πως δείχνουν τα πράγματα, αν συνεχίσει την κόντρα με τον Μισέλ Μπαρνιέ, το καλοκαίρι στην αγαπημένη του ταβέρνα στην Αργαλαστή του Πηλίου ο Μπόρις Τζόνσον θα έχει μια δυσάρεστη έκπληξη όταν η κυρία Νικολέτα θα του φέρει τον λογαριασμό. Με τις πρώτες συναλλαγές στις αγορές συναλλάγματος μετά την πρώτη κοκορομαχία του βρετανού πρωθυπουργού με τον επικεφαλής διαπραγματευτή της ΕΕ για το Brexit μετά την 31η Ιανουαρίου, που τυπικά η Βρετανία αποχώρησε από την ΕΕ, η στερλίνα έχασε το 1,2% της αξίας της έναντι του ευρώ. Αν μη τι άλλο, οι αγορές έδειξαν ποιος έχει το πάνω χέρι στις διαπραγματεύσεις για τις… 650 εμπορικές συμφωνίες που θα πρέπει να υπογραφούν έως τα τέλη του έτους.
Μιλάμε για 11 μήνες, που οι ειδικοί θεωρούν ότι δεν θα είναι περισσότεροι από 9, αφού η βρετανική πλευρά θα πρέπει να προετοιμαστεί θεσμικά και διαδικαστικά. Αλλά και 11 να είναι οι μήνες της προθεσμίας για να αποφευχθεί το διαβόητο «άτακτο Brexit», θα πρέπει να υπογράφονται 59 συμφωνίες τον μήνα, δηλαδή δύο την ημέρα, αν υποθέσουμε ότι οι εκατέρωθεν διαπραγματευτές θα εργάζονται επτά ημέρες την εβδομάδα.
Ο πληθωρικός Μπόρις όμως δεν πτοείται από κάτι τέτοια. Προτείνει μια συνολική τελωνειακή συμφωνία Βρετανίας – ΕΕ κατά τα πρότυπα εκείνων που υπέγραψε η Ευρώπη με τον Καναδά και με την Αυστραλία. Είναι αλήθεια ότι η καναδική συμφωνία απάλειψε τους δασμούς στο 98% των εμπορικών συναλλαγών, επιτρέπει σε καναδικές και ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να δραστηριοποιούνται σε δημόσια έργα στον Καναδά και στην ΕΕ, ενώ προστατεύει αποτελεσματικά την πνευματική ιδιοκτησία. Αλλά χρειάστηκαν διαπραγματεύσεις επτά ολόκληρων ετών προτού υπογραφεί η εν λόγω συμφωνία τον Οκτώβριο του 2016!
Λεονταρισμοί ή κοκορομαχία;
Ο νέος γύρος κοκορομαχιών ή λεονταρισμών – είναι βέβαιο ότι οι εμπλεκόμενοι θεωρούν εαυτούς λέοντες – ξεκίνησε την πρώτη κιόλας ημέρα του Φεβρουαρίου, όταν o γάλλος διαπραγματευτής της ΕΕ είπε ότι οι Βρυξέλλες προτείνουν μια «πολύ φιλόδοξη» εμπορική συμφωνία στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά μόνο αν ο Τζόνσον δεχθεί και υπογράψει σαφείς κανόνες για την προστασία από τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Λίγα λεπτά αργότερα από το Λονδίνο ο «πολύς» Μπόρις απέρριψε το αίτημα του Μπαρνιέ και επέμεινε ότι η Βρετανία θα τα καταφέρει ακόμα και αν οι διαπραγματεύσεις αποτύχουν.
Ο Τζόνσον διευκρίνισε ότι η χώρα του θα επιθυμούσε μια συμφωνία ανάλογη με εκείνη που διέπει τις εμπορικές σχέσεις ΕΕ – Καναδά, αλλά θα ήταν ευτυχής και αν αποκαθιστούσε με την ΕΕ ένα καθεστώς σαν κι αυτό που απολαμβάνει η Αυστραλία, η οποία δεν έχει υπογράψει εμπορική συμφωνία με την Ευρώπη και σε πολλούς τομείς, προϊόντα και υπηρεσίες μεταξύ των δύο πλευρών ισχύουν δασμοί που καθορίζονται στο πλαίσιο του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ). «Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι σε κάθε περίπτωση το Ηνωμένο Βασίλειο θα γνωρίσει μεγάλη ευημερία» είπε χαρακτηριστικά ο Τζόνσον.
