Το κάζο των Δημοκρατιών στις προκριματικές της Αϊόβα αποτελεί κακή αρχή για την προεκλογική χρονιά. Αντί να εξαγγείλουν τα αποτελέσματα το βράδυ της ημέρας των εκλογών, έπρεπε να αφήσουν να περάσουν ώρες και να τα δημοσιοποιήσουν πολύ αργότερα.
Τις επόμενες ημέρες τόσο ο Πέτε Μπάτιγκιγκ όσο και ο Μπέρνι Σάντερς διεκδίκησαν τη νίκη. Έτσι η ηγεσία του κόμματος στην Ουάσιγκτον ζήτησε νέα καταμέτρηση των ψήφων. Το πρόβλημα εντοπίστηκε σε μια εφαρμογή, με την οποία οι οργανωτές θα μετέφεραν το συνολικό αποτέλεσμα από τα εκλογικά κέντρα στα κεντρικά γραφεία των Δημοκρατικών στην Αϊόβα. Οι χρήστες δεν μπόρεσαν να εγγραφούν στο app. «Είναι προφανές ότι αυτές οι εφαρμογές δεν είναι κατασκευασμένες για το χειρότερο ενδεχόμενο» είπε η Μάρια Σνάιντερ, πρόεδρος της ΜΚΟ Verified Voting, που ενεργοποιείται για τη διαφάνεια της εκλογικής διαδικασίας και την ακριβή καταμέτρηση ψήφων.
Πόσο εύκολο είναι το χακάρισμα;
Είναι δυνατόν να υπάρχουν δύο νικητές; Και όμως αυτό έγινε από λάθος στην ΑϊόβαΑλλά θα μπορούσαν να είχαν έρθει τα πράγματα και πολύ χειρότερα. «Η Αϊόβα ήταν μια καταστροφή και ο καθένας ξέρει ότι ήταν όντως μια καταστροφή» λέει και ο ντοκιμαντερίστας Ράσελ Μίχαελ μιλώντας στη DW. «Τι θα γίνονταν όμως εάν η εφαρμογή λειτουργούσε, αλλά όχι σωστά; Εάν μετέφερε λανθασμένα αλλά αληθοφανή αποτελέσματα; Σε κανένα δεν θα υπέπιπτε στην αντίληψη». Λόγω αυτών των κινδύνων οι επιστήμονες της πληροφορικής είναι αντίθετοι στην διαδικασία online ψηφοφορίας. «Με όλους όσους μίλησα λένε ότι είναι πρακτικά αδύνατη η ασφαλής ψηφοφορία μέσω διαδικτύου». Ο Ράσελ Μίχαελ έχει ασχοληθεί εντατικά με την χρήση νέων τεχνολογιών στις εκλογές των ΗΠΑ. Το 2006 έκανε ένα ντοκιμαντέρ με τον τίτλο Hacking Democracy, στο οποίο ο ίδιος και οι συνεργάτες του έδειχναν, πόσο «επιρρεπή» ήσαν στην αλλοίωση των αποτελεσμάτων τα μηχανήματα που μέχρι τότε θεωρούνταν υπεράνω κάθε χειραγώγησης και χρησιμοποιούνταν σε εκλογικά κέντρα. «Κινηματογραφήσαμε το 2005 τη διαδικασία χακαρίσματος, σήμερα τα προβλήματα συνεχίζουν να προκαλούν σοκ» λέει ο δεύτερος σκηνοθέτης και συμπαραγωγός του ντοκιμαντέρ.
Το μηχάνημα που χακαρίστηκε επρόκειτο να καταμετρήσει ψηφοδέλτια. «Ο συνδυασμός ενός χάρτινου ψηφοδελτίου με ένα σκάνερ που το καταμετρά είναι η πιο ασφαλής και ακριβής εκλογική μέθοδος» λέει ο Τσαρλς Στήβεν ΙΙΙ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης και ένας εκ των επικεφαλής του πρότζεκτ Voting Technology του MIT και το Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech). «Θα πρέπει να καταμετράται μεγάλος αριθμός ψηφοδελτίων, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές είναι καλύτεροι σε μια τόσο μονότονη μέτρηση, με την ανθρώπινη παρέμβαση μπορεί να γίνουν λάθη».
Φόβος για την προεκλογική χρονιά
Εθελοντές καταμετρούν τα ψηφοδέλτια με το χέρι προς επιβεβαίωσε του αποτελέσματοςΗ υπεροχή του ηλεκτρονικού υπολογιστή σε μια τέτοια διαδικασία ισχύει βέβαια, μόνο όταν λειτουργεί χωρίς λάθη. Στο πείραμα που έκανε ο Μίχαελ στο ντοκιμαντέρ του ένας χάκερ χειραγώγησε σε τέτοιο βαθμό το σκάνερ, που σάρωνε τα ψηφοδέλτια, ώστε το τελικό αποτέλεσμα να μην έχει καμιά σχέση με τα σαρωμένα ψηφοδέλτια. Αλλά σε περίπτωση ανάγκης θα μπορούσε να γίνει επιβεβαίωση του αποτελέσματος με το χέρι. Σε μερικές πολιτείες όμως έχουν καταργηθεί τα ψηφοδέλτια από χαρτί, και έχουν αντικατασταθεί με μηχανήματα που μοιάζουν με αυτά ανάληψης μετρητών. Οι ψηφοφόροι ψηφίζουν με το άγγιγμα μιας οθόνης (touchscreen) και μετά το τέλος της ψηφοφορίας το μηχάνημα πετά το αποτέλεσμα. Το πρόβλημα με αυτόν τον πλήρως ηλεκτρονικό τρόπο ψηφοφορίας είναι ότι δεν υπάρχει άλλη δυνατότητα διαστάυρωσης του αποτελέσματος, ούτε η επανακαταμέτρηση θα μπορούσε να γίνει δια χειρός.
Αλλά δεν χρειάζεται να φτάσει μέχρι το χακάρισμα του μηχανήματος για να εμφανιστεί πρόβλημα. Αρκεί ένα λάθος στον προγραμματισμό για να παρουσιαστεί στο τέλος ένα εκλογικό αποτέλεσμα που δεν ανταποκρίνεται στη βούληση του ψηφοφόρου. Στο New Hampshire χρησιμοποιήθηκαν κανονικά ψηφοδέλτια. «Το χαρτί είναι δύσκολο να το χακάρει κανείς» είπε ο Τέο Γκρο, που δραστηριοποιείται για λογαριασμό των Δημοκρατικών σε αυτήν την πολιτεία. Πάντως το πρόβλημα χειραγώγησης εκλογικών αποτελεσμάτων με τη χρήση ηλεκτρονικής τεχνολογίας είναι κεντρικό θέμα στις ΗΠΑ, ιδιαίτερα στη φετινή προεκλογική χρονιά.
Κάρλα Μπλάικερ
Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου
