Ο «νεοφώτιστος» κορωνοϊός SARS-CoV-2 συνεχίζει ακάθεκτος την πορεία του, με τους θανάτους και τα κρούσματα να αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο. Και όπως είναι επόμενο, σκορπά ανησυχία ανά τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης, όπου έχουν ήδη κάνει την εμφάνισή τους, σχετικώς λίγα ευτυχώς μέχρι στιγμής, κρούσματα (σε Βέλγιο, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Σουηδία, Βρετανία) – σε κάποιες περιπτώσεις ωστόσο υπήρξαν δευτερογενείς μεταδόσεις του ιού εντός ευρωπαϊκών χωρών, γεγονός που θεωρείται «κλειδί» για την εξάπλωσή του.
«Το Βήμα» ήλθε σε επαφή με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (European Centre for Disease Prevention and Control – ECDC) και έθεσε «καυτά» ερωτήματα σχετικά με τη νέα ιογενή απειλή που επικρέμεται πάνω από τα κεφάλια μας σε έναν από τους ειδικούς της ομάδας του ECDC που συστάθηκε ειδικά για τον SARS-CoV-2 (Public Health Event Response Team), ο οποίος είναι μάλιστα Ελληνας: πρόκειται για τον δρα Διαμαντή Πλαχούρα (φωτο. αριστερά), επικεφαλής ειδικό για την Αντιμικροβιακή Ανθεκτικότητα και τις Λοιμώξεις που συνδέονται με την Υγειονομική Περίθαλψη στο Ευρωπαϊκό Κέντρο. Ο δρ Πλαχούρας σημείωσε ότι ο ιός έχει την ικανότητα ευρείας εξάπλωσης και γι’ αυτό πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για το ενδεχόμενο πανδημίας, μίλησε για τα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής και για όσα πρέπει να γίνουν από τα ευρωπαϊκά κράτη ώστε να μη ζήσουμε έναν επιδημικό «εφιάλτη», ενώ αναφέρθηκε και στο σημαντικό ζήτημα των εμβολίων και θεραπειών που όλοι αναζητούν εναγωνίως προκειμένου να βάλουν «φρένο» στον SARS-CoV-2. Ιδού οι απαντήσεις του:
Η μέχρι στιγμής εξάπλωση του ιού σάς κάνει να ανησυχείτε για πιθανότητα πανδημίας, με δεδομένο μάλιστα ότι παρά τα δρακόντεια μέτρα στην Κίνα ο ιός συνεχίζει ακάθεκτος;
«Το μέγεθος της επιδημίας στην Κίνα δείχνει ότι ο ιός έχει την ικανότητα ευρείας εξάπλωσης. Είναι σημαντικό να είμαστε προετοιμασμένοι για το ενδεχόμενο πανδημίας, καθώς πολλά επιστημονικά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα και δεν είναι δυνατόν επί του παρόντος να προβλέψουμε με ακρίβεια την εξέλιξη της επιδημίας».
Θεωρείτε ότι η Κίνα άργησε να λάβει μέτρα;
«Είναι δύσκολο να κρίνουμε πόσο έγκαιρη ήταν η αντίδραση των Αρχών στην Κίνα, καθώς δεν γνωρίζουμε πώς ακριβώς εκτυλίχθηκαν τα γεγονότα. Η εξακρίβωση μιας επιδημίας από έναν νέο ιό είναι πάντα μια μεγάλη πρόκληση».
Φοβάστε το ενδεχόμενο πολλαπλών δευτερογενών μεταδόσεων εντός ΕΕ; Πώς αυτές μπορούν να αποφευχθούν και γιατί δεν αποφεύχθηκαν, και μάλιστα σε χώρες με «δυνατά» συστήματα υγείας όπως η Γερμανία;
«Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε μεμονωμένες περιπτώσεις δευτερογενούς μετάδοσης εντός της ΕΕ, δεδομένου ότι ο ιός είναι πιθανό να μεταδίδεται και από ασθενείς με ήπια συμπτώματα. Για να αποφύγουμε το ενδεχόμενο παρατεταμένης εξάπλωσης σε αυτό το στάδιο, είναι σημαντική η έγκαιρη ανίχνευση των κρουσμάτων και η λήψη μέτρων για την πρόληψη περαιτέρω μετάδοσης».
