Στα αργοκίνητα… γρανάζια του Δημοσίου σκάλωσε η κτηματογράφηση της χώρας. Οσο η κυβέρνηση απειλεί με ενεργοποίηση προστίμων, προκειμένου να κινητοποιήσει τους πολίτες να δηλώσουν εμπρόθεσμα τις ιδιοκτησίες τους, οι υπηρεσίες και οι φορείς που κατέχουν δημόσια ακίνητα ακόμη δεν έχουν υποβάλει δήλωση της περιουσίας τους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, τουλάχιστον ένα στα δέκα δικαιώματα που πρέπει να δηλωθούν στο Κτηματολόγιο ανήκει σε δήμους, περιφέρειες, υπουργεία, Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού και Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΙΔ, ΝΠΔΔ), στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ), σε δασαρχεία και δασικές υπηρεσίες, κτηματικές υπηρεσίες κ.ά.
Υπερβάλλων ζήλος ορισμένων υπηρεσιών
Ωστόσο δεν είναι μόνο η αδυναμία του Δημοσίου να δηλώσει τις ιδιοκτησίες του που δημιουργεί προβλήματα. Κωλύματα έχει προκαλέσει και ο… υπερβάλλων ζήλος ορισμένων κτηματικών υπηρεσιών που καταθέτουν μαζικά ενστάσεις διεκδικώντας ακίνητα ιδιωτών. Επίσης, οι πέντε εκκρεμείς (από το 2018) συμβάσεις αναμένεται να υπογραφούν έως το καλοκαίρι ώστε να ξεκινήσει η κτηματογράφηση, ενώ ακόμη δεν έχει βρεθεί λύση για το πώς θα… κουμπώσει το «ιταλικό κτηματολόγιο» της Ρόδου, της Κω και της μισής Λέρου με το Ελληνικό Κτηματολόγιο.
Η τελική ευθεία στον δρόμο για την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου δεν είναι στρωμένη με ροδοπέταλα. Γι’ αυτό οι… προγνώσεις μεταθέτουν την ολοκλήρωσή του στο 2023, με την προϋπόθεση ότι θα έχουν αφαιρεθεί και τα τελευταία «αγκάθια».
«Τραβάνε το αφτί» του Δημοσίου
Οσον αφορά την περιουσία του Δημοσίου, η Διοίκηση του Κτηματολογίου αποστέλλει συστηματικά επιστολές με συστάσεις προς όλους τους αρμοδίους. «Οι υπηρεσίες απαντούν ότι είναι υποστελεχωμένες και αδυνατούν να ανταποκριθούν. Ομως, αν υποβάλουν δηλώσεις ιδιοκτησίας μετά τις καθορισμένες προθεσμίες, υποχρεωτικά τα χρονοδιαγράμματα της κτηματογράφησης θα επιμηκυνθούν έτι περαιτέρω» αναφέρει στο «Βήμα» η διευθύντρια της Νομικής Διεύθυνσης Κτηματογράφησης κυρία Ελεονώρα Ανδρεαδάκη. Και προσθέτει: «Επίσης πολλές υπηρεσίες δεν μπορούν να τεκμηριώσουν τις δηλώσεις τους. Γνωρίζουν ότι έχουν δικαιώματα αλλά δεν διαθέτουν σύγχρονες καταγραφές (π.χ. τοπογραφικά) ώστε να μπορέσουν να εντοπίσουν τα ακίνητα. Για παράδειγμα, οι Κτηματικές Υπηρεσίες του Δημοσίου διαθέτουν τα Βιβλία Καταγραφής στα οποία είναι καταγεγραμμένη η περιουσία, αλλά δίχως σύγχρονο σύστημα συντεταγμένων».
Ωστόσο προβλήματα δημιουργούνται και όταν οι υπηρεσίες αποφασίζουν να προασπίσουν τη δημόσια περιουσία. Σε πολλές περιπτώσεις δηλώνουν ακίνητα τα οποία η ίδια η πολιτεία έχει εντάξει σε σχέδια πόλης, οι πολίτες έχουν πάρει νόμιμες άδειες και έχουν χτίσει, αλλά οι υπηρεσίες τα δηλώνουν με παλιές διανομές.
Διαφορετικοί χάρτες και πράξεις
Οπως επισημαίνει η κυρία Ανδρεαδάκη, η κτηματογράφηση αναδεικνύει τα προβλήματα, διότι πάνω στο υπόβαθρο του Κτηματολογίου, για πρώτη φορά στην ιστορία της Δημόσιας Διοίκησης, «συναντώνται» διαφορετικοί χάρτες και διοικητικές πράξεις του Ελληνικού Δημοσίου που πολλές φορές συν-ισχύουν, π.χ. παλιές διανομές του 1931, μια πολεοδομική μελέτη, μια πράξη εφαρμογής η οποία ποτέ δεν ελήφθη υπόψη κ.λπ.
Τα τελευταία χρόνια δεκάδες τέτοιες υποθέσεις έχουν πάρει τον δρόμο της Δικαιοσύνης ή έχουν επιλυθεί διοικητικά. Προσφάτως δόθηκε αναστολή της εξέτασης ενστάσεων από τις Επιτροπές Αντιρρήσεων για ακίνητα στην περιοχή του Σαρωνικού και της Λαυρεωτικής, διότι το υπουργείο Οικονομικών υποσχέθηκε ότι θα επιλύσει το ζήτημα νομοθετικά. Η ιστορία για την περιοχή του Λαυρίου ξεκίνησε το 2017, όταν η Κτηματική Υπηρεσία Αθηνών – Ανατολικής Αττικής κατέθεσε μαζικά ενστάσεις στη διαδικασία κτηματογράφησης και απέστειλε πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής σε ιδιοκτήτες ακινήτων, θεωρώντας τους καταπατητές.
Ουσιαστικά πρόκειται για μια υπόθεση που είχε ξεκινήσει στα μέσα του 19ου αιώνα και στην οποία αρχικά εμπλέκονταν το Δημόσιο, η Κοινότητα Κερατέας και η οικογένεια Σερπιέρη. Παρότι, στην πορεία ενάμιση αιώνα υπήρξαν πολλές δικαστικές αποφάσεις και νομοθετικές πρωτοβουλίες, τελικά τα ιδιοκτησιακά προβλήματα παραμένουν έως σήμερα και βάζουν σε μπελάδες ακόμα και πολίτες με νόμιμες οικοδομικές άδειες.
Ξεκινούν προαναρτήσεις και αναρτήσεις
Η συλλογή δηλώσεων ακόμη και σε περιοχές όπου η προθεσμία τελείωσε, μπορεί να γίνεται εκπρόθεσμα, αλλά από το καλοκαίρι και μετά με επιβολή προστίμων, όπως έχει διαμηνύσει η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ. Το ποσοστό των δηλώσεων που συγκεντρώθηκαν έως και το τέλος της τελευταίας παράτασης στις υπό κτηματογράφηση περιοχές έχει ξεπεράσει το 65%, ωστόσο παρατηρείται τελευταία μια… κάμψη. Στην Αθήνα, η διαδικασία της ανάρτησης του Κτηματολογίου τελικά ξεκινά τον Απρίλιο. Στο στάδιο της ανάρτησης κτηματολογικών πινάκων θα μπαίνουν σταδιακά, το επόμενο διάστημα, και περιοχές της Βόρειας Ελλάδας, όπου η συλλογή δηλώσεων είχε ξεκινήσει το 2012. Οσον αφορά τις προαναρτήσεις, τον Μάρτιο ολοκληρώνεται στον Βόλο και από το φθινόπωρο θα ξεκινήσουν στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας.
