Ο κόσμος της μόδας φλερτάρει με την έβδομη τέχνη από τις 14 έως τις 16 Φεβρουαρίου. Διότι εκείνο το τριήμερο θα διεξαχθεί το 2o Athens Fashion Film Festival (AFFF), μια πρωτοβουλία που έτυχε πολύ θερμής ανταπόκρισης πέρυσι στην παρθενική της διοργάνωση και μετακομίζει εφέτος στο πρόσφατα ανακαινισμένο (και πολύ εντυπωσιακό) Αμφιθέατρο της Τεχνόπολης. Το τωρινό πρόγραμμα περιλαμβάνει περισσότερα από 100 fashion films και ντοκιμαντέρ, διαγωνιστικό τμήμα (οι καλύτερες ταινίες θα βραβευθούν από τη Διεθνή Κριτική Επιτροπή), ειδικά αφιερώματα, θεματικά πάνελ και masterclasses, με στόχο να βοηθήσει το κοινό να διαμορφώσει μια σφαιρική εικόνα των τελευταίων τάσεων και ιδεών που κυριαρχούν στις δύο αυτές συναρπαστικές και αέναα εξελισσόμενες βιομηχανίες.
Η ιδρύτρια και καλλιτεχνική διευθύντρια του 2ου AFFF, Νικόλ Αλεξανδροπούλου, σεναριογράφος, παραγωγός, φωτογράφος και κινηματογραφίστρια, αποφάσισε να αναλάβει δράση επειδή θεώρησε ότι «κάτι ανάλογο έλειπε από την Αθήνα. Η Ελλάδα διαθέτει πολύ ενδιαφέροντες σχεδιαστές μόδας, καλούς σκηνοθέτες και νέους σημαντικούς παραγωγούς στον χώρο του κινηματογράφου και της διαφήμισης που είναι σε θέση να εκτιμήσουν την καλλιτεχνική και επιχειρηματική αξία των fashion films. Κι εγώ ως σκηνοθέτρια εντυπωσιάστηκα από την ποιότητα και τη δύναμη των ταινιών μόδας όταν παρακολούθησα για πρώτη φορά ένα αντίστοιχο φεστιβάλ στο Μιλάνο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα φιλμ μεσαίου μήκους που έκανε ο πολυσχιδής Καρλ Λάγκερφελντ για τον οίκο Chanel και η ταινία «The Staggering Girl» του 2019 με την υπογραφή του αναγνωρισμένου ιταλού σκηνοθέτη Λούκα Γκουαντανίνο, με την οποία ξεκινάμε το εφετινό μας φεστιβάλ». Οι αναμνήσεις από το περυσινό φεστιβάλ έχουν φυσικά μείνει έντονα χαραγμένες στη μνήμη της: «Αυτό που θα ξεχώριζα στην πρώτη διοργάνωση είναι η προβολή της ταινίας «Notebook on Cities and Clothes» του 1989 για τη ζωή του Γιότζι Γιαμαμότο σε σκηνοθεσία του Βιμ Βέντερς μέσα σε μία ασφυκτικά γεμάτη αίθουσα τη δεύτερη ημέρα του φεστιβάλ. Φυσικά δεν θα ξεχάσω τo ντεφιλέ Fashion Performance – στο οποίο συμμετείχαν 18 έλληνες σχεδιαστές – που είχε προηγηθεί».
Τι στόχους έχει ωστόσο θέσει για εφέτος; Με ποια κριτήρια διαμορφώθηκε το πρόγραμμα; «Το AFFF έχει ως στόχο να συγκεντρώνει δημιουργικούς επαγγελματίες της Ελλάδας και του εξωτερικού από τον χώρο του κινηματογράφου, της μόδας, της τέχνης και της διαφήμισης και να προωθεί νέες ιδέες και συνεργασίες που θα αναβαθμίσουν το πολιτιστικό και επιχειρηματικό περιβάλλον. Εφέτος δίνουμε βαρύτητα στον ρόλο της πολιτιστικής κληρονομιάς, στην ηθική της μόδας, σε θέματα συλλογικής ή προσωπικής ταυτότητας καθώς και στη θέση της γυναίκας στη σύγχρονη κοινωνία. Αυτά είναι και τα κριτήρια που διαμόρφωσαν τις θεματικές του διαγωνιστικού προγράμματος και θίγονται από τις ταινίες που επιλέχθηκαν. Ενα άλλο σημαντικό γεγονός εφέτος είναι η θεσμοθέτηση ειδικού βραβείου για συμμετοχή σπουδαστών από όλον τον κόσμο με ταινίες, με πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα».
Οταν της ζητείται να δώσει τον δικό της ορισμό για τη λέξη στυλ, απαντά λακωνικά και λίγο αινιγματικά πως «»το να δίνεις στυλ στον χαρακτήρα σου – τι μεγάλη και σπάνια τέχνη», έλεγε ο Νίτσε, ίσως ο μεγαλύτερος εστέτ της μοντέρνας εποχής». Οσον αφορά το εφετινό motto «όταν η ηθική συναντάει την αισθητική», η Νικόλ Αλεξανδροπούλου έχει να πει τα εξής: «Οι ταινίες μόδας που συμπεριλάβαμε στο διαγωνιστικό μέρος του φεστιβάλ ασχολούνται με το ζήτημα της αισθητικής και προσεγγίζουν καυτά κοινωνικά θέματα – είτε έχουν τη στήριξη μεγάλων εταιρειών είτε πρόκειται για ανεξάρτητες παραγωγές. Η μόδα εμπεριέχει την αισθητική σε πολλές μορφές της και η ηθική έχει να κάνει με τον τρόπο με τον οποίο γίνονται τα πράγματα. Για εμένα η ηθική και η αισθητική είναι αξεχώριστες έννοιες». Η λίστα με τα μέλη της κριτικής επιτροπής εντυπωσιάζει πάντως. Πώς επιλέχθηκαν αυτά τα ονόματα; «Θα πω κάτι καλό αυτή τη στιγμή για τον εαυτό μου: ως σκηνοθέτρια πιστεύω πώς έχω μία έφεση στο να κάνω καλό casting. Η διεθνής κριτική επιτροπή είναι εννεαμελής. Ολα τα μέλη είναι άνθρωποι ιδιαίτερα σημαντικοί και αναγνωρισμένοι στον τομέα τους, οπότε κατά τεκμήριο βρίσκονται σε θέση να κρίνουν την αξία μιας ταινίας μόδας».
Σημαντικές αφίξεις
Το ΒΗΜΑgazino μίλησε με δύο από τα πλέον γνωστά μέλη της επιτροπής. Ο κυπριακής καταγωγής influencer Μάθιου Ζόρπας, γνωστός ως The Gentleman Blogger, μας είπε πως «η μόδα για εμένα είναι κάτι σαν ενεργειακό ποτό. Η μόδα είναι δύναμη, είναι χημεία. Με βοηθάει να ξυπνήσω το πρωί και να κοιμηθώ το βράδυ. Εχει τη δύναμη να αλλάξει τη διάθεσή μου, να ενδυναμώσει την προσωπικότητά μου και να συμπληρώσει την εμφάνισή μου». Η σύζευξη ηθικής και αισθητικής τον ιντριγκάρει. «Οπως και σε κάθε άλλη βιομηχανία, η ηθική είναι αναγκαία στη μόδα σήμερα. Και η μόδα είναι κατά βάση οπτική, επομένως η ηθική γίνεται αισθητική. Πρόκειται για έναν κύκλο. Μόδα χωρίς ηθική δεν υφίσταται στη σημερινή ή στη μελλοντική κοινωνία». Ο Ζόρπας αγαπάει το «8 ½» του Φεντερίκο Φελίνι, οι εικόνες και οι χαρακτήρες του έχουν γίνει σημεία αναφοράς στην προσωπικότητα και στην καριέρα του. Τη μόδα στην Ελλάδα σήμερα τη βρίσκει «ασφαλή και βαρετή. Υπάρχει έλλειμμα αυθεντικότητας, προσωπικότητας και ποικιλομορφίας. Σε μια τόσο φωτεινή και λαμπερή χώρα πώς μπορεί το black casual να θεωρείται δημοφιλές look;».
Η Νταϊάν Περνέτ, διάσημη αμερικανίδα fashion blogger που ζει στο Παρίσι, θεωρεί πως η μόδα «στην πιο αγνή εκδοχή της είναι ο τρόπος με τον οποίο εκφραζόμαστε. Για άλλους, βέβαια, είναι ένα μέσο για να δείξουν στον κόσμο πόσα χρήματα διαθέτουν ή για να κρατούν «χορτασμένους» τους followers τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης». Την απασχολεί και εκείνη το ζήτημα της «ηθικής μόδας»: «Σίγουρα βαδίζουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Φυσικά υπάρχει και πολύ «greenwashing» (σ.σ.: η παραπλανητική προσπάθεια πολλών εταιρειών να πλασαριστούν ως περιβαλλοντικά φιλικές χωρίς αυτό να ισχύει), όμως υπάρχουν και φίρμες κάθε βεληνεκούς που κάνουν ό,τι μπορούν προκειμένου να μειώσουν τη ζημιά που προκαλείται στον πλανήτη από τη βιομηχανία της μόδας. Ανακύκλωση, upcycling, βιώσιμη μόδα, eco-friendly, dry dye, οικολογικό πακετάρισμα… Ορισμένοι μεγάλοι οίκοι προσέχουν ακόμη και τον διάκοσμο στις πασαρέλες τους… Εχει δημιουργηθεί ένα κίνημα, όμως πολλά ακόμη πρέπει να γίνουν». Η Περνέτ ανυπομονεί να ακούσει τη συζήτηση του συναδέλφου της Μάθιου Ζόρπας και του σκηνοθέτη Κωνσταντίνου Μενελάου με θέμα το ντοκιμαντέρ «Matthew Zorpas – Make Believe» (2018), ενώ στα αγαπημένα της fashion films όλων των εποχών περιλαμβάνει το «Who Are You, Polly Maggoo?» (1966) του Γουίλιαμ Κλάιν, το «Jumper» (2014) του Τζάστιν Αντερσον, το «She Said She Said» (2013) του Στούαρτ Μπλούμπεργκ και το «Holi Holy» (2013) των Μπαράτ Σίκα και Μανίς Αρόρα. Τον κόσμο της ελληνικής μόδας δεν τον γνωρίζει, «όμως μου αρέσει η δουλειά του Αγγελου Φρέντζου και του Adonis (aka Αντώνης Κοζακίδης). Ημουν μεγάλη θαυμάστρια της Σοφίας Κοκοσαλάκη και είχα κάνει ένα φιλμ για αυτήν για το GWAND Sustainable Fashion Festival».