Πόσο πιθανή θεωρείτε μια επιδημία του νέου κορωνοϊού στην Ευρώπη;
«Με τα δεδομένα που έχουμε στη διάθεσή μας θεωρούμε ακόμη χαμηλό τον κίνδυνο επιδημίας του SARS-CoV-2 στην Ευρώπη. Η πιθανότητα παρατεταμένης εξάπλωσης του νέου κορωνοϊού εντός της ΕΕ θεωρείται χαμηλή με δεδομένη τη δυνατότητα για έγκαιρη ανίχνευση κρουσμάτων, καθώς και τη λήψη μέτρων για την πρόληψη περαιτέρω μετάδοσης. Αυτά τα μέτρα ήταν επιτυχή κατά το παρελθόν στον έλεγχο της επιδημίας του ιού SARS το 2003 και στην αποφυγή εξάπλωσης του κορωνοϊού MERS παρά την εισαγωγή μεμονωμένων περιστατικών στην Ευρώπη».
Τα μέτρα που λαμβάνονται από τα ευρωπαϊκά κράτη σάς φαίνονται ικανοποιητικά; Για παράδειγμα, γίνεται συζήτηση σχετικά με την αποτελεσματικότητα χρήσης θερμικών καμερών στα αεροδρόμια αλλά και την αποτελεσματικότητα των ταξιδιωτικών περιορισμών.
«Τα επιστημονικά δεδομένα δεν υποστηρίζουν τη χρήση θερμικών καμερών στα αεροδρόμια, ιδιαίτερα κατά τη χειμερινή περίοδο οπότε υπάρχουν πολλές περιπτώσεις εποχικής γρίπης και άλλων λοιμώξεων του αναπνευστικού. Παρόμοια δεδομένα δείχνουν ότι ούτε οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί αναμένεται να είναι επαρκώς αποτελεσματικοί».
Ποια μέτρα συνιστά λοιπόν το ECDC για την προστασία της Ευρώπης;
«Το ECDC αναλύει διαρκώς τα διαθέσιμα δεδομένα και υποστηρίζει την ετοιμότητα των κρατών-μελών να αντιμετωπίσουν την απειλή του νέου κορωνοϊού. Στο παρόν στάδιο, κατά το οποίο παρατηρούνται μεμονωμένες περιπτώσεις εισαγωγής κρουσμάτων στην Ευρώπη, τα σημαντικότερα μέτρα είναι η έγκαιρη ανίχνευση των εισαγόμενων κρουσμάτων, η εφαρμογή μέτρων για τη διακοπή περαιτέρω μετάδοσης και η παρακολούθηση των ατόμων που έχουν έλθει σε επαφή με καθένα από τα κρούσματα».
Θεωρείτε ότι η Ελλάδα έχει την ετοιμότητα να αντιμετωπίσει τον ιό;
«Οι χώρες της ΕΕ διαθέτουν αυτή τη στιγμή τα μέσα για την ανίχνευση του νέου κορωνοϊού και την πρόληψη μετάδοσης, καθώς και την τεχνογνωσία για την προσέγγιση του προβλήματος από την πλευρά των αρχών δημόσιας υγείας. Σε περίπτωση ευρύτερης εξάπλωσης του ιού στην Ευρώπη, υπάρχει η δυνατότητα ενεργοποίησης των σχεδίων πανδημικής ετοιμότητας, τα οποία είναι διαθέσιμα για ενδεχόμενη πανδημία».
