Σάμης Γαβριηλίδης
Eχει καταντήσει κουραστικό να διαπιστώνω κάθε τόσο πόσο γρήγορα κυλάει ο χρόνος: είμαστε κιόλας εν μέσω Αποκριών, την Πέμπτη πρέπει να τσικνίσουμε και δέκα ημέρες μετά, Μάρτης μήνας, η Καθαρή Δευτέρα.
Το ότι ο Φλεβάρης εφέτος έχει 29 ημέρες δεν θα δημιουργήσει παρατάσεις: κουτσαίνει λιγότερο από άλλες χρονιές, με γρηγορότερο βηματισμό θα αντισταθμίσει την παραπάνω ημέρα που του φόρτωσαν οι επί των ημερολογίων αστρονόμοι.
Εχουμε δίσεκτο έτος δηλαδή, ψηφίζουν στις ΗΠΑ. Αν το σκεφθούμε λίγο, οι Αμερικανοί κάνουν προεδρικές εκλογές κάθε δίσεκτο έτος· ίσως αυτό μπορεί να εξηγήσει την πορεία της χώρας τους, τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια.
-Ασ’ τα αυτά, δεν είμαστε για αστεία· καταστενοχωρημένος ο Βοκκάκιος // Τι έγινε; // πέθανε ο Σάμης… // Ο Γαβριηλίδης; // Δεν υπάρχει άλλος Σάμης· έναν είχαμε και τον χάσαμε.
Του είχαν εκδώσει, μαζί με τη γυναίκα τού Σάμη, τη Βάσω Κυριαζάκου, Τα Επταήμερα του Βοκκάκιου, πάνε χρόνια πολλά. Δύο τόμοι, δύο χρόνων γραψίματα, μονοτυπία, με κατακόκκινα αρχιγράμματα και τυπογραφικά κοσμήματα εδώ και εκεί, έργο τέχνης. Θυμάται με νοσταλγία τη «Στροφιλιά» στην πλατεία Καρύτση, απέναντι από τα γραφεία του «Βήματος», στη Χρήστου Λαδά τότε, το πρώτο wine bar της Αθήνας – η «Στροφιλιά», όχι «Το Βήμα».
«Και εμένα μου είχε τυπώσει τις Αγριόλευκες» είπε μελαγχολικά ο Εμμανουήλ Γλυζώνιος που ήρθε για τα γενέθλια· «και της φίλης μου Αννας Δαμιανίδη το Ατομικό Καταφύγιο» είπε η Αλεξάνδρα. Και του φίλου μου Βασίλη Στεφανή το Siste Viator. Και η φίλη μας, η Αθηνά Κεφαλά, οργανώνει κάθε χρόνο το Pocket Festival της εκεί· τώρα έχει ανεβάσει το «Προάστιο Νέου Φαλήρου» του Κεχαΐδη – παίζει ο Περικλής Λιανός από το γυμναστήριο!
Η Αθήνα είναι άραγε μικρή ή το μαγαζί του Σάμη μεγάλο;
poems n’ crimes
Εκατοντάδες συγγραφείς θα μείνουν χωρίς τον εκδότη τους, χιλιάδες επισκέπτες του art bar poems n’ crimes χωρίς τον οικοδεσπότη τους. crimes για χάρη των αστυνομικών του Πέτρου Μάρκαρη, poems για χάρη της βασικής εκδοτικής του δραστηριότητας: ποιητικές συλλογές.
-«Ο καλός εκδότης δεν κρίνεται από τον αριθμό των κρατικών βραβείων, αλλά από τα πόσα βιβλία του βρίσκονται στη short list» έλεγε με περηφάνια· και κάθε χρόνο, μου φαίνεται, τα μισά τουλάχιστον βιβλία της short list για την ποίηση ήταν του Σάμη.
Την εποχή που ο Μπούφος μου δεν είχε πάθει το σύνδρομο του Nevermore, Nevermore και μιλούσαμε σαν άνθρωπος προς μπούφο και αντιστρόφως, πηγαίναμε εκεί, κούρνιαζε στα δέντρα της πίσω αυλής του ροζ τριώροφου· κουτσούλαγε κιόλας, ο άθλιος. Κακομοίρη μου, θα σε μαδήσει ο Σάμης αν σε πάρει είδηση, τον απειλούσα. Τον χαβά του αυτός.
