Διπλά πολεμικές οι μέρες που διανύουμε, όπως φανερώνει και η ατμόσφαιρα που επικρατεί στο Μέγαρο Μαξίμου. Από τη μια η απειλή του κορωνοϊού και από την άλλη εκείνη του Ερντογάν στον Εβρο. Διπλή και η επιφυλακή ως εκ τούτου. Οσον αφορά την εισβολή του κορωνοϊού, οι προφυλάξεις είναι εμφανείς και στο κυβερνητικό μέγαρο. Η απόσταση από τους καλεσμένους διατηρείται, οι πολλές χειραψίες αποφεύγονται, όπως και οι διαχυτικότητες. Και δικαίως, καθώς ο συνωστισμός είναι μεγάλος, οι περισσότεροι ένοικοί του ταξιδεύουν ή έρχονται σε επαφή με πρόσωπα που μετακινούνται διαρκώς εντός και εκτός της χώρας. Ο Γρηγόρης Δημητριάδης, εκ των κεντρικών προσώπων του Μεγάρου Μαξίμου, δεν κρύβει ότι «τώρα ερχόμαστε σε επαφή με τον ιό» και πως «θα δοκιμαστούμε και εμείς όπως όλες οι χώρες». Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη προωθήθηκαν οδηγίες προς τα υπουργεία να περιορίσουν την παρουσία υπαλλήλων στους χώρους δουλειάς και θα γίνει προσπάθεια ώστε προσεχώς το ένα τρίτο του προσωπικού να εργάζεται από το σπίτι. Κάτι που επιχειρείται ήδη αυτοβούλως στις τράπεζες και σε πολλές μεγάλες επιχειρήσεις.

Ωστόσο, η μεγάλη ανησυχία των συνεργατών του κ. Μητσοτάκη πηγάζει από τον Εβρο και από όσα εκεί η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προπαρασκευάζει. Στην κυβέρνηση γνωρίζουν ότι έχουν να αντιμετωπίσουν απειλή διαρκείας και εντεινόμενη στον χρόνο, η οποία θα μεγεθύνεται και μπορεί να φθάσει στα άκρα όσο ο τούρκος ηγέτης νιώθει ανασφαλής και απειλούμενος από πιθανές αρνητικές εξελίξεις στα πολλά μέτωπα που έχει ανοίξει. Οπως εξηγεί στις ιδιαίτερες συνομιλίες του ο διευθυντής του πρωθυπουργικού γραφείου, ο Ερντογάν είναι πολύ πιεσμένος, δεν του βγαίνει ο έλεγχος της Συρίας, οι Ρώσοι δεν τον θέλουν πολύ στα πόδια τους, οι Αμερικανοί σχεδόν απέχουν από το μέτωπο και οι Ευρωπαίοι έχουν μεν την ανάγκη του, αλλά δεν διαθέτουν μεγάλες δυνατότητες κάλυψης των πολλών απαιτήσεών του. Ετσι μοιάζει με πληγωμένο θεριό που κινείται απεγνωσμένα με οδηγό το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Μπορεί να οδηγηθεί σε πρωτοφανείς τυχοδιωκτισμούς και εμείς οφείλουμε να προετοιμαζόμαστε για όλα τα ενδεχόμενα στηριζόμενοι σε καλές πληροφορίες και σε ορθές και έγκαιρες εκτιμήσεις εξέλιξης των πραγμάτων.

Ο συνομιλητής μας στο Μέγαρο Μαξίμου δεν κρύβει επίσης ότι η τουρκική δημοκρατία είναι ατελής, η εναλλαγή στην εξουσία δεν είναι τις περισσότερες φορές ομαλή και η τύχη των κατά καιρούς φιλόδοξων ηγετών δεν είναι και η καλύτερη. Ο τούρκος πρόεδρος είναι γνωστό ότι έχει διχάσει την κοινωνία, ευθύνεται για πολλές θανατικές καταδίκες αντιπάλων του, το μίσος και η εχθρότητα των διωχθέντων τον καταδιώκει, φοβάται ακόμη και για τη ζωή, τη δική του και της πολυμελούς οικογένειάς του. Γι’ αυτό και μπορεί ναι δράσει επιθετικά, με γνώμονα αυστηρά το προσωπικό του συμφέρον. Ο κ. Δημητριάδης επισημαίνει ακόμη μια ενδιαφέρουσα πτυχή της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης. Πέραν των όποιων διαφορών με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο Ταγίπ Ερντογάν απέχει πολύ και από το μοντέλο ηγεσίας του έλληνα Πρωθυπουργού. Λαϊκός εκείνος, δεν έχει συμφιλιωθεί ποτέ με ηγέτες φιλελεύθερους, καλοσπουδαγμένους και ευαίσθητους σε θέματα δημοκρατίας και δικαιωμάτων. Πράγμα που δυσκολεύει έτι περαιτέρω την κατάσταση.

