Ακόμη και στις προηγμένες και οικονομικά εύρωστες κοινωνίες όπου τα παιδιά μεγαλώνουν ασφαλή και προστατευμένα, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και χωρίς να στερούνται κανένα αγαθό, υπάρχουν κορίτσια που δεν γνωρίζουν παιδική ηλικία. Που δεν μπορούν να απολαύσουν το παιχνίδι με τις συνομήλικές τους, που ακόμη και τα Σαββατοκύριακα δεν τα αφήνουν να κοιμηθούν παραπάνω και να σηκωθούν από το κρεβάτι στις 12 το μεσημέρι, που δεν τους επιτρέπεται να φάνε όσες σοκολάτες και όσα παγωτά θα ήθελαν ή να ξενυχτήσουν σε πάρτι.
Τέτοια κορίτσια, προορισμένα όχι απλώς για τη νίκη αλλά για να ξεπερνούν τον εαυτό τους, να ξεπερνούν από νίκη σε νίκη τις ανθρώπινες δυνατότητες, είναι οι πρωταθλήτριες της ρυθμικής γυμναστικής. Μικροκαμωμένες, κομψές και αδύνατες, χωρίς ίχνος λίπους στα καλογυμνασμένα σώματά τους, απίστευτα ευλύγιστες και ανάλαφρες, όπως ένα φτερό στον άνεμο, οι κοπέλες αυτές γίνονται, λόγω και της γοητευτικής εμφάνισής τους, ανάρπαστες, όχι μόνο στα μεγάλα αθλητικά τουρνουά αλλά και στα lifestyle περιοδικά. Σε έντυπα που τις παρουσιάζουν στα εξώφυλλά τους και στα αφιερώματα που τους κάνουν ως μοντέλα και ως σταρ. Πρόκειται συνήθως για αφιερώματα όπου η αθλητική ιδιότητα των κοριτσιών είναι η πρόφαση για αδιάκριτες ματιές στην προσωπική ζωή τους.
Κάπως έτσι, η Αλίνα Καμπάεβα περισσότερο συζητιέται πλέον ως φημολογούμενη σύντροφος και μητέρα των (δίδυμων) γιων του Βλαντίμιρ Πούτιν παρά ως χρυσή ολυμπιονίκης και παγκόσμια πρωταθλήτρια της Ρωσίας στη ρυθμική γυμναστική. Με τον ίδιο αδιάκριτο τρόπο οι προβολείς της δημοσιότητας φωτίζουν αυτές τις ημέρες μία ακόμη σπουδαία αθλήτρια, από εκείνες που διαδέχθηκαν την Καμπάεβα, την επίσης Ρωσίδα Αλεξάντρα Σολντάτοβα.
Μόνο που, αν η ιστορία τής (όπως όλα δείχνουν) εκλεκτής του παντοδύναμου Πούτιν είχε έρωτα και πάθος, η ιστορία της Σολντάτοβα είναι μία από τις πιο στενόχωρες και μελαγχολικές που έχουμε ακούσει τον τελευταίο καιρό. Αν τα πράγματα έγιναν όπως αρχικά γράφτηκαν, γιατί ακολούθησαν διαψεύσεις από την ίδια και «ήξεις, αφήξεις» δημοσιεύματα που δημιούργησαν σύγχυση.
Eνα πολύ κοφτερό μαχαίρι
Πριν από μερικές ημέρες τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν πως η μόλις 21 χρόνων Σολντάτοβα επιχείρησε να βάλει τέλος στη ζωή της κόβοντας τις φλέβες της. Και πως μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο με ακατάσχετη αιμορραγία. Η είδηση έκανε τον γύρο του κόσμου και το όνομα της Σολντάτοβα έγινε γνωστό και σε ανθρώπους που δεν γνώριζαν τα σημαντικά επιτεύγματά της στο αθλητικό τερέν. Λίγο μετά η προπονήτριά της, Αννα Ντιασένκο, έσπευσε να διαψεύσει τα δημοσιεύματα λέγοντας πως «δεν υπήρξε απόπειρα αυτοκτονίας. Η κατάσταση της Αλεξάντρα είναι καλή και αύριο θα πάρει εξιτήριο. Μου τηλεφώνησε η ίδια χθες το πρωί, από το νοσοκομείο, και μου είπε να μην ανησυχώ, καθώς έμεινε για να υποβληθεί σε ορισμένες εξετάσεις. Τα περί απόπειρας αυτοκτονίας που ακούγονται είναι ένα τεράστιο σοκ για εμένα, όπως και για όλους».
