρουσιάζει η Εθνική Λυρική Σκηνή για τον εορτασμό των 80 χρόνων της, δεν σε αφήνει να δεις την κούραση πίσω από το χαμόγελό της: «Μου αρέσει πολύ η δουλειά μου», μου έλεγε σε ένα διάλειμμα από τις εντατικές πρόβες, «και κάνω ό,τι πρέπει ώστε να είμαι μια καλή επαγγελματίας. Την ίδια στιγμή, ήταν απόλυτα συνειδητή η απόφασή μας, εμένα και του συζύγου μου, να αποκτήσουμε παιδιά. Τώρα κι εγώ, όπως οι περισσότερες εργαζόμενες μητέρες, κάνω έναν μικρό αγώνα δρόμου κάθε ημέρα, όμως αυτή η ζωή ήταν επιλογή μου και δεν μετανιώνω ούτε την αλλάζω».
Μικροκαμωμένη, αδύνατη, άνθρωπος με νεύρο και ενέργεια καθώς και με μια γλυκύτητα και ευγένεια που σε κερδίζουν αμέσως, η Χρύσα Μαλιαμάνη ανέβασε ακόμη περισσότερο τις ταχύτητες της καθημερινότητάς της κατά τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς η προετοιμασία για την παγκόσμια πρεμιέρα της «Πάπισσας Ιωάννας» σε μουσική Γιώργου Βασιλαντωνάκη και ποιητικό κείμενο (βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Εμμανουήλ Ροΐδη) του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη (σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά, μουσική διεύθυνση Στάθη Σούλη, σκηνικά Εύας Μανιδάκη, κοστούμια Ιωάννας Τσάμη) ήταν μια απαιτητική διαδικασία. «Κατ’ αρχάς, δεν υπήρχε ηχογράφηση για να ακούσουμε το έργο και να πάρουμε μια ιδέα», λέει, «είμαστε οι πρώτοι ερμηνευτές, οπότε ξεκινήσαμε έχοντας μόνο την παρτιτούρα. Ο συνθέτης ήξερε από την αρχή πως είχα επιλεγεί για να ερμηνεύσω τον ρόλο, οπότε τον συνέθεσε κατά κάποιον τρόπο πάνω στη φωνή μου. Αυτό είναι κολακευτικό, αλλά δημιουργεί και μεγάλη ευθύνη. Είναι περίεργη αίσθηση να πρωτοδίνεις ζωή σε έναν ρόλο, να τον συστήνεις στο κοινό μέσα από τη δική σου ερμηνεία. Επίσης, ο Βασιλαντωνάκης ακολουθεί μια ελεύθερη μουσική προσέγγιση, χρησιμοποιεί διάφορα στυλ, γεγονός που κάνει ακόμη πιο σύνθετη και απαιτητική τη δουλειά του ερμηνευτή. Τέλος, εκτός από τραγουδιστής καλείσαι να λειτουργήσεις και ως ηθοποιός, σε ένα έργο και μια παράσταση με έντονη θεατρικότητα, και αυτό ήταν μία ακόμη πρόκληση». Στη σκηνή Σταύρος Νιάρχος θα την πλαισιώσουν οι Γιάννης Χριστόπουλος, Διονύσης Σούρμπης, Iνές Ζήκου, Μαργαρίτα Συγγενιώτου, Κωστής Ρασιδάκης, Νίκος Στεφάνου, Μάριος Σαραντίδης κ.ά.
Από τη Γερμανία με αγάπη
Τραγουδίστρια με σημαντική εμπειρία, παρά το νεαρό της ηλικίας της, η Χρύσα Μαλιαμάνη σπούδασε αρχικά στο Νέο Ωδείο Θεσσαλονίκης με δασκάλα τη διακεκριμένη πρωταγωνίστρια της Λυρικής Σκηνής Βαρβάρα Τσαμπαλή για την οποία μιλάει με μεγάλη εκτίμηση και αγάπη: «Με έμαθε να κάνω μουσική, είναι δίπλα μου κάθε στιγμή, της οφείλω τα πάντα!». Το 2008 έγινε δεκτή από την Ανώτατη Μουσική Ακαδημία του Βίρτσμπουργκ όπου και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές της κοντά στη διεθνούς φήμης σοπράνο Τσέριλ Στούντερ, «άλλη μια μεγάλη δασκάλα που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξή μου». Η νεαρή υψίφωνος εργάστηκε για αρκετά χρόνια σε θέατρα της Γερμανίας, «σε μια δύσκολη αγορά με σκληρό ανταγωνισμό και μεγάλες, συχνά εξοντωτικές απαιτήσεις από τον ερμηνευτή. Στα γερμανικά θέατρα τραγουδάς σχεδόν καθημερινά ό,τι ρόλο μπορείς να φανταστείς, ακόμη και ρόλους που μπορεί να μην ταιριάζουν στη φωνή σου. Μπορείς να βγάλεις καλά λεφτά, να έχεις καλή ασφάλιση και διάφορα προνόμια που στην Ελλάδα ούτε καν τα ονειρεύεσαι, οι ρυθμοί όμως γίνονται ενίοτε απάνθρωποι». Εκεί, στο εξωτερικό, ερμήνευσε πρωταγωνιστικούς ρόλους σε έργα Μότσαρτ, Βέμπερ, Γ. Στράους, Ρ. Στράους, Ροσίνι… Μεταξύ άλλων τραγούδησε και την εν πολλοίς άγνωστη «Κατερίνα ντι Γκουίζα» του Κάρλο Κότσια στην παγκόσμια πρώτη αναβίωση του έργου στην αρχική του μορφή έπειτα από σχεδόν 200 χρόνια. Και πραγματοποίησε «το πρώτο από δύο μεγάλα όνειρα που έχω. Τραγούδησα τη «Λουτσία Ντι Λαμερμούρ» του Ντονιτσέτι, τον δυσκολότερο νομίζω ρόλο στη μέχρι σήμερα καριέρα μου». Ποιο είναι το άλλο όνειρο; «Θα ήθελα πάρα πολύ να μου δοθεί κάποια στιγμή η ευκαιρία να ερμηνεύσω τη «Λούλου» του Αλμπαν Μπεργκ. Είναι ένας ρόλος που του έχω μεγάλη αγάπη και που νομίζω πως θα μπορούσα να τον κάνω καλά».
