Την τακτοποίηση αυθαιρέτων στα δάση για 30 χρόνια προβλέπει το πολυνομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) το οποίο παρουσιάστηκε σήμερα στον πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη και στο υπουργικό συμβούλιο, ενώ αναμένεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση εντός της επόμενης εβδομάδας.
Οι νέες ρυθμίσεις προωθούν μια λύση για τα χωριά αυθαιρέτων στα δάση (τις λεγόμενες οικιστικές πυκνώσεις), η οποία θα είναι σύμφωνη με τις επιταγές του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), το οποίο είχε κρίνει τη νομοθετική πρωτοβουλία της προηγούμενης κυβέρνησης ως αντισυνταγματική.
Τα βήματα που προτείνει το ΥΠΕΝ είναι να γίνει ανάρτηση των Δασικών Χαρτών και για τις εκτάσεις που καταλαμβάνουν οι συγκεντρώσεις των αυθαιρέτων στα δάση (δηλαδή οι πυκνώσεις) σε συμμόρφωση με την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, έτσι ώστε οι ιδιοκτήτες των αυθαιρέτων να υποβάλλουν, όπως και οι υπόλοιποι αυθαιρετούχοι, αντιρρήσεις για το περιεχόμενο του Δασικού Χάρτη, εφόσον θίγονται.
Παράλληλα, μέσω μια ειδικής πλατφόρμας, οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων, τα οποία βρίσκονται εντός των πυκνώσεων, θα μπορούν να τα τακτοποιούν για 30 χρόνια. Με την υποβολή δήλωσης, θα αναστέλλονται προσωρινά όλες οι διοικητικές κυρώσεις για το ακίνητο, δηλαδή πρόστιμα, διοικητική αποβολή, κατεδάφιση.
Με την ολοκλήρωση της συλλογής των δηλώσεων, οι Διευθύνσεις Δασών θα συντάσσουν ανά Περιφέρεια οικονομοτεχνικές μελέτες ώστε να καθορίζεται εάν είναι προτιμότερη – περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά – η διατήρηση της κάθε πύκνωσης ή η κατεδάφισή της. Δυνατότητα τακτοποίησης δεν θα έχουν αυθαίρετα που βρίσκονται σε αρχαιολογικούς χώρους και σε προστατευόμενες περιοχές.
Για τις πυκνώσεις που η μελέτη θα προτείνει τη διατήρηση τους, θα συντάσσεται Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ), ώστε να περνάει από τον έλεγχο του ΣτΕ και εφόσον εγκριθεί θα προχωρούν οι διαδικασίες εξέτασης της αίτησης και εφόσον είναι θετική της υπαγωγής του αυθαιρέτου, με υπολογισμό του προστίμου. Ο τρόπος υπολογισμού θα καθοριστεί αργότερα με Υπουργική Απόφαση. Για τα αυθαίρετα που η αίτηση θα απορριφθεί, θα οδηγούνται σε κατεδάφιση.
Αναμόρφωση των Δασικών Χαρτών
Εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής των δασικών χαρτών οι περιοχές, για τις οποίες, πριν το 1975, είχαν εκδοθεί πράξεις της Διοίκησης, με τις οποίες άλλαξε νομίμως ο χαρακτήρας τους από δασικός σε αγροτικός.
Πρόκειται για:
– Διανομές (εποικιστικά)
– Αναδασμοί
– Απαλλοτριώσεις με σκοπό την αγροτική αποκατάσταση
– Άδειες του υπουργού Γεωργίας ή του νομάρχη για μεταβίβαση κλήρου
Αυτες οι περιοχές αφορούν αγροτικές εκτάσεις που είχαν δηλωθεί από τον ΟΠΕΚΕΠΕ ως αγροτικές στην ΕΕ και λάμβαναν επιδοτήσεις. Αποτυπώθηκαν ως δασικές εκτάσεις, γιατί παρέλειψαν να λάβουν υπόψη τους τις παραπάνω πράξεις της Διοίκησης και θα έπρεπε να αποτυπωθούν ως Αγροτικές Εκτάσεις.
