Ποτάμι τα άρθρα, οι σκέψεις, οι εικόνες από τα νησιά του Βορείου Αιγαίου. Στο επίκεντρο το μεταναστευτικό. Τα κύματα των προσφύγων που παλεύουν με τα κύματα της θάλασσας της ειρήνης και του πολιτισμού.
Οι πνιγμοί όμως σε αυτή τη θάλασσα της Μεσογείου ξεπέρασαν τους εννιακόσιους μας ενημερώνει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ.
Τα νησιά μας Λέσβος, Σάμος, Χίος βουλιάζουν από το πλήθος των μεταναστών. Πάνω από 500 χιλιάδες έφθασαν στα φιλόξενα αυτά νησιά που έχουν θρέψει από πανάρχαια χρόνια πολιτισμούς και αγαθά στους κατοίκους. Καμαρώνουν οι Έλληνες και οι επισκέπτες για τις όμορφες ακρογιαλιές, την πλούσια βλάστηση και τις φιλόξενες καρδιές των κατοίκων των νησιών που σαν μαργαριτάρια ξεπροβάλουν μέσα από τα ονειρεμένα νερά του Αιγαίου. Αποτελούν τα νησιά αυτά τους βασικούς προμαχώνες στη θάλασσα για τα εθνικά μας σύνορα και για κάθε είδους επιβουλές, απειλές για τα εθνικά μας συμφέροντα.
Τα ευρωπαϊκά σύνορα η Ενωμένη Ευρώπη αδυνατεί να διαφυλάξει αποτελεσματικά, όπως συμβαίνει και με τις ροές των μεταναστών. Μια μοναδική περιφερειακή Ένωση λαών – κρατών που αποτελεί το κορυφαίο επίτευγμα οικονομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής συνεργασίας μετά τον πόλεμο βρίσκεται πολλές φορές πίσω από τις εξελίξεις. Ο ατροφικός πυλώνας της στην Άμυνα και την Ασφάλεια κινδυνεύει να την περιθωριοποιήσει από τα γεγονότα στη Μεσόγειο στη μήτρα του πολιτισμού της.
Εδώ και δέκα χρόνια η Μεσόγειος φλέγεται από το ένα άκρο στο άλλο και η Ε.Ε. δηλώνει παρούσα με πολλές εθνικές γραμμές και αδύναμες κοινές πολιτικές για να αντιμετωπίσει το μεταναστευτικό. Η αραβική «άνοιξη» και οι λαοί από τη Λιβύη μέχρι την Αίγυπτο, καθώς και σε άλλες δεσποτικές εξουσίες, τάραξαν τα νερά και οι εμφύλιες συρράξεις απλώθηκαν σε όλο τον αραβικό κόσμο. Συρία, Ιράκ, Αφγανιστάν οι κοινωνίες και οι εξουσίες, εθνικές ή διεθνείς, μυρίζουν μπαρούτι και συνεχίζουν να εκρήγνυνται. Ο εμφύλιος στη Λιβύη, στη Συρία και όπως σιγοκαίει σε Ιράκ και Αφγανιστάν. Οι αψιμαχίες και οι πολεμικές συγκρούσεις Τουρκίας – Συρίας – Κούρδων και Τζιχαντιστών.
Η διχοτομημένη Κύπρος με τον κατοχικό στρατό εδώ και 46 χρόνια. Η άσβεστη διαμάχη Παλαιστινίων και Ισραηλινών. Οι απειλητικές, επεκτατικές διαθέσεις της Τουρκίας εναντίον της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας φουντώνουν με τα ενεργειακά θαλάσσια αποθέματα. Όλες αυτές οι διαμάχες για την εξουσία, τα συμφέροντα και τις γεωπολιτικές στρατηγικές για σφαίρες επιρροής των μεγάλων δυνάμεων, συνθέτουν ένα επικίνδυνο περιβάλλον με τεράστιες συνέπειες στους πολίτες και τον άμαχο πληθυσμό της Μεσογείου. Βέβαια, για να συμπληρώσουμε το παζλ αυτής της εικόνας οι αυταρχικές εξουσίες, εθνικές αλλά και παγκόσμιες (ΗΠΑ, Ρωσία κ.α.) αποτελούν τη βασική και γενεσιουργό πηγή όλων αυτών των καταστάσεων. Ένας νέος «νεοαποικισμός», οικονομικός, ενεργειακός και στρατιωτικός απλώνεται σε όλες τις πόλεις και τα κράτη της Μεσογείου και της Άπω Ανατολής.
Αυτό το περιβάλλον που σε αδρές γραμμές περιγράψαμε έχει τεράστιες επιπτώσεις στα νησιά μας, στην πατρίδα μας και στις εξελίξεις στην Ε.Ε.. Οι κατατρεγμένοι πολίτες, οι «κολασμένοι» λαοί μέσα σε ζώνες πολέμου, δραπετεύουν και μεταναστεύουν πρώτα για να σωθούν οι ίδιοι και οι οικογένειές τους και δεύτερο να βρουν μια θέση στον ήλιο για τους ίδιους και τα παιδιά τους.
