Άνοιξη του 2015. Οι διαπραγματεύσεις της νεοεκλεγείσας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ με τους δανειστές κινούνται στην κόψη του ξυραφιού. Η Ελλάδα βρίσκεται καθημερινά στα πρωτοσέλιδα του διεθνούς Τύπου και η παγκόσμια επενδυτική κοινότητα παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις διαβουλεύσεις του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και του επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησής του Γιάνη Βαρουφάκη με τους δανειστές. Το Grexit αποτελεί ξανά πιθανό ενδεχόμενο, όσο οι δύο πλευρές δεν καταλήγουν σε συμφωνία, καθώς ο χρόνος τελειώνει και η χώρα κινδυνεύει να βρεθεί χωρίς αναπνευστήρα μετά τη λήξη του προγράμματος στήριξης.
Τα τρία σενάρια και η συνθηκολόγηση
«Εκείνη τη στιγμή τα σενάρια είναι τρία: Πρώτον, συμφωνείται μια γενναία απομείωση του χρέους, δεύτερον, συνθηκολογούμε, υπογράφουμε δηλαδή νέο μνημόνιο, ή, τρίτον, αποφασίζουμε να εξέλθουμε από το ευρώ» εκμυστηρεύεται ο τότε υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης μιλώντας πριν από λίγες ημέρες σε δημοσιογράφους. Οπως παραδέχεται, ο ίδιος προετοιμαζόταν για την επιστροφή στη δραχμή. «Δεν ήταν η πρώτη επιλογή μου, αλλά έπρεπε να είμαστε έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο» λέει χαρακτηριστικά.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Γιάνης υποστηρίζει ότι εκείνη την περίοδο έδωσε τα χέρια με τον λόρδο Μέρβιν Κινγκ. Πρόκειται για τον διοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας την περίοδο 2003-2013, ο οποίος μαζί με τον φίλο του και ομόλογό του στη Fed Μπεν Μπερνάνκι διαχειρίστηκε τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers.
Στο άκουσμα της ερώτησης για το πώς η Ελλάδα θα απέφευγε την καταστροφή έπειτα από ένα Grexit αντιδρά. «Γιατί μιλάτε συνέχεια για καταστροφή; Πού στηρίζεται η άποψή σας; Ο Κινγκ διαχειρίστηκε πολύ μεγαλύτερες υποθέσεις. Αν αναλάμβανε κεντρικός τραπεζίτης, η υποτίμηση της νέας δραχμής δεν θα ξεπερνούσε το 30%. Η παρουσία του θα εξέπεμπε σε όλον τον κόσμο ένα μήνυμα σταθερότητας. Θα χάναμε ένα 10% στο ΑΕΠ, αλλά στη συνέχεια η οικονομία θα ανέκαμπτε με ρυθμούς της τάξης του 7%. Η σημερινή χρεοδουλοπαροικία σίγουρα δεν είναι καλύτερη». Οταν ρωτήθηκε πάντως σε ποιο νόμισμα θα πληρωνόταν ο νέος κεντρικός τραπεζίτης, απλώς μειδίασε.
Η κουβέντα πάει στο δημοψήφισμα. Γιατί το έκανε ο Τσίπρας; «Ο τότε πρωθυπουργός όταν φτάσαμε στην τελευταία εβδομάδα του Ιουνίου το 2015 ήταν έτοιμος για συμφωνία. Είμαστε στις Βρυξέλλες και κάνουμε συνάντηση με τους επικεφαλής των θεσμών. Τους τα δίνει όλα. Παρουσιάζει χαρτιά με δεσμεύσεις για την υλοποίηση όλων όσων ζητούσε η τρόικα. Και εκείνοι του λένε, εκτός από αυτά, να αυξήσει και τον ΦΠΑ στο 24% σε όλα τα νησιά» περιγράφει ο Βαρουφάκης.
Και προσθέτει: «Εκείνη τη στιγμή έπρεπε να σηκωθούμε να φύγουμε. Κι ας επιστρέφαμε στο εθνικό νόμισμα. Καλύτερα θα ήμασταν σε σχέση με αυτό που ζούμε τώρα. Ωστόσο, ο Τσίπρας προτίμησε το δημοψήφισμα και στη συνέχεια τη συνθηκολόγηση». Οπως υποστηρίζει ο Γ. Βαρουφάκης, τα περιθώρια διαπραγμάτευσης τότε ήταν πολλά. «Μόνο ο Σόιμπλε ήθελε να μας πετάξει έξω από το ευρώ για να διαλύσει την ευρωζώνη και να δημιουργήσει ένα νέο ισχυρό νόμισμα για τις χώρες του Βορρά. Η Μέρκελ όμως δεν υπήρχε ούτε μία στο εκατομμύριο να δεχθεί κάτι τέτοιο. Κι αυτό δεν το εκμεταλλευθήκαμε» σημειώνει ο Γιάνης Βαρουφάκης.