 

Αλλά δεν είναι μόνο η τουρκική δημοκρατία ελλειμματική και προβληματική. Και η κατάσταση της Ευρώπης φαντάζει αποκαρδιωτική για τον στενότερο συνεργάτη του Πρωθυπουργού. Συντάσσεται σε μεγάλο βαθμό με τη liberal γραμμή του βρετανικού «Economist», που αντιμετωπίζει την Ευρώπη γηρασμένη, χωρίς εμπνευσμένη ηγεσία και ανίκανη να σχεδιάσει το μέλλον χωρίς τις συνήθεις φοβίες και αναστολές που πηγάζουν από μια συντηρητική διάθεση προστατευτισμού των όποιων κεκτημένων. Η Γερμανία δεν έχει ακόμη βρει τη διάδοχο της Μέρκελ, ορίζεται από τα στενά της οικονομικά συμφέροντα, δεν είναι σε θέση να αναγεννήσει το ευρωπαϊκό όραμα, ούτε να εμπνεύσει εκ νέου τους ευρωπαϊκούς λαούς. Η Ελλάδα, κατά τον κ. Δημητριάδη, δεν έχει να αναμένει πολλά από τους ευρωπαίους εταίρους, οφείλει να προετοιμάζεται για ανάπτυξη διμερών σχέσεων και να γνωρίζει βεβαίως ότι σε μια μεγάλη κρίση με την Τουρκία το πιθανότερο είναι να τη διαχειριστεί μόνη, με ίδιες δυνάμεις, χωρίς πολλές εξωτερικές βοήθειες.

 

Η συνομιλία Κολ – Μητσοτάκη

Ο ίδιος γενικά δείχνει απαισιόδοξος για το μέλλον της Ευρώπης. Προς επίρρωσιν της απαισιοδοξίας του διηγείται μια συνομιλία μεταξύ του παππού του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και του Χέλμουτ Κολ, της οποίας υπήρξε σε μικρή ηλικία αυτήκοος μάρτυς και τη συγκράτησε εξαιτίας της γνώσης των γερμανικών. Ακουσε λοιπόν σε ανύποπτο χρόνο τον Χέλμουτ Κολ να λέει στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη ότι «Κώστα, όταν εμείς θα φύγουμε από τη ζωή, η Ευρώπη θα κινδυνεύσει, γιατί απλούστατα θα λείψουν οι μνήμες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και οι νεότερες γενιές θα είναι απορροφημένες από τα δικά τους προβλήματα, τα οποία θα υπερδιογκωθούν και εμπρός στη διαχείριση αυτών δεν θα μπορούν να εκτιμήσουν τη σημασία και την αξία του μεταπολεμικού ευρωπαϊκού οικοδομήματος». Ο Μητσοτάκης συγκατένευσε με θλίψη, θυμάται ο κ. Δημητριάδης, και νιώθει πως βλέπει να επιβεβαιώνεται στην ωριμότητά του εκείνη η αναφορά του γερμανού καγκελάριου. Στη βάση των παραπάνω ανησυχιών ο ίδιος πιστεύει ότι η ελληνική πολιτική θα υποχρεωθεί εκ των πραγμάτων να ξαναδεί εξαρχής πολλές από τις πλευρές της εθνικής στρατηγικής και της εξωτερικής πολιτικής. Βλέπει μάλιστα με ενδιαφέρον την απόπειρα επανατοποθέτησης του Αλέξη Τσίπρα στο θέμα του Μεταναστευτικού και δεν κρύβει ότι παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την προσπάθεια μετεξέλιξης του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αναμένει έτσι με ανυπομονησία τον εσωτερικό διάλογο και δεν κρύβει ότι αντιμετωπίζει την πρόσφατη, με τη συνέντευξή του στο Mega, απόπειρα μεταστροφής του κ. Τσίπρα ως πρόβα της προετοιμαζόμενης μετεξέλιξης του κόμματός του.