Ολα αυτά συνέβησαν την περασμένη Δευτέρα. Και πέραν του ότι οι αγορές διέγραψαν αδρά τον συσχετισμό δυνάμεων μεταξύ των δύο μερών (σε μια συγκυρία μάλιστα κατά την οποία η ανησυχία για τον κορωνοϊό είχε πυροδοτήσει τη μεταφορά τεράστιων κεφαλαίων από τις μετοχές στα νομίσματα), το βράδυ της ίδιας ημέρας στο κεντρικό δελτίο του BBC κάποιος σχολιαστής υπενθύμισε στον βρετανό πρωθυπουργό ότι η Αυστραλία βρίσκεται πάνω από 10.000 μίλια μακριά από τη Βρετανία, ενώ η ΕΕ λιγότερα από 30.
Chicken game
Εν πάση περιπτώσει, ο Τζόνσον δημοσιοποίησε εγγράφως προς τα δύο Σώματα του βρετανικού Κοινοβουλίου το διαπραγματευτικό πλαίσιο που έχει σχεδιάσει και το οποίο σε πολλά σημεία βρίσκεται σε ευθεία αντιπαράθεση με το σχέδιο της ΕΕ, που ταυτόχρονα δημοσιοποίησε και ο Μπαρνιέ. Παρένθεση: μιλάμε για τη δεύτερη φάση των διαπραγματεύσεων, η οποία πρέπει να έχει ολοκληρωθεί στις 31 Δεκεμβρίου 2020, ενώ η πρώτη φάση που δεν υπεισήλθε σε λεπτομέρειες ολοκληρώθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2020, σε περισσότερο από τριάμισι χρόνια και με αλλεπάλληλες παρατάσεις των συνομιλιών μετά το δημοψήφισμα του Ιουνίου 2016 για το Brexit. Κλείνει η παρένθεση.
Επιγραμματικά, η βρετανική πλευρά κάνει λόγο για τη δημιουργία ενός προβλέψιμου περιβάλλοντος συνεργασίας επιχειρήσεων και αγορών των δύο πλευρών που θα περιλαμβάνει τη «διαρθρωτική απόσυρση» των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης υπό ένα «καθεστώς ισοδυναμίας». Το σχέδιο απορρίπτει υπερηφάνως την ιδέα εναρμονισμού με τους κανόνες και τα πρότυπα της ΕΕ με βάση τα οποία πορεύτηκε σχεδόν μισό αιώνα ως μέλος της ΕΕ η Βρετανία. Επίσης, διευκρινίζεται σαφώς ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο σε καμία περίπτωση δεν θα υπερισχύει των βρετανικών νόμων. Και άλλη παρένθεση: αλήθεια, ο βρετανός πρωθυπουργός έχει πληροφορήσει τους συμπατριώτες του που πανηγύριζαν τις προάλλες το Brexit ποδοπατώντας την ευρωπαϊκή αστερόεσσα ότι έως τα τέλη του τρέχοντος έτους η χώρα του δεν θα μετέχει σε κανένα όργανο λήψεως αποφάσεων της ΕΕ, αλλά θα συνεχίσει να συμμετέχει σε όλα τα οικονομικά βάρη της Ενωσης; Κλείνει και αυτή η παρένθεση.
Το chicken game πάντως φαίνεται ότι θα συνεχιστεί – μιλάμε για το επικίνδυνο παιχνίδι θάρρους με τα αυτοκίνητα που οδεύουν ολοταχώς για μετωπική σύγκρουση ώσπου ένας εκ των δύο οδηγών να «κιοτέψει» και να στρίψει. «Πρέπει να διασφαλίσουμε τον απρόσκοπτο και δίκαιο ανταγωνισμό μέσω μηχανισμών που θα κατοχυρώνουν τα υψηλά στάνταρντ που διαθέτει η ΕΕ στον τομέα αυτόν» υποστηρίζει ο Μπαρνιέ. «Ποια στάνταρντ; Από τη δική μας πλευρά της Μάγχης δικαιολογείται ανησυχία. Οχι από τη δική σας. Δείτε την κρατική βοήθεια. Η Γαλλία δαπανά διπλάσια για επιχορηγήσεις επιχειρήσεων από όσα η Βρετανία» απαντά ο Τζόνσον.