«Το κλίμα είχε στραβώσει πολύ νωρίτερα»
Οταν ακούει τη φράση «πλήρης κατάρρευση της εμπιστοσύνης» το βράδυ της αναγγελίας του δημοψηφίσματος, αντιδρά. «Πού την είδατε την κατάρρευση; Το κλίμα είχε στραβώσει πολύ νωρίτερα. Οταν η ίδια η ΕΚΤ απείλησε με κλείσιμο των τραπεζών εάν δεν υπήρχε συμφωνία. Αυτή έχει την ευθύνη για τις εκροές καταθέσεων μέχρι την επιβολή των capital controls» λέει με δυνατή φωνή. Η αλήθεια είναι πάντως πως τα ΑΤΜ μετά την αναγγελία του δημοψηφίσματος το βράδυ της Παρασκευής 26 Ιουνίου 2015 άδειασαν μέσα σε λίγες ώρες.
«Κακώς μάλιστα υπέγραψα τότε την ΠΝΠ για τα capital controls. Ηταν λάθος μου. Επρεπε να μαζευτούμε όλοι έξω από την κεντρική τράπεζα και να διαμαρτυρηθούμε για τον εκβιασμό» συμπληρώνει. Και προσθέτει χαρακτηριστικά: «Εκείνη την εβδομάδα εγώ και η Δανάη (σ.σ.: η σύζυγός του) είχαμε πέσει σε κατάθλιψη. Ούτε τρώγαμε καλά-καλά. Η απογοήτευσή μας για τις εξελίξεις ήταν μεγάλη».
Τσίπρας Ή Μητσοτάκης;
«Με τον Μητσοτάκη μιλάμε συχνά και συμφωνούμε σε πολλά» απάντησε ο Γιάνης Βαρουφάκης όταν ρωτήθηκε για το αν είναι καλύτερος πρωθυπουργός από τον Αλέξη Τσίπρα. Ως παράδειγμα ανέφερε πως πρόσφατα του παρουσίασε πρόταση για τον εκλογικό νόμο και την ψήφο των ομογενών και ο Πρωθυπουργός τού είπε πως βρίσκεται πολύ κοντά στις θέσεις του, αλλά πως δεν μπορεί να την περάσει γιατί τον πιέζει το ΚΚΕ. Ετσι, χωρίς να αναφερθεί στον πρώην πρωθυπουργό, εξέφρασε εμμέσως την προτίμησή του.
Ο Αλ. Τσίπρας δεν είχε πάρει θέση
«Είχαμε συμφωνήσει. Ο Κινγκ θα αναλάμβανε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος εφόσον επιστρέφαμε στο εθνικό νόμισμα. Και ο Τσίπρας είχε ενημερωθεί, χωρίς ωστόσο να πάρει θέση» περιγράφει ο Γ. Βαρουφάκης αναφερόμενος στο σχέδιό του να τοποθετήσει επικεφαλής της Τράπεζας της Ελλάδας τον Μέρβιν Κινγκ (φωτογραφία), διοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας την περίοδο 2003-2013.
Τι προτείνει για τους πλειστηριασμούς
Μπορεί στη συνάντησή του με τους δημοσιογράφους τα όσα συνέβησαν στο πρώτο εξάμηνο του 2015 να μονοπώλησαν τη συζήτηση, ωστόσο αυτή κανονίστηκε με πρωτοβουλία του Γιάνη Βαρουφάκη με σκοπό την παρουσίαση πρότασής του για τα κόκκινα δάνεια.
Η πρότασή του προβλέπει τα εξής: Πάγωμα χρεών και αναστολή πλειστηριασμών για όσους πληρώνουν το 1/3 του ετήσιου εισοδήματός τους για την αποπληρωμή του δανείου. Και ποιος θα ελέγχει αν ο δανειολήπτης είναι στρατηγικός κακοπληρωτής; «Ενας δημόσιος φορέας, στη διοίκηση του οποίου θα μετέχουν όλοι. Το υπουργείο Οικονομικών, η αντιπολίτευση, η Τράπεζα της Ελλάδος, ακόμη και οι ίδιες οι τράπεζες» απαντά ο Γ. Βαρουφάκης.
Απαντήσεις πάντως για το ποιος θα καλύψει την τρύπα των τραπεζών, τι θα γίνει με όσους αποκρύβουν εισοδήματα, αλλά και για τον κίνδυνο νέας στρέβλωσης της συναλλακτικής κουλτούρας, που μπορεί να οδηγήσει σε στάση πληρωμών και τους καλοπληρωτές δεν δόθηκαν. «Τροφή για σκέψη δίνω. Να ανοίξει το θέμα των κόκκινων δανείων και θα τα βρούμε αυτά» σημείωσε ο πρώην υπουργός Οικονομικών. Οταν ρωτήσαμε τραπεζικά στελέχη για την πρότασή του, δεν θέλησαν να σχολιάσουν. Αρκέστηκαν να πουν πως όλοι έχουν καταλάβει πλέον πού μπορεί να μας οδηγήσει η «δημιουργική ασάφεια».