Το πνεύμα μετεξέλιξης του ΣΥΡΙΖΑ

Δεδομένη θα πρέπει να θεωρείται η πολιτική μετατόπιση του ΣΥΡΙΖΑ και του κ. Τσίπρα στο άμεσο μέλλον. Ο κορωνοϊός μπορεί να ανέβαλε για λόγους δημόσιας υγείας τις σχετικές εσωκομματικές διαδικασίες, αλλά η επεξεργασία νέων θέσεων και νέας στρατηγικής συνεχίζεται με εντατικούς ρυθμούς. Οπως μεταφέρουν εμπλεκόμενα πρόσωπα, η επεξεργασία είναι βαθιά και ενδιαφέρουσα. «Θα χυθεί πολύ αίμα στην πορεία προς το συνέδριο, θα τεθούν όλα τα επίμαχα θέματα και μαζί θα κριθούν στερεότυπα και αντιλήψεις που έχουν δοκιμαστεί και ξεπεραστεί στην πραγματική ζωή» επισημαίνεται χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, μας μεταφέρθηκε η θέση των «επεξεργαστών» της νέας πολιτικής στο ζήτημα της πρώτης κατοικίας. «Το προς προστασία αγαθό δεν είναι η πρώτη κατοικία, αλλά η στέγαση, για τη διασφάλιση της οποίας λαμβάνουν μέτρα ακόμη και φιλελεύθερες κυβερνήσεις, άρα οφείλουμε αυτό να προστατεύσουμε και όχι συλλήβδην να καταδικάσουμε και να αποτρέψουμε όλους τους πλειστηριασμούς». Η παραπάνω περικοπή δηλώνει με χαρακτηριστικό τρόπο την επιδιωκόμενη μετατόπιση και μετεξέλιξη, επιτρέποντας στον καθένα να προβλέψει τόσο την ένταση όσο και την έκταση των αντιδράσεων.

«Να μη σπείρουμε επιδημία πανικού, η επιδημία του φόβου είναι η χειρότερη». Αυτό επαναλαμβάνει συνεχώς ο εκπρόσωπος της task force του υπουργείου Υγείας για την καταπολέμηση του κορωνοϊού, καθηγητής Λοιμωξιολογίας Σωτήρης Τσιόδρας. Εξήγησε ότι είναι υψηλός ο κίνδυνος έξαρσης της επιδημίας, ιδίως μέσω των ταξιδιωτών. Τόνισε ότι αναμένει σημαντική αύξηση των κρουσμάτων και στη χώρα μας και ότι σύμφωνα με μαθηματικά μοντέλα και λαμβάνοντας υπ’ όψιν τον καιρό, εκτίμησε ότι εφέτος μπορεί να νοσήσει το 5% του πληθυσμού, ενώ του χρόνου τον χειμώνα ενδεχομένως να προσβληθεί το 10%-15%.

Θυμάστε που το περασμένο καλοκαίρι ο Μιχ. Χρυσοχοΐδης έστειλε επιστολή σε ομολόγους του της ΕΕ ζητώντας, για λόγους ανθρωπιστικούς, να φιλοξενήσουν στις χώρες τους ασυνόδευτα προσφυγόπουλα; Ουδείς τότε έδειξε ενδιαφέρον. Τώρα, με τα όσα συμβαίνουν στον Εβρο και στα νησιά, φαίνεται ότι ορισμένοι επανεκτίμησαν την επιστολή: «Θα πάρουμε… δέκα» δήλωσε ανερυθρίαστα ο λουξεμβούργιος ομόλογός του. Οι άλλοι 26 ούτε καν έδειξαν ενδιαφέρον.