-Mάλλον εκεί κόλλησε το Nevermore ο Μπούφος μου – υπάρχει καλύτερος τόπος για να κυκλοφορούν τα φαντάσματα του Εντγκαρ Αλαν Πόε και του «Κορακιού» από μέρος που ονομάζεται «εγκλήματα και ποιήματα»;
Μετακινήσεις
Σάμης, από το Σαμουήλ – Εβραίος ο Σάμης· η μητέρα του είχε περάσει από τα μισά στρατόπεδα θανάτου των ναζί, το Αουσβιτς μεταξύ άλλων. Οπως και η μητέρα του Ισαάκ, επέζησαν· ανεξίτηλα τατουαρισμένος ο αριθμός του θανάτου πάνω στο μπράτσο· ως τον τάφο.
Μόλις τέλειωσε το Λύκειο πήγε στο Ισραήλ να σπουδάσει – δεν το άντεξε το κράτος που ιδρύθηκε για να γίνει πατρίδα των κατατρεγμένων Εβραίων και κατάντησε να το κυβερνά ο μισαλλόδοξος Νετανιάχου και οι πλέον ακραίοι φονταμενταλιστές του Γιαχβέ.
Γύρισε πίσω απογοητευμένος, σπούδαζε ναυπηγός στο Μετσόβιο, την εποχή της χούντας: φοιτητικό κίνημα, Νύχτες του Πολυτεχνείου, στη Μεταπολίτευση εκδόσεις «Νέοι Στόχοι» και Τρότσκι, μετά βιβλιοπωλείο «Πλέθρον» – στην Τοσίτσα τότε, μου φαίνεται· εκεί τον είχα γνωρίσει. Υστερα η «Στροφιλιά» και οι «Εκδόσεις Γαβριηλίδη» στη Μαυρομιχάλη, λίγο πιο πέρα από το μέρος που είχε ο Φίλιππος Βλάχος τα «Κείμενα» και απέναντι από τους τοίχους του Παλιού Χημείου που ευωδίαζαν εξισώσεις μαθηματικές, φυσικές, χημικές.
Τα μεσημέρια του Σαββάτου στη Μαυρομιχάλη, τσίπουρα για αναγνώστες και συγγραφείς· οι παραμονές της Πρωτοχρονιάς χρόνια πολλά γιορτάζονταν εκεί, μετά η διαβατήρια των χρόνων τελετή μεταφέρθηκε στον νέο κτίριο, το μεγάλο επιχειρηματικό άλμα και επίτευγμα του Σάμη εν μέσω κρίσης: Art bar, Αγίας Ειρήνης στο Μοναστηράκι. Δίπλα ακριβώς στο σπίτι του φίλου από το Παλιό Χημείο Κώστα Δασκαλογιάννη – τι μικρή που είναι η Αθήνα· και η ζωή μας.
Μπαρ και βιβλιοπωλείο και αίθουσα εκδηλώσεων και πιεστήριο – γήινες και πνευματικές τροφές κάτω από τη στέγη που ανεγέρθηκε το 1850.
Η επάρατος
Μέσω της αγαπημένης του Βάσως είχε την τύχη να κληρονόμησει τα «Κείμενα» του Φιλιππόβλαχου και τον συμπαραστάτη του τα τελευταία χρόνια Φοίβο· προσπάθησε να συνεχίσει με τη χειρωνακτική τυπογραφία, δεν γινόταν· κάπου μου φαίνεται τις έχει φυλάξει τις παλιές κάσες με τα στοιχεία. Στην Αγίας Ειρήνης είχε στήσει τυπογραφείο, με τις νέες τεχνολογίες εκτύπωσης μικρών αριθμών, μερικών εκατοντάδων αντιτύπων κάθε φορά – τις δεκάδες χιλιάδες του Πέτρου Μάρκαρη τις έδινε αλλού, φαντάζομαι.
-Κάποια στιγμή έκοψε το τσιγάρο· ποτέ όμως τα τσίπουρα. Τεντώνονταν μέχρι σχάσεως οι τιράντες του – του κάναμε πλάκα για το στομάχι «δεν είναι δικό μου, δανεικό είναι, θα το επιστρέψω» ήταν η απάντηση.
-Δεν ξέρω πότε ακριβώς ήρθε το κακό, είναι κάπου δύο χρόνια που έμαθα εγώ για τον καρκίνο εκεί στη μασχάλη, που δεν έπρεπε μέσω των λεμφαδένων να μετακομίσει. Μετακόμισε όμως, ο άτιμος, ως και στα πνευμόνια πήγε. Τον αντιπάλεψε με αισιοδοξία και υπομονή ο Σάμης. Αλλά αυτή η επάρατος τον νίκησε – δεν ήταν δικτατορία να τη ρίξει.