Με το νομοσχέδιο αναμορφώνονται όλοι οι δασικοί χάρτες (κυρωμένοι, όσοι έχουν αναρτηθεί κ.λπ.) ώστε να λάβουν υπόψη τους αυτές τις διοικητικές πράξεις και να περιοριστούν οι αντιρρήσεις.
Ακόμη, δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες να αξιοποιούν την περιουσία τους όταν δικαιώνονται στην εξέταση των αντιρρήσεων, χωρίς να περιμένουν να «κλείσει» το θέμα σε ολόκληρο τον νομό, όπως συμβαίνει σήμερα.
Προβλέπεται η κύρωση των Δασικών Χαρτών σε πιο τακτά χρονικά διαστήματα, μετά την ολοκλήρωση της εξέτασης αντιρρήσεων που έχουν ομαδοποιηθεί ανά Δήμο (και όχι ανά Περιφερειακή Ενότητα, όπως γίνεται σήμερα).
Ενισχύονται οι Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων για να αποσυμφορηθεί του έργου τους (σύνδεση της αμοιβής τους με το παραγόμενο έργο, αλλαγή σύνθεσής τους, συχνότερες υποχρεωτικές συνεδριάσεις ανά μήνα, πρόβλεψη αναπληρωτών κ.λπ.).
Απλοποιείται η περιβαλλοντική αδειοδότηση επενδύσεων
Με τις νέες ρυθμίσεις προωθείται σύντμηση των προθεσμιών σε 120 ημέρες.Περιορίζονται σε 3 τα στάδια της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και προβλέπονται συνέπειες για την υπέρβαση των σχετικών προθεσμιών. Ειδικότερα, για τον έλεγχο πληρότητας του φακέλου, με την άπρακτη παρέλευση των προθεσμιών ο φάκελος θα θεωρείται πλήρης.
Οι γνωμοδοτήσεις των αρμόδιων υπηρεσιών: με την άπρακτη παρέλευση των προθεσμιών θα θεωρούνται θετικές. Εξαίρεση θα αποτελούν οι ουσιώδεις γνωμοδοτήσεις (π.χ. αρχαιολογικών και δασικών) που θα παραπέμπονται στο Κεντρικό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης – ΚΕΣΠΑ (για έργα Α1) και στο Περιφερειακό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης – ΠΕΣΠΑ (για έργα Α2).
Η σύγκλιση του ΚΕΣΠΑ και του ΠΕΣΠΑ θα γίνεται εντός 20 ημερών και στη συνεδρίαση θα παρίσταται υποχρεωτικά και θα γνωμοδοτεί ο προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης της υπηρεσίας που δεν γνωμοδότησε εμπρόθεσμα.
Επίσης ενοποιούνται τα στάδια της αξιολόγησης γνωμοδοτήσεων και της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), σύνταξης ΑΕΠΟ και έκδοσης ΑΕΠΟ.
Με την άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας των 30 ημερών, ο Γενικός Γραμματέας του ΥΠΕΝ (ή ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης για έργα Α2) θα υποχρεούται να προβεί στην έκδοση της ΑΕΠΟ.
Οι επιχειρήσεις θα απαλλάσσονται από την υποχρέωση ανανέωσης της ΑΕΠΟ αν διαθέτουν πιστοποιητικό περιβαλλοντικής διαχείρισης (EMAS). Η διάρκεια ισχύος των περιβαλλοντικών όρων επιμηκύνεται κατά πέντε έτη (από 10 σε 15 χρόνια).
Προβλέπεται ακόμη εμπλοκή Πιστοποιημένων Ιδιωτών Αξιολογητών.
