Η βία φέρνει βία. Ο απόηχος της δεκαετούς οικονομικής κρίσης που διέλυσε προσωπικότητες, διαστρέβλωσε αξίες και πάγωσε τα ηθικά αντανακλαστικά μιας ολόκληρης κοινωνίας έχει φτάσει στα σχολεία. Και εκεί οι παρενέργειές του μοιάζουν ανεξέλεγκτες. Θύματα, αυτή την εβδομάδα, οι μαθητές. Σε προηγούμενα περιστατικά ήταν οι εκπαιδευτικοί. Θύτες, δυστυχώς, 16χρονα και 17χρονα παιδιά χωρίς καμία αίσθηση κινδύνου, ελέγχου ή ηθικών αναστολών. Που χτυπάνε με σιδερογροθιές για να προκαλέσουν μόνιμες βλάβες και μετά βγάζουν γελώντας selfies μέσα στα αστυνομικά τμήματα.

Η σχολική «συμμορία» στο 1ο Λύκειο Βύρωνα

Θα αναρωτιόταν κανείς: Δεν είχαν γίνει αντιληπτές τόσο καιρό όλες αυτές οι παρεκκλίσεις στο 1ο Λύκειο του Βύρωνα, όπου την περασμένη εβδομάδα ένας 17χρονος έπεσε θύμα άγριας επίθεσης από σχολική «συμμορία» μέσα στο σχολείο του; Και πού βρίσκονταν οι καθηγητές που θα έπρεπε να επιτηρούν τον χώρο; Πέραν των εξαγγελιών για εξάλειψη της βίας στα σχολεία, η Πολιτεία και τα αρμόδια υπουργεία δεν έχουν αντιδράσει ουσιαστικά στα παραπάνω, καθώς επί μήνες εξελίσσονται επιθέσεις και βιαιοπραγίες στα σχολεία της χώρας. Ως σήμερα κανένας δεν έχει οχυρώσει ούτε τους εκπαιδευτικούς με ένα πειθαρχικό «οπλοστάσιο» ούτε τα σχολεία με επιστημονικά «εργαλεία» για να αντιδράσουν: ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, ομάδες στήριξης και στα Γενικά Λύκεια της χώρας, επιμόρφωση των εκπαιδευτικών…

«Να περιμένει έναν-έναν τους νταήδες»…

«Ο πατέρας του παιδιού που χτύπησε πρέπει να κάνει υπομονή για δύο μήνες μέχρι να «ξεχαστεί» το θέμα και να περιμένει έναν-έναν τους νταήδες και αν γίνεται και τους γονείς· βία στη βία εφόσον έτσι μόνο καταλαβαίνουν» σχολίαζε τις προηγούμενες ημέρες ανώνυμος αναγνώστης των ηλεκτρονικών ρεπορτάζ τοπικών ιστοσελίδων του Βύρωνα που αναφέρονταν στην άγρια επίθεση εναντίον του 17χρονου. Αυτή πιθανότατα είναι η κοινωνική και ηθική συμπεριφορά που διαχέεται στην τοπική κοινωνία και πολλαπλασιάζει τη βία, που αναγνωρίζει την Πολιτεία ως απούσα και αναζητάει την αυτοδικία ως μορφή αντίδρασης. Και πίσω από αυτήν, η λογική μοιάζει επίσης χαμένη.

Μέσα σε δέκα ημέρες δύο ακόμα ακραία περιστατικά βίας σε σχολεία χτύπησαν το σήμα του συναγερμού. Ενας μαθητής στην Πάτρα έσπασε το σαγόνι συμμαθητή του και μια ομάδα 17 ατόμων στον Βύρωνα ξυλοκόπησε άγρια 17χρονο που προσπάθησε να υπερασπιστεί την αδελφή του.

Η συχνότητα των επιθέσεων

Τα σχολεία, που θα έπρεπε να είναι τα «θεραπευτήρια» των κοινωνικών κραδασμών, μοιάζουν σήμερα με ναρκοπέδια.

Οπως δείχνουν οι επιστημονικές έρευνες που έχουν γίνει, τρία στα 10 παιδιά έχουν πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού σε Γυμνάσια και Λύκεια, με τη συντριπτική πλειονότητα των εμπλεκομένων να είναι αγόρια. Το 30,6% των περιστατικών αφορά μόνο αγόρια, ενώ ο αριθμός των θυμάτων κυμαίνεται στο 30% του μαθητικού πληθυσμού, με το 2% των μαθητών να έχουν συχνά τον ρόλο του θύτη, αλλά και ένα αντίστοιχο ποσοστό να δέχεται με την ίδια συχνότητα επιθέσεις στον χώρο του σχολείου.

«Δάσκαλος εμπιστοσύνης»

Από την πλευρά του υπουργείου Παιδείας προτείνεται ο «δάσκαλος εμπιστοσύνης», που θα αποτελεί ένα πρόσωπο στο οποίο θα μπορούν να απευθυνθούν τα παιδιά μέσα στο σχολείο όταν αντιμετωπίζουν προβλήματα, αλλά και η επιστροφή των σχολικών συμβούλων στα σχολεία, με τη συχνή παρουσία τους στις σχολικές αίθουσες. Παράλληλα νέες θεματικές που θα ενταχθούν στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα, οι οποίες θα δίνουν ιδιαίτερη έμφαση σε ζητήματα σεβασμού του ενός μαθητή στον άλλον και συνύπαρξης στο κοινωνικό σύνολο.