Κηδεία στο Α’ Νεκροταφείο – πολιτική βέβαια· παρέμεινε εκτός κομμάτων αριστερός ο Σάμης, μόνο για κάποια δημοτική παράταξη που είχαν φτιάξει στα Βριλήσσια ήταν περήφανος.
Πάλι καλά που υπάρχει στην Αθήνα έστω και αυτή η αίθουσα στο Α’ Νεκροταφείο για του άθεους ή άθρησκους ή σκεπτικιστές. Οταν θάψαμε πέρυσι το καλοκαίρι τον Δημήτρη Χασαπογιάννη στην Πάτρα, έγινε κάτω από το λιοπύρι η κηδεία, ενώ κάτω από δέντρο είχαν τοποθετήσει κασετόφωνο που είχαν κουβαλήσει φίλοι του να τον κατευοδώσουν με τα τραγούδια που του άρεσαν – και έχει κομμουνιστή δήμαρχο, δεν ντρέπεται λίγο, η τρίτη πόλη της Ελλάδας.
Η Αθήνα και εμείς είχαμε τον Σάμη και είμαστε περήφανοι.
Γραμματοκιβώτιο
Δηθενιές-μοντερνιές-ντιζαϊνιές: Για να προλάβεις να πας, σήμερα πλέον, έγκαιρα – τ.ε.,… αβρόχοις ποσίν – στη σωστή πόρτα τουαλέτας, καλό είναι να ξέρεις και ιερογλυφικά.
ΣΤΑΥΡΟΣ, ΙΕΡΟΦΑΝΤΗΣ
Διόδωρε, κάθε βράδυ (σε διάφορα κανάλια) ο γνωστός πολιτικός κεφτές λέει αρλούμπες και πουλάει κηραλοιφές σε άδειες κεφαλές!
ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΡΤΙΑΛΗΣ, ΧΟΛΑΡΓΟΣ
Υγείαν έχω, το αυτό επιθυμώ. Μάθε ότι από τότε που έφυγε ο ΣΥΡΙΖΑ με δυσκολία βρίσκω να γράψω δυο αράδες στο γράμμα – ήταν πηγή εμπνεύσεως, αν μη τι άλλο…
ΑΒΑΔΑΙΟΣ, ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΑΤΑ
Ο Αδωνις με τους τόσους διορισμούς, ας διορίσει και έναν δάσκαλο στη Βουλή να μάθει ανάγνωση τη συνάδελφό του Κατερίνα Μονογυιού!
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ, ΓΑΣΤΟΥΝΗ
…έχουν δίκιο οι νησιώτες να διαμαρτύρονται για τα κλειστά κέντρα μετ’ επιτάξεως… Θα είχαν ακόμα περισσότερο αν στην αρχή της μεταναστευτικης κρίσης δεν υιοθετούσαν επιχειρηματική συμπεριφορά στα ανώτατα όρια του περιθωρίου κέρδους ακόμα και για τη φόρτιση ενός κινητού…
ΠΕΤΡΟΣ ΤΣ., ΑΙΡΕΤΙΚΟΣ.
Νέος είστε ακόμα, ούτε καν 30, πολλά θα γράψετε και θα γράψουμε ακόμα…
ΔΕΣΠΩ ΦΡΑΓΚΑΚΗ, ΑΘΗΝΑ
Σαράντα ευρώ με απόδειξη η επίσκεψη ιατρού διδάκτορα σε υπερήλικη γιαγιά. Η ίδια αμοιβή χωρίς φυσικά απόδειξη στον υδραυλικό για αλλαγή φλοτέρ. Εθνική παθογένεια, homo sapiens ή εθιμικό δίκαιο;
ΜΑΚΕΔΩΝ ΕΚ ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ
Μετά επτά μήνες η κυβέρνηση κάνει κοιλιά: Στο μεταναστευτικό μετεξεταστέα, στα εξωτερικά παραδοσιακή μισαλλόδοξη πολιτική έναντι της Τουρκίας, στα οικονομικά τα εικονίσματα στο φόντο του γραφείου του κ. Σταϊκούρα…
Γ. Κ., ΚΥΜΗ
Αγίου Βαλεντίνου, κι ο κουμπάρος Ταγίπ το ‘κανε κιόλας το δωράκι του στην Ανγκελα (τον… ομορφωτικό καθρέφτη). Πάλι δεν προκάναμε!
ΔΑΣΚΑΛΟΣ, ΑΘΗΝΑ
Ρε ‘σύ Aδωνι, σβήσε τις µπουλντόζες εκεί στο Ελληνικό να µην καίνε άδικα πετρέλαιο! Ντουµανιάσαµε…
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΕΧΙΑΣ
