Η ποιοτική εκπαίδευση συνιστά θεμέλιο για τη βελτίωση της ζωής και βασικό εργαλείο κοινωνικής κινητικότητας. Παρά την πρόοδο που καταγράφεται διεθνώς αναφορικά με την πρόσβαση των γυναικών στην εκπαίδευση όλων των βαθμίδων, οι προκλήσεις και τα εμπόδια στην εξέλιξη των γυναικών κατά την επαγγελματική τους σταδιοδρομία παραμένουν, ιδίως στον τομέα των θετικών επιστημών.
Οι έρευνες καταδεικνύουν πράγματι μια υποεκπροσώπηση των γυναικών στα πεδία STEM (επιστήμη – τεχνολογία – μηχανική – μαθηματικά) παγκοσμίως. Ενδεικτικά, με βάση στοιχεία του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, μόλις το 22% των επαγγελματιών στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης (artificial intelligence) διεθνώς είναι γυναίκες, έναντι 78% που είναι άνδρες. Συναφώς, σύμφωνα με στοιχεία της UNESCO (2018), λιγότερες από μία στις τρεις γυναίκες (28,8%) απασχολούνταν στον τομέα της έρευνας, με την Ελλάδα να κατέχει ένα ποσοστό 38% γυναικών ερευνητών. Χαρακτηριστικό και το χαμηλό ποσοστό γυναικών μεταξύ των τακτικών καθηγητών στη μηχανική και στην τεχνολογία.
Οι λόγοι της υποεκπροσώπησης αυτής πολυάριθμοι και περίπλοκοι: παγιωμένα έμφυλα στερεότυπα και προκαταλήψεις που διαχωρίζουν ακόμη τα επαγγέλματα σε «ανδρικά και γυναικεία», επηρεάζοντας έτσι τις προσωπικές επιλογές των γυναικών και τα βιώματά τους στον χώρο της εργασίας, η συνακόλουθη στερεοτυπική απειλή που κάνει τις γυναίκες να νιώθουν ότι είναι λιγότερο ικανές, ψαλιδίζοντας έτσι την αυτοπεποίθηση και τον δυναμισμό τους, το μισθολογικό χάσμα και η άνιση πρόσβαση σε χρηματοδότηση, καθώς και οι οικογενειακές υποχρεώσεις είναι ορισμένα από τα εμπόδια που συντελούν εν τέλει στη διατήρηση των διακρίσεων και στη διαμόρφωση ενός παραδεδεγμένου κοινωνικού ρόλου των γυναικών που λειτουργεί ως τροχοπέδη στην ισότιμη πρόσβαση και συμμετοχή τους στις θετικές επιστήμες.
Eχει, βεβαίως, αποδειχθεί ότι οι γυναίκες μπορούν να συμβάλουν εξίσου, με τις υψηλές μαθησιακές επιδόσεις και τα επιτεύγματά τους, στην προαγωγή των θετικών επιστημών, ενώ η πολυπραγμοσύνη που τις διακρίνει είναι παράγοντας δημιουργικότητας και στοχοπροσήλωσης. Συνιστούν, επομένως, ανθρώπινο δυναμικό υψηλής κατάρτισης που δεν μπορούμε και δεν πρέπει να αφήσουμε αναξιοποίητο. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι η ποικιλομορφία τροφοδοτεί την καινοτομία και την επιστήμη, που με τη σειρά τους ενισχύουν την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας.
Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση δεν παρέχει την πολυτέλεια να μείνει κανείς πίσω. Τα επαγγέλματα τεχνολογίας έχουν ήδη μεγάλη ζήτηση, η οποία προβλέπεται να βαίνει γεωμετρικώς αυξανόμενη. Η προσήλωση σε μέτρα στήριξης της μητρότητας, η συνεπής εφαρμογή ορθότερων πολιτικών και πρακτικών για την πρόσληψη και απασχόληση επιστημόνων, η δικαιότερη κατανομή πόρων στην έρευνα και η αξιοποίηση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων για την προώθηση της ισότητας των φύλων, όπως και ενεργητικότερες δράσεις συμπερίληψης, έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες και συνεχίζουν να αποτελούν οδηγό. Ωστόσο, η έννοια της ισότητας δεν μπορεί παρά να ξεκινά από το σχολείο.
Ακριβώς στην κατεύθυνση αυτή, εντάσσουμε πιλοτικά στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα των σχολείων από τον εφετινό Σεπτέμβριo τα λεγόμενα «Εργαστήρια Δεξιοτήτων» που περιλαμβάνουν περισσότερες δράσεις δημιουργικότητας και καινοτομίας, εξοικείωσης με νέες τεχνολογίες, και εν γένει καλλιέργειας δεξιοτήτων ζωής, ήπιων δεξιοτήτων και ψηφιακών δεξιοτήτων, όπως και δραστηριότητες επαγγελματικού προσανατολισμού. Ωστε να ενθαρρύνονται και οι γυναίκες να αναπτύσσουν ισότιμα δεξιότητες της τεχνολογίας και της επιστήμης, να γνωρίζουν τα επαγγέλματα του μέλλοντος στον τομέα του STEM και να αποφασίζουν εν τέλει βάσει των κλίσεων και των ικανοτήτων τους, μακριά από στερεότυπα και κοινωνικές αγκυλώσεις. Με αφορμή την ημέρα της γυναίκας, ας αναλογιστούμε όλοι, Πολιτεία, Κοινωνία και Οικογένεια, πώς στην πράξη θα θέσουμε τα θεμέλια για μια ουσιαστικά ισότιμη πρόσβαση και εξέλιξη των νέων μας, ανεξαρτήτως φύλου, σε όλες τις επιλογές σταδιοδρομίας.