Από το 2015 τα νησιά μας Λέσβος, Σάμος, Χίος βούλιαξαν κυριολεκτικά από πρόσφυγες και μετανάστες. Έγιναν βασικά τα στεριανά πλεούμενα υποδοχής όλων αυτών των κατατρεγμένων πληθυσμών. Η αλληλεγγύη των κατοίκων ήταν και είναι πρωτοφανής και το ελάχιστο ένα βραβείο Νόμπελ τους ανήκει, ως επιβράβευση και για ουσιαστικό συμβολισμό των λέξεων: ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ και ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ. Λέξεις της καθημερινότητας, αλλά γεμάτες περιεχόμενο ανθρωπιάς και μοναδικών συναισθημάτων των κατοίκων αυτών των νησιών. Δεν είναι λέξεις περαστικές για τους συμπολίτες μας με την εξαγορά λίγης δημοσιότητας (σήμερα ο Πάπας, ο Πατριάρχης, αύριο ένας ηθοποιός, ένας επίτροπος, ένας υπουργός κ.α.) είναι η καθημερινή τους ζωή. Να βιώνουν τους «ελεύθερους – πολιορκημένους» στη Μόρια, στη Σάμο, στη Χίο κ.α. Να βιώνουν τις δικαιολογημένες και μη διαμαρτυρίες τους. Να βιώνουν την ανασφάλεια από τις «εκρήξεις» των «ελεύθερων και πολιορκημένων». Να βιώνουν τον φόβο της κυκλοφορίας των πολιτών και των παιδιών τα βράδια. Να βιώνουν τη δραματική κάμψη της τουριστικής περιόδου και των επισκεπτών που τροφοδοτούν και ζουν τις τοπικές οικονομίες.
Να βιώνουν τα αμέτρητα σωσίβια στις ακρογιαλιές και τα ανακοινωθέντα για πόσους σώθηκαν και πόσους πνίγηκαν. Να βιώνουν την υποδοχή ασυνόδευτων παιδιών. Να βιώνουν ξέφραγα σύνορα. Να βιώνουν απειλές από την Τουρκία που παίζει και εργαλειοποιεί το μεταναστευτικό, ενάντια στην Ελλάδα και στην συνέχεια την Ε.Ε. Βιώνουν τις απειλές της Τουρκίας για αποστρατικοποίηση των νησιών για διεκδικήσεις βραχονησίδων. Καθημερινά αγναντεύουν αερομαχίες για παραβιάσεις στον εναέριο χώρο και «πλιάτσικο» της τουρκικής ακτοφυλακής, γύρω από τις βραχονησίδες με απειλές στους ψαράδες μας. Να βιώνουν οι πολίτες τις αμέτρητες διαμαρτυρίες των τοπικών εξουσιών (Δήμοι, Περιφέρεια και διάφοροι φορείς) προς την κεντρική εξουσία και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, για αποσυμφόρηση των νησιών. Να βιώνουν πολλές υποσχέσεις από την πολιτική εξουσία αλλά αποτέλεσμα κανένα. Αυτός ο λαός τη φιλοξενία και την αλληλεγγύη τη μοιράζεται με τους μετανάστες και τη βιώνει στην πράξη. Οι Ευρωπαίοι εταίροι μας σηκώνουν εθνικά τείχη. Και οι πολιτικές παρατάξεις αντί να στριμώχνουν τους εταίρους αντιπολιτεύονται η μία την άλλη. Με αυτές όμως τις λογικές χάνει η χώρα τη διαπραγματευτική ισχύ να λύσει ένα πολυσύνθετο εκρηκτικό πρόβλημα. Η Μόρια, όταν καλείται να φιλοξενήσει τρεις χιλιάδες και φιλοξενεί είκοσι πέντε χιλιάδες προσομοιάζει με ένα μικρό «κολαστήριο», όπου θα συμβαίνουν τα πάντα και κάθε λογής μικρά και μεγάλα εγκλήματα σε άθλιες συνθήκες διαβίωσης.
Η εικόνα όμως αυτή που προβάλλεται σε όλο τον κόσμο, ασφαλώς βλάπτει την εικόνα της Ελλάδας και αφετέρου τη μεγάλη εικόνα των φιλόξενων κατοίκων των νησιών που ενώ προσέφεραν απλόχερα τη φιλοξενία και την αλληλεγγύη στους πρόσφυγες και τους μετανάστες κινδυνεύουν να θεωρηθούν αφιλόξενοι, διότι ζητούν το δίκαιο και αυτονόητο της αποσυμφόρησης των νησιών. Ζητούν να σηκώσουν το βάρος του μεταναστευτικού, τόσο η ηπειρωτική Ελλάδα, όσο και οι εταίροι μας στην Ε.Ε.
