Η καθημερινή ενασχόληση της ελληνικής διπλωματίας με την έντονη και συνεχή τουρκική δραστηριότητα ενέχει τον κίνδυνο της παραμέλησης άλλων κρίσιμων μετώπων της εξωτερικής πολιτικής. Ωστόσο, η Αθήνα επιδιώκει να αποφύγει αυτή την παγίδα και η «Διάσκεψη Υψηλού Επιπέδου για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων: Από τη Θεσσαλονίκη στο Ζάγκρεμπ», που πραγματοποιείται σήμερα, Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου, στη Θεσσαλονίκη έχει σκοπό να επαναβεβαιώσει ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να υποστηρίζει απαρέγκλιτα την ευρωπαϊκή προοπτική όλων των χωρών της περιοχής.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι εξαιτίας της πόλωσης που προκλήθηκε από τη Συμφωνία των Πρεσπών για την επίλυση της εκκρεμότητας της ονομασίας μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας, η νέα κυβέρνηση εμφανίστηκε αρχικά μουδιασμένη στη βαλκανική της πολιτική. Ωστόσο, το γαλλικό εμπόδιο στη χορήγηση ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων τόσο στη Βόρεια Μακεδονία όσο και στην Αλβανία αφύπνισε την Αθήνα που αντιλήφθηκε τους κινδύνους της αστάθειας στην οποία θα μπορούσε να τυλιχθεί η πρώτη, αλλά και την περαιτέρω κρίση στην οποία θα μπορούσε να βυθιστεί η δεύτερη.
Ποιοι θα δώσουν το «παρών»
Στη Διάσκεψη της Θεσσαλονίκης, πόλη η οποία φέρει και το ιστορικό φορτίο της ομώνυμης Ατζέντας του 2003 που τροχιοδρόμησε την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων, βρίσκονται οι υπουργοί Εξωτερικών Βουλγαρίας, Μαυροβουνίου, Βόρειας Μακεδονίας, Σερβίας, Κοσόβου και ο υφυπουργός Εξωτερικών της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.
Αυτές οι χώρες αποτελούν τους επονομαζόμενους «Western Balkans 6». Δίνουν επίσης το «παρών» ο υπουργός Εξωτερικών της Κροατίας, χώρας που ασκεί σήμερα την εκ περιτροπής Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, της Ιταλίας και της Σλοβενίας, καθώς επίσης οι γενικοί γραμματείς Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Θεμάτων του υπουργείου Εξωτερικών της Ρουμανίας. Η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) εκπροσωπείται από τη Χέλγκα Σμιντ, γενική γραμματέα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (EEAS) και τον αναπληρωτή γενικό διευθυντή, αρμόδιο για θέματα Διεύρυνσης της Κομισιόν, Μάσιε Πόποσκι.
Η δημοσιοποίηση της πρότασης της Κομισιόν
Στην τρέχουσα συγκυρία, το μείζον θέμα είναι το αν η ΕΕ θα αποφασίσει τελικά υπέρ της χορήγησης ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων σε Σκόπια και Τίρανα μετά και τη δημοσιοποίηση της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη νέα μεθοδολογία της διεύρυνσης. Η πρόταση καλύπτει πολλές από τις επιφυλάξεις που είχε εκφράσει τη Γαλλία, διά στόματος του ίδιου του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, ώστε η διευρυνσιακή μεθοδολογία να γίνει πιο πολιτική.
Παράλληλα, τα διαπραγματευτικά κεφάλαια θα κατηγοριοποιηθούν σε θεματικές ενότητες (clusters), θα δοθεί πολύ μεγάλη έμφαση στον σεβασμό του κράτους δικαίου (τα σχετικά κεφάλαια θα ανοίγουν πρώτα και θα κλείνουν τελευταία), ενώ προβλέπονται κυρώσεις, είτε με το πάγωμα είτε με την αναστροφή της διαδικασίας, σε περίπτωσης μη τήρησης της αιρεσιμότητας (conditionality).
Προσδοκίες για πράσινο φως τον Μάρτιο
Παραμένει πάντως άγνωστο αν το Παρίσι θα άρει τις αντιρρήσεις του για τη χορήγηση της πολυπόθητης ημερομηνίας πριν από τη Σύνοδο ΕΕ – Δυτικών Βαλκανίων στο Ζάγκρεμπ της Κροατίας τον προσεχή Μάιο. Στην Κοινή Δήλωση που θα υιοθετηθεί στη Θεσσαλονίκη, το περιεχόμενο της οποίας βρίσκεται εν γνώσει του «Βήματος», εκφράζεται «η προσδοκία ότι με βάση τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ΕΕ θα αποφασίσει πριν από τη Σύνοδο του Ζάγκρεμπ τον Μάιο του 2020 το άνοιγμα ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία και τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, τον Μάρτιο του 2020».
Οι προοπτικές για Ζάεφ και η Αλβανία
Η Βόρεια Μακεδονία κινείται σε προεκλογικό κλίμα. Η υπόθεση της οριστικοποίησης της ένταξης στο ΝΑΤΟ ίσως βοηθά τον μετριοπαθή Ζόραν Ζάεφ, ενώ αν δοθεί και ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων από την ΕΕ οι προοπτικές εκλογικής του νίκης θα βελτιωθούν. Για την Αλβανία, οι επιφυλάξεις αρκετών κρατών-μελών παραμένουν ισχυρές, ενώ και η εσωτερική πολιτική κατάσταση παραμένει τεταμένη.