Λίγο αργότερα η Σολντάτοβα ανέβασε βίντεο, σε λογαριασμό που διατηρεί στο Instagram η προπονήτριά της, για να διαψεύσει με τη σειρά της πως επιχείρησε να βάλει τέλος στη ζωή της: «Θα ήθελα να ζητήσω από όλους σας να μην ανησυχείτε για εμένα, είμαι απολύτως καλά» είπε και συνέχισε: «Ο,τι συμβαίνει επιβεβαιώνει αυτό που λένε για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, πως δηλαδή γράφουν ιστορίες τρόμου και μισές αλήθειες. Μην πιστεύετε όσα γράφουν χωρίς να έχουν στοιχεία και αποδείξεις. Καθώς έφτιαχνα το πρωινό μου κόπηκα, μπορεί να συμβεί στον καθένα. Τα μαχαίρια είναι κοφτερά. Είμαι γυμνάστρια και δεν είμαι εξοικειωμένη με το να μπαίνω στην κουζίνα. Στον δρόμο για την προπόνησή μου έκανα μια στάση στο νοσοκομείο για να μου περιποιηθούν το τραύμα επαγγελματικά και να μην το κάνω μόνη μου. Ενημέρωσα την προπονήτριά μου και αυτό είναι το τέλος της ιστορίας». Για να βουλώσει τα στόματα που εξακολουθούσαν να διαδίδουν διάφορα εμφανίστηκε και σε ένα γκαλά.
Ο αγώνας με τη βουλιμία
Ομως, ακόμη και αν αυτό είναι το τέλος της ιστορίας, ακόμη και αν η πρωταθλήτρια πράγματι δεν προσπάθησε να αυτοκτονήσει παρά τιμωρήθηκε για την αδεξιότητά της στα οικιακά με ένα βαθύ κόψιμο στο αριστερό χέρι της, ο θόρυβος που δημιουργήθηκε θύμισε πως η καθημερινότητα της Αλεξάντρα Σολντάτοβα ήταν και εξακολουθεί να είναι μια δύσκολη και επίπονη υπόθεση, όχι μόνο λόγω της ασκητικής και σκληρής ζωής που κάνει, αλλά και λόγω ενός μεγάλου προβλήματος υγείας που αντιμετωπίζει. Οπως η ίδια η πρωταθλήτρια αποκάλυψε πρόσφατα, «η ζωή μου είναι αφιερωμένη στο όμορφο άθλημα της ρυθμικής γυμναστικής και στον αγώνα με τη βουλιμία». Το διατροφικό πρόβλημα που την ταλαιπωρεί τα τελευταία χρόνια το κράτησε αρχικά κρυφό.
Οταν όμως είδε πως δεν μπορούσε να το αντιμετωπίσει χωρίς βοήθεια μίλησε στην προπονήτριά της: «Τότε φώναξα, έκλαψα, συζήτησα μαζί της για περισσότερες από τρεις-τέσσερις ώρες. Νιώθω μεγάλη υποχρέωση απέναντί της και απέναντι στην πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας Ρυθμικής Γυμναστικής, Ιρίνα Αλεξάντροβνα Βίνερ, για τη στήριξη που μου παρείχαν». Εχει πει όμως και κάτι άλλο η Σολντάτοβα, που δείχνει τον τρόπο που (έχει μάθει να) σκέπτεται αλλά και που επιβεβαιώνει πόσο σκληρός είναι ο κόσμος μέσα στον οποίο κινείται από παιδί: «Κάθε φορά που έπρεπε να επιλέξω ανάμεσα στον αθλητισμό και στην υγεία μου, πάντα επέλεγα τον αθλητισμό». Δεν είναι τρομακτικό;
Η «θυσία» της Κομανέτσι
Τα ίδια πάνω-κάτω λένε όλες οι μεγάλες αθλήτριες της ρυθμικής, αλλά και της ενόργανης γυμναστικής, όπως π.χ. η Νάντια Κομανέτσι, η παιδική ηλικία της οποίας περιλάμβανε καθημερινές πολύωρες προπονήσεις (έξι ημέρες την εβδομάδα) υπό την επίβλεψη του αμείλικτου Μπέλα Κάρολι. Και αν η Κομανέτσι μεγαλώνοντας του έδωσε συγχωροχάρτι για τις μεθόδους του (που περιλάμβαναν, μεταξύ άλλων, ενέσεις που διέκοπταν για χρόνια την περίοδο καθώς και την καθημερινή κατάποση δεκάδων ύποπτων χαπιών) λέγοντας «αυτός ήταν ο τρόπος με τον οποίο με έκανε πρωταθλήτρια», άλλες αθλήτριες, όπως η Ρόντικα Ντούνκα, χαρακτήρισαν τα μαθήματα μαζί του ως θητεία σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, κατηγορώντας τον ακόμη και για ξυλοδαρμούς. Βεβαίως, η Σολντάτοβα δεν μεγαλώνει στην κομμουνιστική Ρουμανία όπου μεγάλωσε η Κομανέτσι. Επίσης τα πράγματα (οι συμπεριφορές, ο τρόπος προπόνησης κ.λπ.) έχουν βελτιωθεί από εκείνη την εποχή και οι σημερινές αθλήτριες δύσκολα θα ανέχονταν έναν προπονητή-δυνάστη και βασανιστή, όπως τον Κάρολι. Δύσκολα; Γιατί ο πρωταθλητισμός και στον χώρο της ρυθμικής γυμναστικής συνεπάγεται παντού και πάντα ασταμάτητο κόπο, «πολλούς τραυματισμούς και πολύ πόνο», όπως έχει πει και η Σολντάτοβα, και αυτά αποτελούν παράγοντες που μπορεί να κάνουν τη ζωή μιας αθλήτριας ανυπόφορη.