«Κάθε χρονιά και χειρότερη» – Σε απόγνωση οι εκπαιδευτικοί

Οι εκπαιδευτικοί που μίλησαν στο «Βήμα» δηλώνουν αβοήθητοι. Ο κ. Νίκος Ανδρινόπουλος από την Α’ ΕΛΜΕ (τοπική Ενωση καθηγητών) δηλώνει πως είναι προφανές ότι τα κρούσματα βίας στα σχολεία αυξάνονται διαρκώς. «Πρόκειται για ένα γενικότερο κοινωνικό φαινόμενο που φαίνεται ότι τώρα ξεσπάει» δηλώνει. «Τα σχολεία χρειάζονται θωράκιση, υποστηρικτικές δομές. Οι εκπαιδευτικοί τους είναι αβοήθητοι και δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν αντίστοιχες καταστάσεις. Δεν είμαστε εκπαιδευμένοι για κάτι αντίστοιχο. Καθημερινά δίνουμε συμβουλές σαν ψυχολόγοι, αντικαθιστούμε τους ανύπαρκτους γονείς σε πολλά παιδιά, αλλά χρειαζόμαστε βοήθεια. Είμαστε τραγικά μόνοι» αναφέρει.

Αποβολή δύο ημερών…

«Κάθε επόμενη χρονιά μοιάζει χειρότερη και δυσκολότερη από την προηγούμενη σχετικά με τη συμπεριφορά των παιδιών. Και η ελληνική κοινωνία δεν αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει σε πολλά σχολεία και αντιδρά μόνο όταν τα πράγματα γίνονται πολύ επικίνδυνα» λέει ο κ. Ανδρινόπουλος. «Πρέπει να εστιάσουμε στην πρόληψη» καταλήγει ο ίδιος και βεβαίως υπενθυμίζει ότι το πειθαρχικό «οπλοστάσιο» των εκπαιδευτικών μέσα στα σχολεία τα τελευταία τρία χρόνια έχει νομοθετικά περιοριστεί, είναι πλέον φτωχό, με ανώτερη ποινή την αποβολή δύο ημερών.

Απαξίωση

«Ενα από τα προβλήματα που βιώνουμε καθημερινά είναι η απαξίωση του εκπαιδευτικού συστήματος και του ρόλου του εκπαιδευτικού» λέει στο «Βήμα» ο διευθυντής του 2ου Επαγγελματικού Λυκείου Αμαρουσίου Ευάγγελος Αρώνης. «Ο ρόλος του εκπαιδευτικού έχει υποτιμηθεί στην κοινωνία μας» αναφέρει και προσθέτει ότι παράλληλα οι ίδιοι οι καθηγητές δεν έχουν καν επιμόρφωση ή στήριξη από την Πολιτεία και προσπαθούν να λύσουν τα προβλήματα μέσα από τις προσωπικές τους αξίες. «Πολύ συχνά όμως ακροβατούμε» δηλώνει χαρακτηριστικά. Χαρακτηρίζει απόλυτα επιτυχημένο και αναγκαίο το μέτρο της τοποθέτησης ψυχολόγων στα Επαγγελματικά Λύκεια της χώρας πριν από ενάμιση χρόνο και κρίνει ότι αντίστοιχες πολιτικές πρέπει να εφαρμοστούν και στα Γενικά Λύκεια.

Καλύτερα στην επαρχία

Ο κ. Αρώνης αναφέρει χαρακτηριστικά ότι το σχολείο δεν έχει πλέον τη θέση που είχε στο παρελθόν στη ζωή των παιδιών. Δηλώνει μάλιστα χαρακτηριστικά ότι πρόσφατα ένα τεράστιο ποσοστό 20%-30% των μαθητών δεν ήρθαν καν στο σχολείο να πάρουν τους ελέγχους τους του πρώτου τετραμήνου της χρονιάς…

Η κυρία Δωροθέα Καρφή, επικεφαλής σε σχολείο της Ευρυτανίας, θυμίζει την ουσία των στενών εκπαιδευτικών σχέσεων και τοποθετεί το θέμα σε άλλη βάση. Οπως εξηγεί, μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα οι κοινωνικοί δεσμοί είναι πιο στενοί, οι ομάδες πιο στενά συνδεδεμένες μέσα στα σχολεία και ο αυτοέλεγχος δυνατότερος. Θυμίζει παλαιότερες εποχές, τουλάχιστον για την πρωτευούσα, όπου σε μια σχολική τάξη «ένα αυστηρό βλέμμα αρκούσε για να επανέλθουν στην τάξη ακόμα και οι πιο ζωηροί μαθητές». Μήπως εκεί βρίσκεται και η απάντηση στα ερωτήματα των τελευταίων ημερών;

Συνεργασία σχολείου – οικογένειας και βοήθεια ψυχολόγων είναι το δίπτυχο που κρίνει ως απαραίτητο για την ομαλή καθημερινότητα σε ένα σχολικό περιβάλλον.

«Κατ’ αρχήν ας μας στηρίξει η Πολιτεία» λέει χαρακτηριστικά ο Νίκος Παπαχρήστος από την πλευρά της ΟΛΜΕ. «Οταν σπουδάζαμε για να γίνουμε εκπαιδευτικοί, δεν φανταζόμασταν ότι θα συναντούσαμε τη βία και την απειθαρχία που υπάρχει σήμερα».