Η βία συνοδεύει την ανθρώπινη εξέλιξη από τα μπουσουλήματα του πολιτισμού. Δεν γεννήθηκε στις ημέρες του ψηφιακού μας κόσμου, ούτε τις προηγούμενες δεκαετίες. Αντιθέτως, στον ελεύθερο κόσμο των δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και της ανθρώπινης ζωής ως υπέρτατης αξίας η βία είναι απολύτως απονομιμοποιημένη. Και αυτή είναι η ουσιώδης, η απόλυτη διαφορά του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού από τις εποχές της βαρβαρότητας. Οσο περνούν τα χρόνια, η βία στις ανθρώπινες σχέσεις και στις σχέσεις εξουσίας και πολιτών υποχωρεί, αλλά υπάρχει.
Θλίψη και τρόμος μας κατέλαβε όλους με το αποκρουστικό περιστατικό άνανδρης, άγριας βίας που συνέβη στο Λύκειο του Βύρωνα. Εκεί μια «συμμορία» έξι μαθητών ξυλοκόπησε, τραυματίζοντάς τον σοβαρά, συμμαθητή τους ο οποίος τόλμησε να διαμαρτυρηθεί σε αυτούς του νταήδες για τον διαρκή εκφοβισμό, τη χλεύη και τη γενικότερη λεκτική βία που ασκούσαν στη μικρή του αδελφή. Τυπική περίπτωση ενδοσχολικής βίας. Ούτε η πρώτη, ούτε η τελευταία. Πάντα θα υπάρχουν παιδιά ταλαιπωρημένα και τρομαγμένα από μεγάλους που θα προσπαθούν να ξορκίσουν τον φόβο και την απόγνωση, θα προσπαθούν να αποκτήσουν τη δύναμη να υποκαταστήσουν την έλλειψη αγάπης μέσα από μαθητικές συμμορίες. Και πάντα θα αναζητούν κάποιους πιο αδύναμους για να βασανίσουν. Η σκληρότητά τους και η σφοδρότητα της βίας τους είναι ευθέως ανάλογες του δικού τους πόνου, του δικού τους αδιεξόδου.
Η παραβατική συμπεριφορά της «ομάδας» του Βύρωνα δεν κορυφώθηκε από τη μια ημέρα στην άλλη. Είναι βέβαιο ότι έδιναν, ένας-ένας και όλοι μαζί, δείγματα της εξέλιξής τους μέσα στην τάξη, στην αυλή και έξω από το σχολείο. Και πού ήταν οι καθηγητές, η διεύθυνση, οι προϊστάμενοί τους; Εκεί ήταν, ανειδίκευτοι και ανήμποροι να αντιμετωπίσουν τα τόσο σύνθετα θέματα της τρικυμισμένης ψυχής των εφήβων. Πόσω μάλλον όταν οι γονείς είναι ανεπαρκείς ή απρόθυμοι. Ισως υπήρξαν επιεικείς, μπορεί να νουθετούσαν ελπίζοντας σε αλλαγή, μπορεί να ολιγώρησαν, το κακό έγινε.
Διάβασα ότι η υπουργός Παιδείας ανήγγειλε τον θεσμό του «καθηγητή εμπιστοσύνης» στον οποίο οι μαθητές θα προστρέχουν, αλλαγή ποινολογίου, σύνταξη σχολικού κανονισμού κ.ά. Θα πρότεινα να σκεφτεί πολύ σοβαρά τον σχολικό ψυχολόγο για τα δημόσια σχολεία, που θα αποβεί πολύτιμος κρίκος στην εκπαιδευτική διαδικασία. Οι καθηγητές τον έχουν ανάγκη για τον επιτυχή χειρισμό των δυσλειτουργικών παιδιών, τόσο για τα μαθησιακά όσο και για τις συμπεριφορές που ρέπουν στην παραβατικότητα. Οι επιστήμονες αυτοί θα γνωρίζουν κάθε παιδί της σχολικής μονάδας, θα αναλύουν συμπεριφορές, θα αναζητούν αιτίες, θα επιχειρούν να διορθώσουν, να προλάβουν, να προειδοποιήσουν, σε συνεργασία με γονείς και καθηγητές. Αυτό θα είναι μια επανάσταση για τη δημόσια εκπαίδευση. Κι αν δεν φτάνουν τα χρήματα, ας γίνει η αρχή από το νηπιαγωγείο και το δημοτικό, όπου άλλωστε δομούνται οι προσωπικότητες.