Είναι την ίδια στιγμή ο πρωταθλητισμός ένας απίστευτος εθισμός και ο μοναδικός τρόπος ζωής στον οποίο μαθαίνουν τα παιδιά που του αφιερώνονται από μικρά. Ισως γι’ αυτό η Κομανέτσι όταν ερωτάται για την απώλεια της παιδικής ηλικίας της λέει πολύ απλά: «Ο,τι απολαμβάνω σήμερα είναι αποτέλεσμα της δουλειάς που έκανα όταν ήμουν παιδί. Τι έχασα; Δεν ξόδεψα τον χρόνο μου χαζολογώντας στα εμπορικά κέντρα, όπως έκαναν άλλα παιδιά, αλλά εδώ που τα λέμε αυτό δεν είναι και μεγάλη έλλειψη, δεδομένου ότι το αντάλλαξα με σημαντικά μετάλλια». Ισως γι’ αυτό και η Σολντάτοβα λέει: «Οταν προπονούμαι περισσότερες από δέκα ώρες κάθε ημέρα είναι αναμενόμενο να αισθάνομαι κουρασμένη. Ομως τότε, αντί να σκέφτομαι «δεν αντέχω άλλο», σκέφτομαι «σε ευχαριστώ, Ιρίνα Αλεξάντροβνα, που περνάς αυτές τις ώρες μαζί μου!»».
Η σκοτεινή πλευρά του πρωταθλητισμού
Τέσσερις φορές παγκόσµια πρωταθλήτρια ρυθµικής γυµναστικής, κάτοχος πολλών χρυσών και ασηµένιων µεταλλίων, λάτρης των ρούχων διάσηµων σχεδιαστών και πρέσβειρα του διεθνούς φήµης brand Under Armour για τη Ρωσία, η Αλεξάντρα Σολντάτοβα (η Soldy21, όπως είναι το ψευδώνυμο στον λογαριασμό της στο Instagram με τους 404.000 ακολούθους) γεννήθηκε στο Στερλιταμάκ της Δημοκρατίας του Μπασκορτοστάν (Μπασκιρία) την 1η Ιουνίου 1998. Ξεκίνησε να προπονείται σε ηλικία επτά ετών για να κερδίσει στα δεκατρία της χρόνια το πρώτο χρυσό μετάλλιό της σε διεθνή διοργάνωση (Irina Deleanu Cup). Από εκείνη τη στιγμή ξεκίνησε η ανοδική πορεία της, μια πορεία με πολλές νίκες και πολλή δόξα. Ο διεθνής Τύπος είδε στο πρόσωπό της ένα από τα μεγάλα αστέρια του μέλλοντος. Η μάχη της με τη βουλιμία είχε ξεκινήσει προ διετίας, δεν είχε όμως γίνει ακόμη γνωστή. «Είναι εξαιρετικά δύσκολο να αντιμετωπιστεί μια ασθένεια όπως αυτή» δήλωσε η ίδια αποκαλύπτοντας πως «δεν είχα μιλήσει σε κανέναν, ήμουν απομονωμένη, έτρωγα μόνη, πήγαινα παντού μόνη… Δεν μπορούσα καν να καταλάβω αν ήμουν πράγματι άρρωστη. Δεν μπορούσα να εντοπίσω ποιο ήταν το πρόβλημά μου, αλλά ένιωθα πως κάτι δεν ήταν σωστό, κάτι δεν πήγαινε καλά. Η υγεία μου διαρκώς χειροτέρευε, αλλά κανένας δεν μπορούσε να καταλάβει τι στο καλό συνέβαινε με την περίπτωσή μου».
Στην ενασχόλησή της με τον αθλητισμό βρήκε παρηγοριά: «Ευτυχώς είχα στη ζωή μου τη ρυθμική γυμναστική, που τα τελευταία χρόνια μού πρόσφερε πολλά μέσα από την προπόνηση και μέσα από τη σχέση μου με τους προπονητές μου. Ομως τα βράδια περπατούσα μόνη στον δρόμο και έκλαιγα γιατί δεν ήξερα τι να κάνω». Ολα άρχισαν να αλλάζουν προς το καλύτερο όταν πριν από μερικές ημέρες αποφάσισε να μιλήσει. «Αυτό που θέλω να πω σε όσους πάσχουν από βουλιμία είναι πως το δυσκολότερο κομμάτι της διαδικασίας, που όμως θα τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, είναι να το παραδεχθούν» συμβουλεύει τώρα. «Οταν εγώ το είπα στους εκπαιδευτές μου, έγιναν ένα βουνό υποστήριξης για εμένα». Νοσηλεύθηκε δύο φορές και ακολούθησε ειδική θεραπευτική αγωγή συνεχίζοντας την ίδια στιγμή να αγωνίζεται. Το φθινόπωρο του 2019, έπειτα από ένα περιστατικό απώλειας συνείδησης, αναγκάστηκε να αποχωρήσει από το World Challenge Cup της Πορτογαλίας. «Η Αλεξάντρα ένιωσε άσχημα με την ολοκλήρωση μιας άσκησης», είπε η προπονήτριά της, «είδε μια σκοτεινή κουρτίνα να πέφτει μπροστά της και λιποθύμησε. Η μοναδική σωστή απόφαση που θα μπορούσα να πάρω ήταν να την αποσύρω αμέσως από τη διοργάνωση». Λίγο μετά ανακοινώθηκε πως η Σολντάτοβα δεν θα έπαιρνε μέρος ούτε στο Rhythmic Gymnastics World Cup που θα γινόταν στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν. Τώρα ήρθαν οι φήμες για την απόπειρα αυτοκτονίας. Και οι διαψεύσεις. Λέει αλήθεια η εμφανώς καταβεβλημένη στο βιντεάκι που δημοσίευσε πρωταθλήτρια, όταν μιλάει για ένα οικιακό ατύχημα από αυτά που μπορεί να πάθει ανά πάσα στιγμή ο καθένας από εμάς; Ολοι εύχονται να ήταν πράγματι ένα λάθος της στιγμής. Οπως εύχονται γρήγορα η όμορφη Αλεξάντρα να λάμψει ξανά στα παγκόσμια τουρνουά. Με το χαμόγελό της, την ώρα της απονομής των μεταλλίων, απαλλαγμένο από κάθε σκιά. Η ίδια ανακοίνωσε ότι ένα διάλειμμα από τον πρωταθλητισμό είναι αυτή τη στιγμή επιβεβλημένο για αυτήν, καθώς «βουλιμία και επαγγελματικός αθλητισμός δεν συμβαδίζουν».
Αν και το ερώτημα παραμένει, και δεν αφορά μόνο στην ευαίσθητη Σολντάτοβα: Πώς μπορείς να χαμογελάς, να γελάς, να δηλώνεις ευτυχής και να το εννοείς, όταν κινείσαι σε έναν χώρο όπου καθημερινά δοκιμάζονται οι σωματικές και οι ψυχολογικές αντοχές σου; Είναι σχεδόν αδύνατον κατά τη σκηνοθέτρια Μάρτα Πρους που με το ντοκιμαντέρ της «Over the Limit» δείχνει τη σκοτεινή πλευρά της (ρωσικής, εν προκειμένω) ρυθμικής γυμναστικής, παρακολουθώντας ένα άλλο μεγάλο όνομα του αθλήματος, τη χρυσή ολυμπιονίκη Μαργκαρίτα Μαμούν, κατά την προετοιμασία της για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο Ντε Τζανέιρο το 2016. Και αποκαλύπτοντας τι συμβαίνει πίσω από τα δυνατά και λαμπερά φώτα των αγώνων. Η Μαμούν τότε κέρδισε το χρυσό μετάλλιο, ξεπερνώντας τα όριά της αλλά και πληρώνοντας ακριβά τη νίκη μέσα από τον δραματικό αγώνα της, όπως αποκαλύπτει η κάμερα της Πρους. Ο αγώνας της Σολντάτοβα να ξεπεράσει τα δικά της όρια αλλά και να γιατρέψει τις πληγές της μοιάζει τώρα ακόμη πιο δύσκολος και τρομακτικός. Μακάρι σε ένα επόμενο άρθρο μας να πανηγυρίζουμε πως τα κατάφερε.