Το Χόρτο τον περιμένει
«Ενας άγνωστος παράγοντας είναι κατά πόσον ο Τζόνσον επιθυμεί πράγματι μια συμφωνία με την ΕΕ. Διότι πολλοί σκληροπυρηνικοί του Brexit στο Συντηρητικό Κόμμα θα ήταν ευτυχείς δίχως συμφωνία» γράφουν οι Τιμ Ρος και Ιαν Γουίσαρτ στο Bloomberg. Σε αυτούς απευθύνεται, θα έλεγε κανείς, έρευνα των πανεπιστημίων του Σάσεξ και του Λάφμπορο που δημοσίευσε η εφημερίδα «The Guardian» και η οποία διαπιστώνει την τελευταία δεκαετία πτώση της βρετανικής παραγωγικότητας στο χαμηλότερο σημείο από τη… βιομηχανική επανάσταση – αναφέρεται η περίοδος 1760-1800!
«Η κρίση του 2008 επέφερε καίριο πλήγμα στην παραγωγικότητα των βρετανών εργαζομένων και κατ’ επέκταση στη δυνατότητα οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Η ανάπτυξη και η παραγωγικότητα έχουν υποχωρήσει περί το 0,3% ετησίως από την κρίση και εντεύθεν. Από το 2010 εξάλλου οι επενδύσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη – λίγο υψηλότερες από της Ελλάδας» αναφέρουν συγκεκριμένα οι ερευνητές.
Αν είναι έτσι, τότε άσχημη εποχή διάλεξαν οι ρομαντικοί εθνικιστές Βρετανοί για να ξαναδώσουν στη χώρα τους κάτι από την αίγλη και το μεγαλείο που απολάμβανε πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πριν δηλαδή από την κατάρρευση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και από την ανάδειξη των ΗΠΑ σε πολιτική, οικονομική και στρατιωτική υπερδύναμη. Για το επικίνδυνο timing της αποχώρησης από την ΕΕ προειδοποίησε άλλωστε, για άλλη μία φορά στα τέλη Ιανουαρίου, η Τράπεζα της Αγγλίας, εκτιμώντας ότι το Brexit θα δώσει ένα ακόμα σοβαρό πλήγμα στη βρετανική παραγωγικότητα.
Συγκεκριμένα, η Τράπεζα προβλέπει αύξηση της παραγωγικότητας κατά 1,1% ετησίως έως το 2023, δηλαδή με ρυθμό δύο φορές χαμηλότερο από τον προβλεφθέντα πριν από το δημοψήφισμα του 2016 για το Brexit. Τρίτη παρένθεση: Τι γίνεται άραγε ο Ντέιβιντ Κάμερον; Πού βρίσκεται ο πρωθυπουργός που κέρδισε τις εκλογές του 2015 υποσχόμενος τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για να θωπεύσει πολιτικά την ακροδεξιά πτέρυγα των Συντηρητικών και έσπευσε να παραιτηθεί μετά την επικράτηση του Brexit έκπληκτος και ο ίδιος για το αποτέλεσμα και τη ζημιά που προκάλεσε; Κλείνει και αυτή η παρένθεση.
Η Τράπεζα της Αγγλίας δεν παραλείπει να υπογραμμίσει τις αβεβαιότητες που συνδέονται με το Brexit. Αβεβαιότητες για τις επιχειρήσεις κυρίως, που «προσπαθώντας να ελαχιστοποιήσουν τις συνέπειες της εξόδου από την ΕΕ παραμέλησαν τις βασικές τους δραστηριότητες και δεν φρόντισαν για την ενίσχυση της παραγωγικότητάς τους». Αποτέλεσμα; «Μια υποτονική οικονομική ανάπτυξη, που θα έχει επιπτώσεις στην καθημερινότητα των Βρετανών, καθώς θα περιορίσει αισθητά τον ρυθμό αύξησης του βιοτικού τους επιπέδου», όπως προειδοποιεί η Τράπεζα της Αγγλίας. Ο Μπόρις πάντως έχει την εναλλακτική να γίνει μόνιμος κάτοικος Χόρτου στο Νότιο Πήλιο, στο σπίτι που κληρονόμησε από τον πατέρα του. Not bad at all…