Στο ίδιο νομοσχέδιο θα περιληφθούν και διατάξεις για την κατάργηση της άδειας παραγωγής, την αντικατάσταση της από μια απλή βεβαίωση και την απλοποίηση της αδειοδότησης έργων ΑΠΕ (Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας). Συγκεκριμένα με τις πρωτοβουλίες που προωθεί το ΥΠΕΝ για την ανάπτυξη των ΑΠΕ μειώνεται σημαντικά ο χρόνος του πρώτου σταδίου αδειοδότησης από τα 2 περίπου έτη που ισχύει σήμερα.
Στόχος είναι όλα τα αναγκαία στοιχεία να καταχωρούνται από τον επενδυτή σε ένα πληροφοριακό σύστημα και να μην εξετάζονται στοιχεία που θα εξετάζονται σε επόμενες φάσεις της αδειοδοτικής διαδικασίας. Επίσης, προωθούνται ρυθμίσεις για την απλοποίηση και την επιτάχυνση και των υπόλοιπων βημάτων της αδειοδοτικής διαδικασίας, τα οποία είναι και τα πλέον χρονοβόρα για την υλοποίηση των έργων.
Περιβαλλοντικό τέλος σε όλες πλαστικές σακούλες
Την επέκταση της επιβολής περιβαλλοντικού τέλους σε όλες τις πλαστικές σακούλες αποφάσισε η κυβέρνηση. Σήμερα οι έμποροι έχουν την υποχρέωση να εισπράττουν και να αποδίδουν στο κράτος ειδικό περιβαλλοντικό τέλος 0,09 ευρώ για κάθε λεπτή πλαστική σακούλα μεταφοράς, πάχους 15 έως 50 μm. Ορισμένοι όμως – κυρίως σούπερ μάρκετ – αντί της λεπτής πλαστικής σακούλας, προωθούν στους καταναλωτές άλλες με μεγαλύτερο πάχος αλλά, με χαμηλότερο αντίτιμο, το οποίο καταβάλλει και πάλι ο πελάτης αλλά εκείνοι δεν είναι υποχρεωμένοι να το αποδώσουν, προσθέτοντας έσοδα στην επιχείρησή τους.
Έτσι, το ΥΠΕΝ αποφάσισε ότι, πλέον περιβαλλοντικό τέλος θα επιβάλλεται στις πλαστικές σακούλες μεταφοράς μεγαλύτερου πάχους (μεταξύ 50μm και 70μm) καθώς και στις πολύ λεπτές πλαστικές σακούλες (μικρότερες των 15μm), οι οποίες χρησιμοποιούνται κυρίως για συσκευασία χύδην τροφίμων κυρίως από τα μανάβικα (εντός και εκτός σούπερ μάρκετ) αλλά και στις υπαίθριες αγορές.
Το μέτρο χρέωσης της λεπτής πλαστικής σακούλας απέφερε τη διετία 2018-2019 έσοδα περίπου 8,5 εκατ. ευρώ, τα οποία έχουν συγκεντρωθεί σε ειδικό λογαριασμό και θα αποδοθούν σε πράσινες δράσεις. Ωστόσο, σταδιακά τα έσοδα μειώνονται καθώς οι πολίτες πλέον χρησιμοποιούν τσάντες πολλαπλών χρήσεων, ή τις φθηνότερες σακούλες (άνω των 50μm) που αγοράζουν από τα σούπερ μάρκετ σε χαμηλές τιμές. Η νέα νομοθετική πρωτοβουλία του ΥΠΕΝ αναμένεται – πέρα από την περαιτέρω μείωση της χρήσης πλαστικού – να φέρει και φρέσκο χρήμα στα ταμεία. Από το περιβαλλοντικό τέλος θα εξαιρούνται μόνο οι βιοαποδομήσιμες (ή βιοαποικοδομήσιμες) και οι λιπασματοποιήσιμες πλαστικές σακούλες μεταφοράς.