Λυρική υψίφωνος με ευκολία στις υψηλές νότες, γεγονός που της επέτρεψε να ερμηνεύσει ακόμη και την Τσερμπινέτα με τη στρατοσφαιρική τεσιτούρα από την «Αριάδνη στη Νάξο» του Ρίχαρντ Στράους, καλή μουσικός, γεγονός που τη διευκολύνει και στην εκμάθηση των «στρυφνών» σύγχρονων έργων, αλλά και καλή ηθοποιός, γεγονός που εκτιμάται από τους σκηνοθέτες, η Χρύσα Μαλιαμάνη είναι μία από εκείνες τις τραγουδίστριες οι οποίες έχουν όλα τα προσόντα που απαιτούνται σήμερα για μια καλή καριέρα. Η ίδια όμως ποτέ δεν κοίταξε μόνο την καριέρα της. Ετσι, πολύ νέα αποφάσισε να δημιουργήσει οικογένεια γνωρίζοντας πως αυτό δεν θα της επέτρεπε να συνεχίσει να εργάζεται με τους ρυθμούς που εργαζόταν. Σήμερα ζει μόνιμα στην Αθήνα μαζί με τον σύζυγό της – τον λυρικό τενόρο Βασίλη Καβάγια, ο οποίος εκτός από τη Λυρική εμφανίζεται τακτικά και στο εξωτερικό ερμηνεύοντας με επιτυχία μεταξύ άλλων τους δύσκολους ρόλους του Ροσίνι – και με τα δύο παιδιά τους. Τελικά της στοίχισε η επιστροφή σε μία χώρα όπου οι ευκαιρίες για έναν λυρικό τραγουδιστή είναι πολύ πιο λίγες από τις ευκαιρίες που πιθανώς θα είχε αν έμενε στη Γερμανία; «Ισως να ακουστεί παράξενο», λέει, «αλλά και στην Ελλάδα μού δόθηκαν σημαντικές ευκαιρίες, μη σας πω πιο σημαντικές από αυτές που μου έδιναν τα γερμανικά θέατρα, οπότε δεν ένιωσα πως έχασα ή πως θυσίασα κάτι. Επιπλέον, εδώ τα πράγματα είναι πιο ήρεμα και πιο ανθρώπινα, χωρίς τον ανταγωνισμό που καλείσαι να αντιμετωπίσεις στο εξωτερικό και που με είχε κουράσει».
Ο «Μαγικός αυλός» του Μότσαρτ, όπου ερμήνευσε την Παμίνα με Ταμίνο τον Καβάγια, στην ευφάνταστη σκηνοθεσία του Μπάρι Κόσκι, και οι «Γάμοι του Φίγκαρο» του ίδιου συνθέτη όπου ερμήνευσε τη Σουζάνα, είναι δύο παραγωγές στις οποίες το αθηναϊκό κοινό ξεχώρισε τη δροσερή φωνή της, τη μουσικότητα και τη φινέτσα της ερμηνείας της. Εκτός από το τραγούδι η Χρύσα Μαλιαμάνη τελευταίως ασχολείται και με τη διδασκαλία, έναν τομέα στον οποίο βρήκε μεγάλο ενδιαφέρον. «Ευτυχώς έχουμε, εγώ και ο σύζυγός μου, πολύ βοηθητικές οικογένειες», λέει γελώντας, «οπότε με λίγη βοήθεια από εδώ, με λίγη από εκεί και με τη δική μας προσπάθεια – ενίοτε και υπερπροσπάθεια –
τα καταφέρνουμε και με τις δουλειές μας και με τα παιδιά μας, με όλα». Ετσι, στο τέλος της ημέρας, όσο κουρασμένη και αν είναι, είναι και ευτυχισμένη, για τη μουσική και για την οικογένεια.
«Οταν έμεινα έγκυος για πρώτη φορά», θυμάται, «μου συνέβη αυτό που συμβαίνει και σε άλλες τραγουδίστριες, άρχισαν να έρχονται προτάσεις για ρόλους που απλώς δεν μπορούσα να κάνω λόγω της κατάστασής μου. Από τη μία χτυπούσα το κεφάλι μου στον τοίχο, από την άλλη έλεγα: «Δεν βαριέσαι, θα κάνω παιδί, είναι πιο σημαντικό από το να κάνω έναν ακόμη ρόλο». Πράγματι, τα παιδιά μου λειτούργησαν ως καταλύτες στη ζωή μου. Η παρουσία τους έβαλε με έναν μαγικό τρόπο τα πράγματα στη θέση τους, και με έκανε να καταλάβω ποιες είναι οι πραγματικές προτεραιότητες».
INFO «Πάπισσα Ιωάννα»: Εθνική Λυρική Σκηνή, Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος, ΚΠΙΣΝ, σήμερα Κυριακή 8 Μαρτίου και στις 15 και 22 Μαρτίου.