Πολλά επιστημονικά ερωτήματα σχετικά με τον ιό συνεχίζουν να παραμένουν αναπάντητα, όπως η αρχική «πηγή» μετάδοσής του, η θνησιμότητα εξαιτίας του, η μεταδοτικότητα και ο χρόνος επώασής του. Διεξάγετε έρευνες ή συντονίζετε έρευνες ώστε να λάβουμε απαντήσεις και σε ποια ακριβώς πεδία;
«Το ECDC σε στενή συνεργασία με τα κράτη-μέλη συλλέγει επιδημιολογικά δεδομένα που συνεισφέρουν στη διαλεύκανση αυτών των ερωτημάτων. Επίσης παρακολουθούμε στενά τα στοιχεία που δημοσιεύονται σχετικά με τον SARS-CoV-2 και συνεργαζόμαστε με ερευνητικές ομάδες εντός και εκτός Ευρώπης για τη μελέτη των επιδημιολογικών παραμέτρων και της αποτελεσματικότητας των μέτρων πρόληψης της μετάδοσης του ιού».
Γίνεται αγώνας δρόμου για τον εντοπισμό θεραπειών και την ανάπτυξη εμβολίων για τον SARS-CoV-2. Πότε εκτιμάτε ότι θα έχουμε εμβόλιο στα χέρια μας και ποιες θεραπείες είναι οι πιο υποσχόμενες;
«Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν προσπάθειες για την ανάπτυξη εμβολίου και διεξάγονται κλινικές μελέτες. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε το αποτέλεσμα ούτε τον χρονικό ορίζοντα αυτών των προσπαθειών, αλλά μπορούμε να πούμε ότι δεν αναμένουμε να έχουμε στη διάθεσή μας εμβόλιο πολύ σύντομα. Δυστυχώς έως τώρα δεν έχουν υπάρξει επιτυχημένες προσπάθειες για την ανάπτυξη εμβολίου έναντι κορωνοϊών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τη διάθεση 10 εκατ. ευρώ για έρευνα σχετική με τον νέο κορωνοϊό μέσω επείγουσας πρόσκλησης υποβολής ερευνητικών προτάσεων και συντονίζει το παγκόσμιο δίκτυο χρηματοδότησης έρευνας GLOPID-R με στόχο να στηρίξει συνεργασίες με άλλες πηγές χρηματοδότησης σε παγκόσμιο επίπεδο. Επιπλέον, έχει ενεργοποιηθεί το ευρωπαϊκό δίκτυο κλινικής έρευνας PREPARE με στόχο την ταχεία συλλογή δεδομένων σχετικά με την κλινική εικόνα της λοίμωξης και τον σχεδιασμό κλινικών μελετών».
Πιστεύετε ότι ο ιός μπορεί να καταστεί ενδημικός και να δίνει επιδημίες αντίστοιχες με εκείνες της εποχικής γρίπης; Μπορούμε να υπολογίσουμε έως πότε θα μας απασχολήσει για εφέτος;
«Αλλοι κορωνοϊοί που σχετίζονται με λοιμώξεις του αναπνευστικού και είναι ευρέως διαδεδομένοι παρουσιάζουν εποχική κατανομή. Τα δεδομένα που έχουμε στη διάθεσή μας δεν επιτρέπουν να προβλέψουμε με επαρκή ακρίβεια αν ο νέος κορωνοϊός μπορεί να καταστεί ενδημικός».
Ποιες είναι οι επόμενες ενέργειές σας σχετικά με το θέμα;
«Το ECDC παρακολουθεί στενά την εξέλιξη της επιδημίας, υποστηρίζει και συνεργάζεται με τις αρχές δημόσιας υγείας στα κράτη-μέλη με σκοπό την έγκαιρη πληροφόρηση και ανταλλαγή πληροφοριών, την εκτίμηση κινδύνου και την παροχή κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τα μέτρα πρόληψης και ελέγχου με βάση επιστημονικά τεκμήρια. Επιπλέον, διατηρεί μια ιστοσελίδα με δεδομένα που επικαιροποιούνται διαρκώς σχετικά με την έκταση της επιδημίας, την εκτίμηση κινδύνου, καθώς και με ερωτήσεις και απαντήσεις για την ενημέρωση του κοινού».