Η χρέωση της λεπτής πλαστικής σακούλας, μόλις το πρώτο έτος εφαρμογής της (2018), οδήγησε σε περιορισμό της χρήσης πλαστικής σακούλας κατά 80%, σε σύγκριση με το 2017. Ωστόσο, το ίδιο διάστημα ενδεκαπλασιάστηκε η χρήση των επαναχρησιμοποιούμενων τσαντών. Σε κάθε περίπτωση, με εξαίρεση τα σούπερ μάρκετ ή τις αλυσίδες τροφίμων, η εφαρμογή του μέτρου είναι πλημμελής σε άλλους κλάδους, όπως της εστίασης, ενώ άλλοι τομείς (π.χ. της ένδυσης) άλλαξαν τακτικοί και χρησιμοποιούν χάρτινες σακκούλες.
Νέα νομοθετική πρόταση για τη διαχείριση αποβλήτων
Παράλληλα, η κυβέρνηση προωθεί μια ενιαία νομοθετική ρύθμιση για την διαχείριση αποβλήτων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Ειδικότερα, προβλέπει απλούστευση και επίσπευση των υφιστάμενων διοικητικών διαδικασιών για την έγκριση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ), του Εθνικού Προγράμματος Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων, αλλά και των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ). Για τα ΠΕΣΔΑ πριν την έγκρισή τους από τα Περιφερειακά Συμβούλια, θα απαιτείται προηγούμενη σύμφωνη γνώμη του αρμοδίου οργάνου της κεντρικής διοίκησης που θα πιστοποιεί τη συμβατότητα με τον εθνικό σχεδιασμό. Μάλιστα, οι προωθούμενες ρυθμίσεις θέτουν προθεσμία δύο μηνών για την ολοκλήρωση της διαδικασίας.
Κατ’ εξαίρεση σε έκτακτες περιπτώσεις και για λόγους εξυπηρέτησης δημοσίου συμφέροντος η διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων θα μπορεί να προχωρά και με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του ΥΠΕΝ, κατά παρέκκλιση των υφισταμένων προβλέψεων του ΠΕΣΔΑ. Η συγκεκριμένη διάταξη κρίθηκε αναγκαία από το επιτελείο του υπουργείου, προκειμένου να αποφευχθούν τα προβλήματα που δημιουργούνται από την αδυναμία ή ανεπάρκεια διαχείρισης των απορριμμάτων σε πολλές περιοχές της χώρας.
Όσον αφορά στον Τοπικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΣΔΑ) από τους δήμους στο νέο σχέδιο νόμου θα ορίζεται ρητώς ότι θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τον περιφερειακό σχεδιασμό (ΠΕΣΔΑ) και να είναι σύμφωνα με αυτόν, καθώς σήμερα σε πολλές περιπτώσεις ο υπερκείμενος σχεδιασμός ήταν διαφορετικός από τον υποκείμενο.
Ουσιαστικά, όπως εξηγούν στελέχη του ΥΠΕΝ, ο σχεδιασμός, σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, απλοποιείται, καθώς δημιουργείται μια ηλεκτρονική φόρμα, η οποία θα συμπληρώνεται με όλα τα απαραίτητα στοιχεία, όπως είναι η πρόβλεψη παραγωγής αποβλήτων για την επόμενη πενταετία, η ανάλυση ανά ρεύμα αποβλήτων, καθώς και ο τρόπος που ο κάθε Δήμος θα συλλέξει τα ρεύματα αποβλήτων (πλαστικό, χαρτί, αλουμίνιο κλπ.). Στόχος της χρήσης ηλεκτρονικού προτύπου είναι να διαπιστώνεται πόσο συμβατά είναι τα στοιχεία των τοπικών σχεδίων με τους σχεδιασμούς των ΠΕΣΔΑ. Παράλληλα, οι δήμοι απαλλάσσονται από περιττά έξοδα και διαδικασίες, όπως η σύνταξη μελέτης, καθώς πλέον οι Δήμοι θα συμπληρώνουν μόνον τα στοιχεία της προτυποποιημένης ψηφιακής φόρμας.