Κάπως φάνηκε μια ακτίδα ελπίδας για την αποσυμφόρηση των νησιών με την απόφαση της κυβέρνησης να μεταφέρει έναν μικρό αριθμό στην ηπειρωτική Ελλάδα. Όταν όμως άρχισαν οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών άλλαξαν τα σχέδια χωρίς στοιχειώδη συζήτηση με τις τοπικές κοινωνίες, με υπουργική απόφαση προσχώρησε η κυβέρνηση σε επίταξη εκτάσεων, κλειστές δομές και βλέπουμε!! Άμεση αντίδραση της Περιφέρειας και των Δήμων που πληροφορήθηκαν την υπουργική απόφαση επίταξης από τα ΜΜΕ. Ουδέν μονιμότερο του προσωρινού. Και ο Δήμαρχος της Λέσβου ο κ. Τ.Βέρρος με ομόφωνη απόφαση του Δ.Σ. έστειλε το μήνυμα:
«Καμία νέα δομή στη Λέσβο» και συμφώνησαν άπαντες και ο Περιφερειάρχης κ. Μουτζούρης, οι δημοτικές παρατάξεις και ζήτησαν από την κυβέρνηση και τους συναρμόδιους υπουργούς: α. «Σεβασμός στη βούληση της τοπικής κοινωνίας. β. Άμεση αποσυμφόρηση των νησιών. γ. Φύλαξη των θαλάσσιων συνόρων και δ. έλεγχος των ΜΚΟ. Η επίταξη ακινήτων στα νησιά Λέσβο, Σάμο, Χίο πυροδότησε νέες διαμαρτυρίες και κινητοποιήσεις της τοπικής κοινωνίας.
Η κυβέρνηση αυταρχικά, κόντρα στη βούληση των κατοίκων των νησιών επιχειρεί να επιβάλει τις κλειστές δομές. Όπως όμως τόνισε ο Α. Αριστόβουλος στο Δ.Σ. ίσως οι κυβερνόντες «λογαριάζουν χωρίς τον ξενοδόχο». Οι φωνές της τοπικής κοινωνίας δεν εισακούσθηκαν. Οφείλει όμως η κυβέρνηση εκ νέου να αναλογισθεί τα τεράστια κοινωνικά, οικονομικά και πολιτισμικά ζητήματα που προκύπτουν.
Χωρίς να λάβουν υπόψη τα ζητήματα δημοσίου συμφέροντος για την τοπική κοινωνία. Θέματα που αφορούν τη δημόσια τάξη, την κοινωνική ειρήνη και την υγεία στα νησιά. Τους συσσωρευμένους φόβους των κατοίκων να κυκλοφορούν τα βράδια. Την τεράστια και ίσως ανεπανόρθωτη, για μεγάλο διάστημα, οικονομική ζημία ένεκα του περιορισμού των επισκεπτών και την κάμψη της τουριστικής ατμομηχανής, αποτελούν μείζονα ζητήματα. Αλλά και για την εθνική ασφάλεια τα νησιά αυτά λειτουργούν ως οι μεγάλοι προμαχώνες για τα εθνικά και ευρωπαϊκά σύνορα.
Από το 490 πχ, η Ελλάδα συνηθίζουμε να λέμε, ότι με τη νικηφόρα μάχη στον Μαραθώνα, έσωσε τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Σήμερα, καλείται η Ευρώπη να βάλει πλάτη. Η πίεση της Ελλάδας πρέπει να είναι πιεστική πρωτίστως στους εταίρους μας και όχι στα νησιά των «ελεύθερων – πολιορκημένων».
Σε διαφορετική περίπτωση, αν η κυβέρνηση επιμείνει για νέες κλειστές δομές, οι κάτοικοι αυτών των νησιών θα παρομοιάζουν και αυτοί ως «ελεύθεροι πολιορκημένοι» από τη μια τα κύματα των μεταναστών και από την άλλη η πίεση της κυβέρνησης. Αποφάσισαν οι τοπικές κοινωνίες να προσφύγουν, ως τελευταίο καταφύγιο προστασίας των δικαίων τους, στη Δικαιοσύνη.
Σύντομα το ΣτΕ θα κληθεί να κρίνει ανάμεσα στο κεντρικό, δημόσιο συμφέρον και στο τοπικό, δημόσιο συμφέρον που έχει όμως και ευρύτατους λόγους εθνικού συμφέροντος και ασφάλειας των συνόρων μας.
Ο Λουκάς Αποστολίδης είναι δικηγόρος, πρώην βουλευτής Βοιωτίας με το ΠΑΣΟΚ και πρώην υφυπουργός Εθνικής Άμυνας
